Πέραν των 850 επιτόπιων και εξ’ αποστάσεως θεματικών ελέγχων σε εποπτευόμενες οντότητες και σειρά διοικητικών κυρώσεων το 2024
Στις αυξανόμενες θεσμικές και κανονιστικές απαιτήσεις, την ψηφιακή μετάβαση και τις βιώσιμες επενδύσεις, οι οποίες αποτελούν τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν τις κεφαλαιαγορές και τα επενδυτικά ταμεία, τόσο στην Κύπρο όσο και στην ευρωπαϊκή επικράτεια αναφέρθηκε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ), Δρ. Γιώργος Θεοχαρίδης, στη διάρκεια Διάσκεψης Τύπου.
«Η προστασία των επενδυτών και η περαιτέρω ανάπτυξη μιας υγιούς αγοράς αποτελούν τον πυρήνα της αποστολής μας, επιδιώκοντας την ενίσχυση της σταθερότητας και της εμπιστοσύνης στον Τομέα των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών», τόνισε ο Δρ. Θεοχαρίδης παρουσιάζοντας το έργο που πραγματοποιήθηκε το 2024 και τους στόχους της ΕΚΚ για το 2025.
«Το 2025 καθώς και τα επόμενα έτη θα τεθούν σε εφαρμογή σειρά σημαντικών ρυθμιστικών αλλαγών, μέσω ευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισμών, οι οποίοι αναμένεται να ενισχύσουν το εποπτικό πλαίσιο που διέπει τις επενδυτικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, αναμένονται αλλαγές μεταξύ άλλων σε AML Package, European Single Access Point (ESAP), EU Sustainability Framework, AIFMD II, the Financial Data Access regulation (FIDA), MiFIR Review, EMIR Refit και Retail Investment Strategy», δήλωσε ο Δρ. Θεοχαρίδης.
Δήλωσε επίσης, ότι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας επηρεασμού των αγορών είναι και η προώθηση της Ένωσης των Αποταμιεύσεων και των Επενδύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Savings and Investments Union in EU).
Εποπτικό έργο και διοικητικές κυρώσεις
Εντός του 2024, το Τμήμα Εποπτείας και το Τμήμα Παρεμπόδισης Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες πραγματοποίησαν πέραν των 850 επιτόπιων και εξ’ αποστάσεως θεματικών ελέγχων σε εποπτευόμενες οντότητες. Επιπρόσθετα, σε συστηματική βάση γίνονται εξ’ αποστάσεως έλεγχοι για συμμόρφωση με τα όρια που προκύπτουν από το πλαίσιο προληπτικής εποπτείας, και την υιοθέτηση των κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών καθώς και την ενδυνάμωση της παρακολούθησης μεταξύ άλλων, των πολιτικών αποδοχών, των εσωτερικών κινδύνων και των επιχειρηματικών μοντέλων των Κυπριακών Εταιρειών Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (ΚΕΠΕΥ).
Το 2024 πραγματοποιήθηκε έλεγχος σε 510 Ετήσιες Εκθέσεις των Λειτουργών Συμμόρφωσης και του Εσωτερικού Ελέγχου, που υποβάλλονται στην ΕΚΚ για θέματα παρεμπόδισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και των σχετικών πρακτικών των Διοικητικών Συμβουλίων, που υπέβαλαν οι ΚΕΠΕΥ, Εταιρείες Παροχής Διοικητικών Υπηρεσιών (ΕΠΔΥ) και Διαχειριστές Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων (ΔΟΣΕ) και Πάροχοι Υπηρεσιών Κρυπτο-περιουσιακών Στοιχείων (ΠΥΚΣ).
Όσον αφορά τους Οργανισμούς Συλλογικών επενδύσεων, μεταξύ άλλων έγινε έλεγχος σε 89 εποπτευόμενους, καθώς και παρακολούθηση των απαιτήσεων για αναφορά συναλλαγών/συμβάσεων παραγώγων από 33 ΔΟΣΕ-ΟΣΕ καθώς και συλλογή και αξιολόγηση δεδομένων για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση των κινδύνων στον τομέα των εμπορικών ακινήτων.
