Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά (BIK+), με σκοπό να βελτιωθούν οι ψηφιακές υπηρεσίες που είναι κατάλληλες για την ηλικία τους και να διασφαλιστεί η προστασία, η ενδυνάμωση και ο σεβασμός όλων των παιδιών στο διαδίκτυο.
Την τελευταία δεκαετία, οι ψηφιακές τεχνολογίες και ο τρόπος που τις χρησιμοποιούν τα παιδιά έχουν αλλάξει ριζικά. Τα περισσότερα παιδιά χρησιμοποιούν τα έξυπνα τηλέφωνά τους καθημερινά και σχεδόν για τον διπλάσιο χρόνο σε σχέση με πριν από δέκα χρόνια. Τα χρησιμοποιούν επίσης από πολύ μικρότερη ηλικία [βλ. έρευνα EU Kids online 2020 (Τα παιδιά της ΕΕ στο διαδίκτυο, 2020)]. Οι σύγχρονες συσκευές προσφέρουν ευκαιρίες και οφέλη, καθώς επιτρέπουν στα παιδιά να αλληλεπιδρούν με άλλους, να μαθαίνουν στο διαδίκτυο και να ψυχαγωγούνται. Ωστόσο, τα οφέλη αυτά συνοδεύονται από κινδύνους, όπως οι κίνδυνοι έκθεσής τους στην παραπληροφόρηση, στον κυβερνοεκφοβισμό (βλ. μελέτη του ΚΚΕρ) ή σε επιβλαβές και παράνομο περιεχόμενο, κίνδυνοι από τους οποίους πρέπει να προστατεύονται.
Στόχος της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά είναι διαδικτυακό περιεχόμενο και υπηρεσίες που να είναι προσβάσιμες, κατάλληλες για την ηλικία τους, ενημερωτικές και προς το υπέρτατο συμφέρον των παιδιών.
Η κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε τα εξής: «Κάθε παιδί στην Ευρώπη δικαιούται να ευημερεί σε ένα ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον που το ενδυναμώνει. Με τη νέα στρατηγική θέλουμε να στηρίξουμε την πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές και δεξιότητες για τα παιδιά, ιδίως όσα βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, να καταπολεμήσουμε τον κυβερνοεκφοβισμό και να προστατεύσουμε όλα τα παιδιά από επιβλαβές και παράνομο διαδικτυακό περιεχόμενο. Ο στόχος αυτός συνάδει με τις θεμελιώδεις αξίες και τις ψηφιακές μας αρχές.»
Η κ. Ντούμπραβκα Σούιτσα, αντιπρόεδρος για θέματα Δημοκρατίας και Δημογραφίας, δήλωσε τα εξής: «Η νέα στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά θα διασφαλίσει ότι τα παιδιά απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα εντός και εκτός διαδικτύου, χωρίς να μένει κανένα παιδί στο περιθώριο, ανεξάρτητα από το γεωγραφικό, οικονομικό και προσωπικό του υπόβαθρο. Η προστασία, η ενδυνάμωση και ο σεβασμός όλων των παιδιών στο διαδίκτυο είναι απόλυτη ανάγκη. Με τη στρατηγική αυτή καθορίζουμε επίσης υψηλά πρότυπα ασφάλειας και προωθούμε την ενδυνάμωση των παιδιών και την ενεργό συμμετοχή τους στην ψηφιακή δεκαετία σε ολόκληρο τον κόσμο.»
Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε τα εξής: «Η ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες στα παιδιά, αλλά η τεχνολογία μπορεί επίσης να συνεπάγεται κινδύνους. Με τη νέα στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά, παρέχουμε στα παιδιά τις ικανότητες και τα εργαλεία που χρειάζονται για να περιηγούνται στον ψηφιακό κόσμο με ασφάλεια και αυτοπεποίθηση. Καλούμε τη βιομηχανία να διαδραματίσει τον ρόλο της στη δημιουργία ασφαλούς ψηφιακού περιβάλλοντος για τα παιδιά, κατάλληλου για την ηλικία τους, με σεβασμό στους κανόνες της ΕΕ.»
Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά αποτελεί το ψηφιακό σκέλος της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού της Επιτροπής και αντανακλά την ψηφιακή αρχή «Τα παιδιά και οι νέοι θα πρέπει να προστατεύονται και να χειραφετούνται στο διαδίκτυο».
Εγκρίθηκε σήμερα μαζί με την πρόταση για νέα νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση.
Επιπλέον, η στρατηγική ακολουθεί την πρόσφατη ιστορική προσωρινή πολιτική συμφωνία σχετικά με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, η οποία περιέχει νέες διασφαλίσεις για την προστασία των ανηλίκων και απαγορεύει στις επιγραμμικές πλατφόρμες να προβάλλουν στοχευμένες διαφημίσεις σε ανηλίκους με βάση την κατάρτιση προφίλ.
Τα θέματα αυτά συζητήθηκαν επισταμένως και στη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης, στο πλαίσιο της οποίας η ομάδα Ευρωπαίων πολιτών για τις αξίες και τα δικαιώματα ζήτησε να αυξηθεί η προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο. Το αίτημα αυτό εγκρίθηκε από την ολομέλεια της Διάσκεψης και περιλαμβάνεται σε πρόταση που περιέχεται στην τελική έκθεση της Διάσκεψης, η οποία υποβλήθηκε στους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αρχές και πυλώνες της στρατηγικής
Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά καθορίζει το όραμα για μια ψηφιακή δεκαετία για τα παιδιά και τους νέους, με βάση τρεις κύριους πυλώνες:
- Ασφαλείς ψηφιακές εμπειρίες για την προστασία των παιδιών από επιβλαβές και παράνομο διαδικτυακό περιεχόμενο, επιβλαβείς και παράνομες συμπεριφορές, και κινδύνους, καθώς και για τη βελτίωση της ευημερίας τους μέσω ενός ασφαλούς και κατάλληλου για την ηλικία τους ψηφιακού περιβάλλοντος.
