Περιγράφεται από τον δημιουργό του, Ιταλό αρχιτέκτονα Stefano Boeri, ως ένα «σπίτι για δέντρα, που στεγάζει επίσης ανθρώπους και πουλιά»
Στην καρδιά του Μιλάνου, την μητρόπολη του design και του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, δύο πύργοι ξεχωρίζουν στο ανθρώπινο μάτι, όχι μόνο για το ύψος τους, αλλά και για το ότι φιλοξενούν σε κάθε μπαλκόνι τους δέντρα, θάμνους και φυτά, που πέφτουν σαν καταρράκτες στις προσόψεις τους. Όταν το κοιτάς από μακριά μοιάζει με ένα κάθετο δάσος. Πρόκειται για το Bosco Verticale, ή αλλιώς το Κατακόρυφο Δάσος, ένα πρωτοποριακό μοντέλο βιώσιμης οικιστικής αρχιτεκτονικής που επαναπροσδιορίζει τη σχέση μεταξύ της φύσης και του αστικού περιβάλλοντος. Από τα εγκαίνιά του το 2014, το Bosco Verticale έχει εμπνεύσει αρχιτέκτονες, περιβαλλοντολόγους και πολεοδόμους σε όλο τον κόσμο να επανεξετάσουν τον ρόλο των χώρων πρασίνου στη ζωή στην πόλη.
Μια νέα γενιά αρχιτεκτονικής
Σχεδιασμένο από τον διάσημο Ιταλό αρχιτέκτονα Stefano Boeri, το Bosco Verticale αποτελείται από δύο πύργους -ο ένας ύψους 80 μέτρων και ο άλλος 112 μέτρων- που βρίσκονται στην περιοχή Porta Nuova του Μιλάνου. Αυτό όμως που κάνει αυτούς τους πύργους να ξεχωρίζουν δεν είναι ο μοντέρνος σχεδιασμός τους ή οι πολυτελείς ανέσεις τους. Είναι τα περισσότερα από 20.000 φυτά, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν 800 δέντρων, που φυτρώνουν στα μπαλκόνια τους.
Το έργο σχεδιάστηκε όχι μόνο ως κτίριο αλλά και ως ένας βιολογικός βιότοπος. Κάθε μπαλκόνι διαμερίσματος υποστηρίζει βλάστηση που παρέχει τόσο ομορφιά, όσο και περιβαλλοντικά οφέλη. Αυτά τα φυτά συμβάλλουν στη ρύθμιση του κλίματος, τη βιοποικιλότητα και τον καθαρισμό του αέρα της πόλης, μετατρέποντας αυτό που διαφορετικά θα ήταν απλώς ένας ακόμη πολυτελής ουρανοξύστης, σε ένα σημαντικό κομμάτι του αστικού οικοσυστήματος.
Η “πράσινη ιδέα”
Η μηχανική πίσω από το Bosco Verticale έπρεπε να αντιμετωπίσει διάφορες προκλήσεις: πώς να υποστηρίξει το βάρος των πλήρως ανεπτυγμένων δέντρων, πώς να τα ποτίσει και να τα συντηρήσει και πώς να διασφαλίσει ότι θα μπορούσαν να επιβιώσουν και να ευδοκιμήσουν αρκετούς ορόφους πάνω από το έδαφος. Αρχικά, κάθε είδος φυτού επιλέχθηκε με βάση την έκθεση στον ήλιο, την ανοχή στον άνεμο, την κατεύθυνση των ριζών και το ύψος. Η ομάδα σχεδιασμού συνεργάστηκε με βοτανολόγους και κηπουρούς για να δημιουργήσει ένα ποικιλόμορφο και βιώσιμο φυτικό οικοσύστημα, που περιλαμβάνει βελανιδιές, ελιές, σφενδάμια και μια ποικιλία πολυετών φυτών. Κάθε δέντρο φυτεύτηκε σε ένα ειδικά σχεδιασμένο δοχείο που το περιορίζει με ασφάλεια στο κάθε μπαλκόνι, ενώ παράλληλα επιτρέπει την κατάλληλη αποστράγγιση.
Το σύστημα άρδευσης είναι ημιαυτόματο, αντλώντας από ένα δίκτυο ανακύκλωσης νερού μέσα στο κτίριο και μειώνοντας έτσι τη σπατάλη του. Αισθητήρες παρακολουθούν την υγρασία του εδάφους και την υγεία των φυτών, ειδοποιώντας τις ομάδες συντήρησης. Όταν κάποιο φυτό χρειάζεται προσοχή, μια ομάδα από «ιπτάμενους κηπουρούς», εξειδικευμένους δενδροκόμους που είναι επίσης έμπειροι ορειβάτες, κατεβαίνουν στο οικοδόμημα κρεμασμένοι από σχοινιά, ακριβώς σαν να σκαρφάλωναν σε μια βουνοπλαγιά.