Το Τμήμα Ερευνών και Παρακολούθησης της Αγοράς πραγματοποίησε εντός του 2024, 17 εισόδους και έρευνες και ολοκλήρωσε 44 έρευνες σε εποπτευόμενες οντότητες. Στο τέλος του 2024, βρίσκονταν σε εξέλιξη 52 έρευνες για διάφορες εποπτευόμενες οντότητες.
Το 2024 συνέχισε η παρακολούθηση του διαφημιστικού υλικού των ΚΕΠΕΥ, με επικέντρωση στις μεσαίου και υψηλού ρίσκου, μέσω του εξειδικευμένου συστήματος, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στην ΕΚΚ να συλλέγει και να αναλύει πληροφορίες σε σχέση με αυτές. Στις περιπτώσεις όπου εντοπίστηκε παραπλανητικό υλικό έγιναν υποδείξεις στις ΚΕΠΕΥ για αλλαγές στο προωθητικό υλικό προς τους επενδυτές ή και έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Από την διερεύνηση έχουν εντοπιστεί και περιπτώσεις στις οποίες πρόσωπα ή και οργανισμοί παρουσιάζονταν ως λειτουργοί ή εκπρόσωποι της ΕΚΚ. Περαιτέρω, εντοπίστηκαν και ιστοσελίδες που μιμούνταν αυτήν της ΕΚΚ ή και άλλων εποπτικών Αρχών. Για το σκοπό αυτό, η ΕΚΚ προέβη σε προειδοποιήσεις προς το επενδυτικό κοινό, αποστέλλοντας τις και σε άλλες εποπτικές Αρχές, την ESMA και την IOSCO. Επιπλέον, προχώρησε και σε εξειδικευμένες εκστρατείες στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Το Τμήμα Εκδοτών εξέτασε, μεταξύ άλλων, τη συμμόρφωση των εκδοτών με την υποχρέωσή τους για δημοσιοποίηση της Ετήσιας Οικονομικής Έκθεσης για το οικονομικό έτος 2022 και 2023 και της Εξαμηνιαίας Οικονομικής Έκθεσης για το πρώτο εξάμηνο του 2023 και του 2024 και κατά πόσο η εν λόγω χρηματοοικονομική πληροφόρηση καταρτίστηκε και δημοσιοποιήθηκε σύμφωνα με τη νομοθεσία.
Ως αποτέλεσμα των εποπτικών ελέγχων, το 2024 επιβλήθηκαν διοικητικές κυρώσεις περίπου €2,76 εκατ. εκ των οποίων τα €2,12 εκατ. ήταν σε ΚΕΠΕΥ. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν επιβληθεί διοικητικές κυρώσεις ύψους €7,82 εκατ., εκ των οποίων τα €6,3 εκατ. ήταν σε ΚΕΠΕΥ για παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας.
Επιπρόσθετα, σε 321 περιπτώσεις ζητήθηκε από εποπτευόμενες οντότητες η λήψη διορθωτικών μέτρων με βάση την κείμενη νομοθεσία. H ΕΚΚ υπέδειξε και σε πέραν των 70 εποπτευόμενων οντοτήτων την λήψη συγκεκριμένων μέτρων εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, για τη πλήρη συμμόρφωσή τους με τις πρόνοιες του Νόμου και της Οδηγίας για θέματα παρεμπόδισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Περαιτέρω, έγινε ανάκληση ή και αναστολή άδειας λειτουργίας σε 7 περιπτώσεις ΚΕΠΕΥ, ενώ άλλες 2 περιπτώσεις αφορούσαν ανάκληση της άδειας λειτουργίας Καταχωρισμένων Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΚΟΕΕ).
