Mε αφορμή την έναρξη της διαδικασίας για την ανάπτυξη της Εθνικής Στρατηγικής για το Αίμα, σε χαιρετισμό του ο Υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανού ανέφερε πως η Κύπρος, όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καλείται να διαχειριστεί σημαντικές προκλήσεις στην εξασφάλιση επάρκειας αίματος και των παραγώγων του. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η σταδιακή μείωση του αριθμού των ηλικιακά κατάλληλων αιμοδοτών, η μετανάστευση των νέων για σπουδές, η υπογεννητικότητα, καθώς και η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων επιλογής αιμοδοτών από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Επιπρόσθετα, έκτακτες υγειονομικές καταστάσεις, όπως πανδημίες ή επιδημίες, επιδρούν αρνητικά στη διαθεσιμότητα αιμοδοτών και δυσχεραίνουν τις διαδικασίες αιμοδοσίας.
Την ίδια στιγμή, παρουσιάζεται μια αυξητική τάση στις ανάγκες για αίμα, γεγονός που αποδίδεται, αφενός, στην αύξηση του δείκτη προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού και, αφετέρου, στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης. Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στις ανάγκες των ατόμων με θαλασσαιμία, οι οποίες αντιστοιχούν στο 34% των συνολικών μεταγγίσεων στη χώρα μας.
Στην Κύπρο, αρμόδιος φορέας για τη συλλογή, επεξεργασία, τυποποίηση, έλεγχο, φύλαξη και διανομή του αίματος και των παραγώγων του είναι το Κέντρο Αίματος. Το Κέντρο Αίματος εφαρμόζει διαδικασίες σύμφωνες με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, τον Οδηγό Αίματος της Ευρωπαϊκής Διεύθυνσης για την Ποιότητα των Φαρμάκων και της Υγείας, καθώς και τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Αξίζει να υπογραμμιστεί, ότι στη χώρα μας η αιμοδοσία στηρίζεται εξ’ ολοκλήρου στην εθελοντική, μη αμειβόμενη προσφορά, στοιχείο που ενισχύει καθοριστικά την ασφάλεια του αίματος και των παραγώγων του. Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε να κάνουμε και στην Υπηρεσία Τραπεζών Αίματος, η οποία επιτελεί κομβικό ρόλο, εξυπηρετώντας τις ανάγκες όλων των ασθενών, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Αυτούσια η ομιλία του:
“Η μετάγγιση αίματος και παραγώγων του δεν είναι απλώς μια ιατρική πράξη. Είναι μια καίρια θεραπευτική παρέμβαση που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κλινικών καταστάσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, το Εθνικό Συμβούλιο Αιμοδοσίας έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες, θέτοντας ως προτεραιότητα την καθιέρωση βέλτιστων πρακτικών στη διαχείριση του αίματος και στην αιμοεπαγρύπνηση, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη θεμελίωση της Εθνικής Στρατηγικής για το Αίμα.
Ως εκ τούτου, το Υπουργείο Υγείας, σε συνεργασία με το Εθνικό Συμβούλιο Αιμοδοσίας και με τη συμβολή και τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων, παρουσιάζει το εγχειρίδιο: «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Ορθολογική Χρήση του Αίματος», βασισμένο σε τεκμηριωμένες διεθνείς πρακτικές και αναγνωρισμένη διεθνή βιβλιογραφία. Παράλληλα, προωθείται ο Κανονισμός περί Αιμοδοσίας που προβλέπει τη σύσταση και λειτουργία Επιτροπών Αιμοεπαγρύπνησης και Επιτήρησης Μεταγγίσεων σε όλα τα νοσηλευτήρια.
Παράλληλα, ενόψει της εφαρμογής του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τις Ουσίες Ανθρώπινης Προέλευσης (ΟΑΠ), ο οποίος αντικαθιστά τις προηγούμενες οδηγίες της ΕΕ για το αίμα, το Υπουργείο Υγείας έχει δρομολογήσει τις απαραίτητες ενέργειες για την εναρμόνιση και την ανάπτυξη των σχετικών εθνικών οδηγιών, με στόχο την πλήρη συμμόρφωση έως τις 7 Αυγούστου 2027.
Μόλις εφαρμοστεί ο νέος αυτός Κανονισμός θα προωθήσει τη συγκέντρωση πόρων και τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας, με τους ασθενείς σε ολόκληρη την ΕΕ να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία που χρειάζονται, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους.
Ο Κανονισμός θα ενισχύσει την αλληλεγγύη, διασφαλίζοντας παράλληλα τα ίδια υψηλά και εναρμονισμένα πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας για όλες τις ουσίες ανθρώπινης προέλευσης που χρησιμοποιούνται για θεραπεία ασθενών.
Στόχος μας είναι όχι μόνο η διατήρηση αλλά και η περαιτέρω ενίσχυση, με κάθε δυνατόν τρόπο, της πρωτείας της Κύπρου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε ό,τι αφορά το ψηλό επίπεδο συλλογής αίματος από το αιμοδοτικό μας κοινό, του εξαιρετικά χαμηλού υπολειπόμενου κινδύνου μετάδοσης μολυσματικών παραγόντων, της ποιότητας του αίματος και των συστατικών του αλλά και της αυτάρκειας του αποκλειστικά σε εθελοντικές, μη αμειβόμενες πρακτικές.
Βασική μας επιδίωξη είναι η αγαστή συνεργασία του Υπουργείου Υγείας με τις Επιτροπές Μετάγγισης κάθε νοσηλευτηρίου, προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθολογική, επιστημονικά τεκμηριωμένη και ασφαλής χρήση του αίματος και των παραγώγων του προς όφελος των ασθενών, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η έκθεση τους σε κινδύνους, και να εξασφαλίζεται παράλληλα η επάρκεια του αίματος.
Καταληκτικά, θα ήθελα να εκφράσω τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες προς το Εθνικό Συμβούλιο Αιμοδοσίας για την αφοσίωση, την επιστημονική τους κατάρτιση και το έργο που επιτελούν με συνέπεια.
Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα: Θέτουμε τα θεμέλια για μια συγκροτημένη, σύγχρονη και ανθρωποκεντρική Εθνική Στρατηγική για το Αίμα, με επίκεντρο τον ασθενή και την υιοθέτηση των βέλτιστων ευρωπαϊκών και διεθνών πρακτικών”.