Το Bosco Verticale έχει λάβει επίσης αναγνώριση για τα εντυπωσιακά βιώσιμα διαπιστευτήριά του: τα φυλλώματα δημιουργούν ένα παραβάν που φιλτράρει τις ακτίνες του ήλιου, δημιουργώντας ένα ευχάριστο εσωτερικό μικροκλίμα. Το καλοκαίρι, το φύλλωμα σκιάζει τα παράθυρα, μειώνοντας τη ζέστη, ενώ το χειμώνα, τα γυμνά κλαδιά επιτρέπουν στο ηλιακό φως να ζεσταίνει τα διαμερίσματα. Ταυτόχρονα, το οίκημα «ρυθμίζει» την υγρασία, παράγει οξυγόνο και απορροφά λεπτά σωματίδια καθώς και 30 τόνους διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο. Ο συνδυασμός αυτών των χαρακτηριστικών χάρισε στο έργο το Διεθνές Βραβείο Υψηλού Κτιρίου από το Deutsches Architekturmuseum (DAM) στη Φρανκφούρτη (2014) και το βραβείο του Συμβουλίου για τα Ψηλά Κτίρια και τα Αστικά Περιβάλλοντα (CTBUH) ως το «2015 Best Tall Building Worldwide» που γιορτάστηκε στο IIT στο Σικάγο.
Ένα καταφύγιο για τη βιοποικιλότητα
Το Bosco Verticale είναι όμως κάτι περισσότερο από ένα αρχιτεκτονικό σύμβολο. Αποτελεί ένα πρωτότυπο για ένα νέο είδος αστικού σχεδιασμού. Καθώς οι πόλεις μεγαλώνουν και οι χώροι πρασίνου συρρικνώνονται, τα κάθετα δάση θα μπορούσαν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων της αστικοποίησης. Το Bosco Verticale λοιπόν, χρησιμεύει ως ένα κάθετο καταφύγιο για τη βιοποικιλότητα. Περισσότερα από 20 είδη πουλιών και πολυάριθμοι επικονιαστές έχουν παρατηρηθεί να φωλιάζουν και να τρέφονται ανάμεσα στο πράσινο των πύργων. Με τη δημιουργία ενός αστικού ενδιαιτήματος, το έργο προωθεί τη συνύπαρξη μεταξύ ανθρώπων και άγριας ζωής, ένας στόχος που σπάνια επιτυγχάνεται στις σύγχρονες πόλεις. Η ποικιλία των φυτικών ειδών -πολλά από τα οποία είναι ενδημικά- υποστηρίζει επίσης υγιείς πληθυσμούς εντόμων, οι οποίοι είναι ζωτικής σημασίας για το ευρύτερο οικοσύστημα.
Αισθητικά και ψυχολογικά οφέλη
Ο οπτικός αντίκτυπος του Bosco Verticale είναι αδιαμφισβήτητος. Η αλλαγή των χρωμάτων των φύλλων κατά τη διάρκεια των εποχών φέρνει ζωή και ποικιλία στον κατά τα άλλα μονότονο αστικό ορίζοντα. Αλλά πέρα από την αισθητική, μια πράσινη αρχιτεκτονική, όπως αυτή, προσφέρει επίσης ψυχολογικά οφέλη. Μελέτες έχουν δείξει ότι το να περιβάλλεται κανείς από πράσινο μπορεί να μειώσει το άγχος, να βελτιώσει τη διάθεση και να ενισχύσει τη γνωστική λειτουργία. Για τους κατοίκους του Bosco Verticale, η πρόσβαση σε έναν προσωπικό χώρο πρασίνου ψηλά πάνω από την πολύβουη πόλη μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση γαλήνης και σύνδεσης με τη φύση. Το αποτέλεσμα αυτό επεκτείνεται και στο ευρύ κοινό. Οι πεζοί και οι γείτονες επωφελούνται από την αισθητική και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, καθιστώντας την περιοχή πιο ευχάριστη και βιώσιμη.
Ένα όραμα για το μέλλον
Το Bosco Verticale αποτελεί μάλλον ένα σύμβολο του πώς θα μπορούσαν να μοιάζουν οι πόλεις του μέλλοντος -μέρη όπου ο άνθρωπος και η φύση συνυπάρχουν, όπου η βιωσιμότητα και η καινοτομία καθοδηγούν το σχεδιασμό και όπου η ομορφιά και η λειτουργικότητα συμβαδίζουν. Αν και πολλοί αμφισβητούν το κατά πόσον τα κάθετα δάση μπορούν πραγματικά να αντικαταστήσουν την οικολογική αξία των χώρων πρασίνου στο έδαφος, όπως τα πάρκα και τα δάση, ένα τέτοιο έργο μας προκαλεί να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον και αποδεικνύει ότι η οικολογική υπευθυνότητα δεν χρειάζεται να αποβαίνει εις βάρος της αστικής πολυπλοκότητας.
Καθώς οι πόλεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή, την αύξηση του πληθυσμού και την περιβαλλοντική υποβάθμιση, μοντέλα όπως το Bosco Verticale μας δείχνουν ότι είναι δυνατόν να χτίσουμε ψηλά, χωρίς να χάσουμε την επαφή μας με τη φύση. Πηγή: newmoney.gr, Eξωτερική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image, Φωτογραφίες: Courtesy of of Boeri Studio / www.stefanoboeriarchitetti.net