Μεγάλη βαρύτητα δόθηκε το 2024 στην υιοθέτηση και εφαρμογή του Κανονισμού για τις Αγορές Κρυπτο – Περιουσιακών Στοιχείων (Markets in crypto assets) γνωστού ως MiCA, ο οποίος αφορά τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτο – περιουσιακών στοιχείων. Ήδη υπάρχει ενδιαφέρον από αριθμό εταιρειών για να λάβουν σχετική άδεια από την ΕΚΚ.
Επίσης, το 2024 η ΕΚΚ έδωσε βαρύτητα στην υιοθέτηση του Κανονισμού για την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα γνωστού ως DORA (Digital Operational Resilience Act), ο οποίος τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή τον Ιανουάριο φέτος. Όπως είναι γνωστό θεσπίζει ενιαίες απαιτήσεις σε σχέση με την ασφάλεια των συστημάτων δικτύων και των πληροφοριών που υποστηρίζουν τις επιχειρηματικές διαδικασίες των χρηματοοικονομικών οντοτήτων. Για το σκοπό αυτό, όπως και όλοι οι υπόλοιποι επόπτες στην Ευρώπη θα συλλέγουμε δεδομένα από τις εποπτευόμενες οντότητες για θέματα κυβερνοασφάλειας.
Ανάπτυξη τομέα
Όσον αφορά στην ανάπτυξη του τομέα εντός του 2024 συνολικά έλαβαν έγκριση 80 οντότητες, με τον αριθμό των εποπτευόμενων οντοτήτων στο τέλος του 2024 να διαμορφώνεται στις 834. Επίσης, απορρίφθηκαν από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς 1 αίτηση για απόκτηση άδειας ΚΕΠΕΥ και 4 για παροχή κρυπτο-περιουσιακών στοιχείων στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Περαιτέρω, αποσύρθηκαν 13 αιτήσεις εκ των οποίων οι 3 αφορούσαν αιτήσεις για απόκτηση άδειας ΚΕΠΕΥ, 7 αφορούσαν παροχή κρυπτο-περιουσιακών στοιχείων και άλλες 3 αιτήσεις για απόκτηση άδειας ΟΕΕΠΑΠ.
Ο Δρ. Θεοχαρίδης δήλωσε ότι το 2025, η ΕΚΚ θα συνεχίσει την ενίσχυση της ψηφιακής ανθεκτικότητας και της κυβερνοασφάλειάς της και θα προχωρήσουν οι διαδικασίες απόκτησης νέων εξειδικευμένων συστημάτων ή και βελτίωσης υφισταμένων, τόσο κατά την διαδικασία αδειοδότησης, όσο και τη συνεχή εποπτεία των εποπτευόμενων οντοτήτων, με στόχο τη διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσής τους.
Για θέματα επιμόρφωσης των επενδυτών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συμμετείχε ενεργά στη διάρκεια του 2024, σε διεθνείς εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, όπως η πανευρωπαϊκή εκστρατεία Global Money Week και η διεθνής εκστρατεία World Investor Week, για τη σημασία της χρηματοοικονομικής παιδείας και τους επενδυτικούς κινδύνους. Επίσης, διοργάνωσε δικές της εκστρατείες, με πλήρη αξιοποίηση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στην καλύτερη προβολή και διάδοση των κύριων μηνυμάτων. Η ΕΚΚ αποτελεί ένα από τα μέλη της Κυπριακής Επιτροπής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας (ΚΕΧΑΠ) και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο μέσω της προεδρίας της ΘΟΕ για την Ενίσχυση της Χρήσης Ψηφιακών Προϊόντων και Υπηρεσιών. Στόχος είναι η προώθηση των ψηφιακών χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων και γνώσεων.
Περαιτέρω, η ΕΚΚ θεσμοθέτησε την ετήσια βράβευση φοιτητών των Οικονομικών Τμημάτων δημόσιων και ιδιωτικών Πανεπιστημίων και το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024, η ΕΚΚ βράβευσε δύο φοιτητές του Ευρωπαϊκού Πανεπιστήμιου Κύπρου.
