Οι ερευνητές του ΔΝΤ χρησιμοποίησαν δεδομένα από δορυφόρους που καταγράφουν την πορεία χιλιάδων εμπορικών πλοίων στον κόσμο τα οποία μεταφέρουν το 80% των προϊόντων που διακινούνται παγκοσμίως.
Έναν πρωτοποριακό τρόπο για την παρακολούθηση του παγκόσμιου εμπορίου σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, χρησιμοποιώντας δορυφορικά δεδομένα από την κίνηση πλοίων παρουσίασε μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Η μελέτη, με τίτλο «Nowcasting Global Trade from Space» («Προβολή του παγκόσμιου εμπορίου από το διάστημα»), αξιοποιεί την πλατφόρμα IMF PortWatch και προσφέρει μηνιαίες προβλέψεις της εμπορικής ροής με χρονική καθυστέρηση μόλις επτά εργάσιμων ημερών από το τέλος κάθε μήνα.
Η μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αφορά έμμεσα και την Ελλάδα, και μάλιστα με τρόπο που έχει ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική εμπορική ναυτιλία. Η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς στόλους στον κόσμο. Πλοιοκτήτες ελληνικών συμφερόντων διαχειρίζονται περίπου το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε μεταφορές ξηρού και υγρού φορτίου. Αυτό σημαίνει ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των πλοίων που παρακολουθούνται από το σύστημα αυτό του ΔΝΤ, μέσω δορυφόρων και της τεχνολογίας AIS (Automatic Identification System), ανήκει ή διαχειρίζεται από ελληνικά χέρια.
Οι ερευνητές του ΔΝΤ χρησιμοποίησαν δεδομένα από δορυφόρους που καταγράφουν την πορεία χιλιάδων εμπορικών πλοίων στον κόσμο. Αυτά τα πλοία μεταφέρουν το 80% των προϊόντων που διακινούνται παγκοσμίως, οπότε η παρακολούθησή τους μπορεί να μας πει πολλά για την πορεία του παγκόσμιου εμπορίου. Με ένα νέο μοντέλο, που βασίζεται σε αυτά τα στοιχεία, μπορούν να υπολογίζουν κάθε μήνα –και με καθυστέρηση μόλις επτά ημερών– αν αυξήθηκε ή μειώθηκε το εμπόριο.
Ένα παράδειγμα είναι τα λιμάνια της Ολλανδίας. Μέσα από το σύστημα του ΔΝΤ, οι ερευνητές είδαν ότι οι παραδοσιακές μετρήσεις υποτιμούσαν το πραγματικό εμπόριο, ειδικά στα εμπορευματοκιβώτια που φορτώνονται και ξεφορτώνονται ταυτόχρονα. Έτσι, βρήκαν έναν τρόπο να διορθώνουν αυτά τα δεδομένα με βάση επίσημα στοιχεία από τα ίδια τα λιμάνια. Επίσης, υπολόγισαν ότι σε πολλά ταξίδια ένα μέρος του «φορτίου» είναι νερό (το λεγόμενο έρμα) που χρησιμοποιείται για να ισορροπούν τα πλοία, οπότε έπρεπε να αφαιρείται από τις εκτιμήσεις.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το νέο σύστημα προβλέπει με μεγάλη ακρίβεια την πορεία του εμπορίου. Για παράδειγμα, αποτύπωσε καθαρά την κατάρρευση του εμπορίου στις αρχές του 2020 με την πανδημία του κορονοϊού και στη συνέχεια την ανάκαμψη. Το ίδιο ισχύει και για τη μείωση του εμπορίου λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Όχι μόνο εντόπισε τις αλλαγές, αλλά τις κατέγραψε πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι τα παραδοσιακά στοιχεία.
Ένα πολύ ενδιαφέρον κομμάτι της μελέτης αφορά το πώς αλλάζουν οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ χωρών που είναι πολιτικά πιο κοντά στις Ηνωμένες Πολιτείες ή στην Κίνα. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το εμπόριο μεταξύ των δύο αυτών «μπλοκ» μειώθηκε, ενώ αυξήθηκε το εμπόριο ανάμεσα σε χώρες που δεν ανήκουν σε κάποιο από τα δύο μπλοκ. Για παράδειγμα, μετά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η Ευρώπη σταμάτησε να εισάγει ρωσικό πετρέλαιο, και στη θέση του άρχισε να εισάγει περισσότερο πετρέλαιο από τις ΗΠΑ και τη Νορβηγία. Την ίδια στιγμή, η Ρωσία αύξησε τις εξαγωγές της προς την Κίνα, την Ινδία και τη Βραζιλία.
Όσον αφορά το αν το παγκόσμιο εμπόριο γίνεται πιο «τοπικό», δηλαδή αν οι χώρες τείνουν να εμπορεύονται περισσότερο με γειτονικές χώρες (περιφερειοποίηση), τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπάρχει κάποια καθαρή τάση προς αυτή την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, στην Ασία φαίνεται να υπάρχει αυξημένο εμπόριο μέσα στην περιοχή, ενώ στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική οι αλλαγές είναι πιο μικρές.
Το ΔΝΤ καταλήγει ότι το εργαλείο αυτό δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα επίσημα στοιχεία, αλλά μπορεί να βοηθήσει σημαντικά όσους λαμβάνουν αποφάσεις και θέλουν να γνωρίζουν τι συμβαίνει στην παγκόσμια οικονομία πιο έγκαιρα. Επίσης, μπορεί να αξιοποιηθεί για να κατανοήσουμε καλύτερα τις επιπτώσεις από απρόσμενα γεγονότα, όπως φυσικές καταστροφές, γεωπολιτικές κρίσεις ή προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Οι ερευνητές σχεδιάζουν στο μέλλον να επεκτείνουν τη μέθοδο αυτή ώστε να δίνει στοιχεία και για επιμέρους χώρες, όχι μόνο για το σύνολο του πλανήτη. Πηγή: https: dnews.gr