Για να καταστεί ο ψηφιακός κόσμος ασφαλής για τα παιδιά και τους νέους, έως το 2024 η Επιτροπή θα παράσχει ενωσιακό κώδικα για κατάλληλο σύμφωνα με την ηλικία σχεδιασμό και θα ζητήσει τη θέσπιση ευρωπαϊκού προτύπου για την επιγραμμική επαλήθευση της ηλικίας. Θα διερευνήσει επίσης πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί το σχεδιαζόμενο ευρωπαϊκό πορτοφόλι ψηφιακής ταυτότητας για την επαλήθευση της ηλικίας, θα στηρίξει την ταχεία καταγγελία παράνομου και επιβλαβούς περιεχομένου και θα διασφαλίσει ότι ο ενιαίος εναρμονισμένος αριθμός «116 111» παρέχει βοήθεια στα θύματα κυβερνοεκφοβισμού, έως το 2023.
- Ψηφιακή ενδυνάμωση, ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες για να προβαίνουν σε τεκμηριωμένες επιλογές και να εκφράζονται με ασφάλεια και υπευθυνότητα στο διαδίκτυο.
Για να προωθήσει την ενδυνάμωση των παιδιών στο ψηφιακό περιβάλλον, η Επιτροπή θα διοργανώσει εκστρατείες γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας για παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς, μέσω του δικτύου κέντρων ασφαλούς διαδικτύου, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της στρατηγικής. Θα παράσχει επίσης ενότητες διδασκαλίας για εκπαιδευτικούς μέσω της δικτυακής πύλης betterinternetforkids.eu. Το δίκτυο κέντρων ασφαλούς διαδικτύου στα κράτη μέλη, το οποίο δραστηριοποιείται σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο, θα ενισχύσει τη στήριξη των παιδιών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση και θα συμβάλει στην αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος δεξιοτήτων.
- Ενεργός συμμετοχή, σεβασμός προς τα παιδιά και παροχή της δυνατότητας να εκφράσουν τις απόψεις τους στο ψηφιακό περιβάλλον, με περισσότερες δραστηριότητες υπό την καθοδήγηση παιδιών για την προώθηση καινοτόμων και δημιουργικών ασφαλών ψηφιακών εμπειριών.
Για να αυξηθεί η συμμετοχή των παιδιών στο ψηφιακό περιβάλλον, η Επιτροπή θα στηρίξει, για παράδειγμα, την εκπαίδευση των παιδιών από πιο έμπειρα παιδιά σχετικά με τις ευκαιρίες και τους κινδύνους στο διαδίκτυο, ενώ επίσης θα διοργανώνει ανά διετία αξιολόγηση της στρατηγικής υπό την καθοδήγηση παιδιών.
Για την υλοποίηση αυτών των βασικών πυλώνων, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη και τον κλάδο να συμμετάσχουν και να στηρίξουν σχετικές δράσεις.
Ιστορικό
Η σημερινή στρατηγική βασίζεται στην ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά, η οποία εγκρίθηκε το 2012. Η στρατηγική αυτή έχει επηρεάσει τις εθνικές πολιτικές σε ολόκληρη την ΕΕ και έχει λάβει διεθνή αναγνώριση: για παράδειγμα, η ετήσια Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου γιορτάζεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Χιλιάδες σχολεία και εκατομμύρια παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικοί συμμετέχουν κάθε χρόνο σε δράσεις που αποσκοπούν στην καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων, του κυβερνοεκφοβισμού και της έκθεσης σε επιβλαβές και παράνομο περιεχόμενο.
Τον Μάρτιο του 2021 η Επιτροπή εξέδωσε την πρώτη ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού στην ιστορία της, στην οποία ζητούσε να επικαιροποιηθεί η στρατηγική του 2012 για ένα διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά.
Για τον σκοπό αυτό, την άνοιξη του 2021 περισσότερα από 750 παιδιά, νέοι και νέες μοιράστηκαν τις σκέψεις και τις απόψεις τους σχετικά με την ασφάλεια, το περιεχόμενο και τις δεξιότητες στο διαδίκτυο στη διάρκεια περίπου 70 διαβουλεύσεων που διοργανώθηκαν από τα κέντρα ασφαλούς διαδικτύου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Διοργανώθηκαν επίσης έρευνες και άλλες διαβουλεύσεις με γονείς, εκπαιδευτικούς, ερευνητές, εθνικούς εμπειρογνώμονες στον τομέα της ασφάλειας των παιδιών στο διαδίκτυο και με εταίρους του κλάδου.
Τα αποτελέσματα, τα οποία ελήφθησαν υπόψη στην ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά, δείχνουν ότι τα παιδιά, οι νέοι και οι νέες συχνά κατανοούν καλά τους κινδύνους, όπως είναι το επιβλαβές περιεχόμενο, ο κυβερνοεκφοβισμός ή η παραπληροφόρηση, καθώς και τις ευκαιρίες στο διαδίκτυο. Επιθυμούν επίσης να εισακούονται για θέματα που τους αφορούν. Ωστόσο, πολλά παιδιά, νέοι και νέες στην Ευρώπη, ιδίως όσοι/-ες βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, εξακολουθούν να μη συμμετέχουν πλήρως στον ψηφιακό κόσμο. Στους παράγοντες που οδηγούν σε αυτόν τον αποκλεισμό συγκαταλέγονται η φτώχεια, η έλλειψη συνδεσιμότητας, η έλλειψη κατάλληλων συσκευών και η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων ή αυτοπεποίθησης.
