Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τα αποτελέσματα εξωτερικής μελέτης της αγοράς σχετικά με τις πρακτικές διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων στην ΕΕ.
Η μελέτη της αγοράς διενεργήθηκε το 2021 και καλύπτει την περίοδο μεταξύ 2017 και 2021. Επικεντρώθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα έξι κρατών μελών (Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Πολωνία, Ισπανία και Σουηδία). Η μελέτη είχε ως στόχο:
- να συγκεντρώσει επικαιροποιημένα στοιχεία σχετικά με τις πρακτικές διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων σε συνέχεια παρόμοιας διαδικασίας παρακολούθησης που διενεργήθηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού (ΕΔΑ) το 2016·
- να διαπιστώσει κατά πόσον οι πρακτικές διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών·
- να εντοπίσει τυχόν αλλαγές στις πρακτικές διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων, σε σύγκριση με τα αποτελέσματα της διαδικασίας παρακολούθησης που διενήργησε το ΕΔΑ το 2016·
- να διαπιστώσει αν οι νόμοι που απαγορεύουν στα διαδικτυακά πρακτορεία ταξιδίων να χρησιμοποιούν τόσο ευρείες όσο και στενές ρήτρες ισοτιμίας στην Αυστρία και το Βέλγιο έχουν οδηγήσει σε αλλαγές στις πρακτικές διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων στα εν λόγω κράτη μέλη. Οι ρήτρες ισοτιμίας δεν επιτρέπουν στα ξενοδοχεία να προσφέρουν καλύτερους όρους σε διαύλους πωλήσεων διαφορετικούς από τον ιστότοπο του διαδικτυακού πρακτορείου ταξιδίων με το οποίο έχει συνάψει σύμβαση το ξενοδοχείο. Οι ευρείες ρήτρες ισοτιμίας αφορούν την τιμή και τους λοιπούς όρους που προσφέρει το ξενοδοχείο σε όλους τους άλλους διαύλους πωλήσεων, ενώ οι στενές ρήτρες ισοτιμίας αφορούν μόνο τις τιμές που δημοσιεύει το ξενοδοχείο στον ιστότοπό του.
Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης αγοράς
Από τα αποτελέσματα της μελέτης αγοράς δεν προκύπτει σημαντική μεταβολή των όρων ανταγωνισμού όσον αφορά τη διανομή των ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων στην ΕΕ σε σύγκριση με το 2016. Συγκεκριμένα:
- Τα διαδικτυακά πρακτορεία ταξιδίων («ΔΠΤ») αντιπροσωπεύουν το 44% των πωλήσεων διανυκτερεύσεων από ανεξάρτητα ξενοδοχεία, ποσοστό ελαφρά βελτιωμένο σε σχέση με το 2016.
- Η Booking.com και η Expedia παραμένουν τα μεγαλύτερα ΔΠΤ για κρατήσεις ξενοδοχείων και δεν υπάρχουν ενδείξεις σημαντικών αλλαγών στα μερίδια αγοράς ΔΠΤ ή εισόδου νέων ΔΠΤ.
- Οι προμήθειες που καταβάλλουν τα ξενοδοχεία στα ΔΠΤ φαίνεται ότι παρέμειναν σταθερές ή μειώθηκαν ελαφρώς.
- Το ύψος της διαφοράς στην τιμή δωματίου και τη διαθεσιμότητα δωματίων που εφαρμόζεται από τα ξενοδοχεία τόσο μεταξύ των διαφορετικών ΔΠΤ όσο και μεταξύ των ιστοτόπων των ξενοδοχείων και των ΔΠΤ φαίνεται να έχει μειωθεί.
- Φαίνεται ότι ορισμένα ΔΠΤ χρησιμοποιούν εμπορικά μέτρα, όπως η βελτιωμένη/μειωμένη προβολή στον ιστότοπο του ΔΠΤ, για να πιέζουν τα ξενοδοχεία να τους προσφέρουν τις καλύτερες τιμές δωματίου και τους καλύτερους όρους.
- Η σχετική σημασία των διαύλων πώλησης ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων (διαδικτυακά / μη διαδικτυακά, απευθείας/έμμεσα) διαφέρει σε κάποιο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ΔΠΤ ως προς τους όρους ανταγωνισμού.
- Οι νόμοι της Αυστρίας και του Βελγίου που απαγορεύουν στα ΔΠΤ να εφαρμόζουν τόσο ευρείες όσο και στενές ρήτρες ισοτιμίας στην προσφορά ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων δεν φαίνεται να έχουν οδηγήσει σε ουσιαστικές αλλαγές στις πρακτικές διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων σε σύγκριση με τα άλλα κράτη μέλη που κάλυψε η μελέτη.
Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη των εθνικών αρχών ανταγωνισμού («ΕΑΑ») της ΕΕ σχετικά με τον σχεδιασμό της μελέτης της αγοράς και συζήτησε μαζί τους τα αποτελέσματα στα οποία κατέληξε η μελέτη.
Τα αποτελέσματα της μελέτης θα ληφθούν υπόψη από την Επιτροπή και τις ΕΑΑ στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων εργασιών παρακολούθησης και επιβολής της νομοθεσίας στον τομέα της διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων.
Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές, η οποία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το φθινόπωρο, ενδέχεται επίσης να έχει αντίκτυπο στον ανταγωνισμό στον τομέα της διανομής ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων. Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι αγορές πλατφορμών είναι διεκδικήσιμες και ότι οι πλατφόρμες που λειτουργούν ως ρυθμιστές της πρόσβασης προσφέρουν δίκαιους όρους στις επιχειρήσεις που τις χρησιμοποιούν. Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές απαγορεύει στις πλατφόρμες αυτές να χρησιμοποιούν τόσο ευρείες όσο και στενές ρήτρες ισοτιμίας λιανικής ή ισοδύναμα εμπορικά μέτρα. Η διαδικασία προσδιορισμού των πλατφορμών-ρυθμιστών της πρόσβασης θα ξεκινήσει μόλις τεθεί σε εφαρμογή η πράξη για τις ψηφιακές αγορές, έξι μήνες από την έναρξη ισχύος της.
Η διανομή ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων έχει αποτελέσει αντικείμενο σειράς αντιμονοπωλιακών και νομοθετικών παρεμβάσεων τα τελευταία χρόνια.
Από το 2010, αρκετές ΕΑΑ έχουν διερευνήσει τη χρήση ρητρών ισοτιμίας λιανικής από τα ΔΠΤ στις συμβάσεις που συνάπτουν με ξενοδοχεία. Οι ευρείες ρήτρες ισοτιμίας λιανικής δεν επιτρέπουν στα ξενοδοχεία να προσφέρουν καλύτερες τιμές δωματίων ή αυξημένη διαθεσιμότητα σε οποιονδήποτε άλλο δίαυλο πωλήσεων, ενώ οι στενές ρήτρες ισοτιμίας λιανικής επιτρέπουν στα ξενοδοχεία να προσφέρουν καλύτερες τιμές δωματίων σε άλλα ΔΠΤ, καθώς και στις μη διαδικτυακές κρατήσεις, αλλά δεν τους επιτρέπουν να προσφέρουν καλύτερες τιμές στους δικούς τους ιστότοπους. Ως αποτέλεσμα των εν λόγω εθνικών ερευνών, τον Απρίλιο του 2015, οι ΕΑΑ της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Σουηδίας αποδέχθηκαν δεσμεύσεις που προσφέρθηκε να αναλάβει η Booking.com με σκοπό τη μετατροπή των ευρέων ρητρών ισοτιμίας λιανικής της εταιρείας σε στενές ρήτρες ισοτιμίας σε ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο («ΕΟΧ») επί περίοδο πέντε ετών. Τον Αύγουστο του 2015, η Expedia αποφάσισε επίσης να μετατρέψει τις δικές της ρήτρες ισοτιμίας λιανικής από ευρείες σε στενές σε ολόκληρο τον ΕΟΧ. Τον Δεκέμβριο του 2015, η γερμανική ΕΑΑ απαγόρευσε τις στενές ρήτρες ισοτιμίας της Booking.com. Κατόπιν προσφυγής της Booking.com, η απόφαση αυτή επικυρώθηκε εν τέλει από το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας.
Μεταξύ του 2015 και του 2018, η Γαλλία, η Αυστρία, η Ιταλία και το Βέλγιο θέσπισαν νόμους που απαγορεύουν τη χρήση τόσο ευρέων όσο και στενών ρητρών ισοτιμίας λιανικής από ΔΠΤ στον ξενοδοχειακό τομέα.
Το 2016, μια ομάδα δέκα ΕΑΑ και η Επιτροπή πραγματοποίησαν διαδικασία παρακολούθησης στον τομέα των κρατήσεων ξενοδοχειακών διανυκτερεύσεων για να μετρήσουν τις επιπτώσεις των αλλαγών στις ρήτρες ισοτιμίας που εφάρμοζαν τα ΔΠΤ ως αποτέλεσμα των εν λόγω ρυθμιστικών παρεμβάσεων.
Τον Φεβρουάριο του 2017, με βάση τα αποτελέσματα της διαδικασίας παρακολούθησης, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού αποφάσισε ότι θα πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος προκειμένου τα διορθωτικά μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί στον τομέα του ανταγωνισμού να παραγάγουν αποτελέσματα και ότι η κατάσταση του ανταγωνισμού θα επαναξιολογηθεί εν ευθέτω χρόνω.
Το 2020 η Booking.com και η Expedia ενημέρωσαν την Επιτροπή και τις ΕΑΑ ότι θα εξακολουθήσουν να μην χρησιμοποιούν ευρείες ρήτρες ισοτιμίας λιανικής σε ολόκληρο τον ΕΟΧ τουλάχιστον έως τον Ιούνιο του 2023.
Τον Μάιο του 2022, η Επιτροπή εξέδωσε τον νέο κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών («νέος VBER»), ο οποίος παρέχει μια περιοχή ασφαλείας για ορισμένες κάθετες συμφωνίες, καθώς και τις συνοδευτικές κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς. Οι ευρείες ρήτρες ισοτιμίας λιανικής που χρησιμοποιούνται από τις διαδικτυακές πλατφόρμες εξαιρούνται από την περιοχή ασφαλείας που προσφέρει ο νέος VBER. Εντούτοις, η περιοχή ασφαλείας εξακολουθεί να παρέχεται σε άλλα είδη ρητρών ισοτιμίας, συμπεριλαμβανομένων των στενών ρητρών ισοτιμίας λιανικής. Οι κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς παρέχουν στις εταιρείες καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή του νέου VBER στις ρήτρες ισοτιμίας και σχετικά με την αξιολόγηση των ρητρών ισοτιμίας σε μεμονωμένες περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από την περιοχή ασφαλείας.
