Η έγκαιρη διάγνωση και οι εξειδικευμένες χειρουργικές τεχνικές μετατρέπουν τον «ανεγχείρητο» καρκίνο του παγκρέατος σε εγχειρήσιμο, αυξάνοντας σημαντικά την επιβίωση των ασθενών, όπως εξηγεί ο Γρηγόριος Τσιώτος, Γενικός Χειρουργός, Διευθυντής Α’ Χειρουργικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ
Ο Καρκίνος του Παγκρέατος είναι μια επιθετική νόσος στην οποία έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια βελτιώνοντας την παλαιότερη πολύ κακή της πρόγνωση. Παρουσιάζει σαφώς αυξητική συχνότητα (για άγνωστους προς το παρόν λόγους) και προβλέπεται ότι το 2030 θα είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στις δυτικές χώρες.
Εκτός από την πιο επιθετική φύση των καρκινικών κυττάρων του καρκίνου του παγκρέατος (σε σύγκριση πχ με τον καρκίνο του μαστού, ή του παχέος εντέρου), υπάρχουν δύο πολύ συγκεκριμένες αιτίες που συντελούν στην κακή πρόγνωση αυτού ειδικά του καρκίνου και αποτελούν το επίκεντρο των προσπαθειών όλων όσων ασχολούνται εντατικά με τον καρκίνο του παγκρέατος παγκοσμίως.
Αυτές είναι:
1. Η εμπλοκή από τον καρκίνο του παγκρέατος των μεγάλων, κρίσιμων για τη ζωή, αρτηριών και φλεβών γύρω και μέσα στο πάγκρεας (πυλαία φλέβα, κοιλιακή αρτηρία, μεσεντέριος αρτηρία), πράγμα που τον καθιστά συμβατικά ανεγχείρητο.
2. Η πολύ καθυστερημένη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος, ώστε δυστυχώς να έχει δημιουργήσει ήδη μεταστάσεις τη στιγμή που γίνεται αντιληπτός.
Εμπλοκή μεγάλων αρτηριών και φλεβών
Η εμπλοκή μεγάλων αγγείων στον καρκίνο του παγκρέατος συμβαίνει στο 40% των ασθενών και αυτοί θεωρούνται «ανεγχείρητοι». Σε πολύ επιλεγμένα κέντρα του κόσμου όμως, και το δικό μας είναι ένα από αυτά, οι όγκοι αυτοί πολλές φορές μετατρέπονται σε εγχειρήσιμους με την αφαίρεση του όγκου μαζί με τα εμπλεκόμενα αγγεία. Οι εγχειρήσεις αυτές είναι οι πλέον τεχνικά δύσκολες, χρειάζονται ειδική αφοσιωμένη χειρουργική ομάδα με αποδεδειγμένη εμπειρία και δημοσίως γνωστά αποτελέσματα.
Η ομάδα μας είναι η μόνη στην Ελλάδα που από το 2012 κάνει συχνά και επαναληπτικά αυτές τις εγχειρήσεις μετατρέποντας το «ανεγχείρητο» σε εγχειρήσιμο, με τα αποτελέσματά μας να έχουν δημοσιευτεί σε 4 αναγνωρισμένα αμερικανικά και ευρωπαϊκά επιστημονικά περιοδικά και να έχουν κατ’ επανάληψιν ανακοινωθεί σε διεθνή συνέδρια.
Μέχρι στιγμής, έχουμε μετατρέψει 102 «ανεγχείρητους» καρκίνους του παγκρέατος σε εγχειρήσιμους με τετραπλασιασμό της επιβίωσης συγκριτικά με το αν είχαν παραμείνει ανεγχείρητοι. Το επίπεδο της δημοσιευμένης εμπειρίας της Κλινικής μας έχει διεθνώς αναγνωριστεί δεδομένου ότι προσκληθήκαμε να συμμετέχουμε στην πολυκεντρική ευρωπαϊκή μελέτη REDISCOVER μετατροπής του ανεγχείρητου σε εγχειρήσιμο (16 συνολικά νοσοκομεία), καθώς και στην αμερικανική αντίστοιχη PANCPALS, ενώ στο πρόσφατο Πανελλήνιο Συνέδριο Χειρουργικής Ήπατος -Χοληφόρων-Παγκρέατος (Σεπτ. 2025) απονεμήθηκε στην Κλινική μας το πρώτο βραβείο για αυτή μας την εργασία. Σήμερα το ζήτημα ακριβώς της μετατροπής του ανεγχείρητου καρκίνου του παγκρέατος σε εγχειρήσιμο αποτελεί σε όλα τα Παγκρεατικά Κέντρα Αναφοράς τον πιο σημαντικό στόχο, δεδομένου ότι αφορά πάρα πολλούς ασθενείς που θεωρούνται συμβατικά ανεγχείρητοι και άρα η μετατροπή τους σε εγχειρήσιμους θα αυξήσει θεαματικά την επιβίωση του καρκίνου του παγκρέατος συνολικά.
Καθυστερημένη διάγνωση
Πάρα πολύ συχνά, ο καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται με συμπτώματα φαινομενικά ήπια και συνηθισμένα που γι’ αυτόν τον λόγο δεν αξιολογούνται. Αυτά είναι πόνος ή βάρος στην κοιλιά, πόνος στη μέση, επίμονη δυσπεψία, απώλεια βάρους, μείωση της όρεξης, ή της ενεργητικότητας. Προφανώς τέτοια συμπτώματα είναι πολύ συχνά, αφορούν πάρα πολλούς ανθρώπους και φυσικά δεν έχουν όλοι αυτοί καρκίνο του παγκρέατος. Όμως, το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που δεν αξιολογείται είναι ότι αυτά τα συμπτώματα επιμένουν, ή και χειροτερεύουν παρά το ότι ο ασθενής έχει επισκεφθεί πολλούς γιατρούς και έχει δοκιμάσει διάφορες θεραπείες που δεν έχουν αποδώσει.
Σε 871 ασθενείς μας αποδείξαμε ότι όταν ο καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται με επίμονο πόνο στη μέση, η καθυστέρηση στη διάγνωση είναι κατά μέσον όρο 6 μήνες, ενώ μπορεί να φθάσει και τον ένα χρόνο, ένα χρονικό διάστημα δηλαδή στο οποίο ο καρκίνος του παγκρέατος προχωρεί ανενόχλητος, δημιουργεί μεταστάσεις και δυστυχώς η διάγνωση γίνεται στο τελικό στάδιο.
Στην ίδια μελέτη που παρουσιάσαμε στο Αμερικανικό Συνέδριο Παγκρεατικής Χειρουργικής (San Diego, Μάϊος 2025), όταν ο καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται με επίμονο πόνο ή βάρος στην κοιλιά, ή με συχνές διάρροιες, η καθυστέρηση στη διάγνωση είναι 5 μήνες, ενώ όταν εμφανίζεται με απώλεια βάρους, αλλαγή γεύσης, μείωση της όρεξης, η καθυστέρηση είναι 4-5 μήνες. Το πρόβλημα εδώ εντοπίζεται στο ότι οι γιατροί πρωτοβάθμιας φροντίδας στους οποίους θα αποταθούν οι ασθενείς με τέτοια συμπτώματα, δυστυχώς δεν σκέπτονται τον καρκίνο του παγκρέατος σαν μία πιθανότητα, ιδιαίτερα όταν αυτά επιμένουν πέραν του συνηθισμένου.
Μία ιδιαίτερη κατηγορία ασθενών είναι εκείνοι στους οποίους εμφανίστηκε ξαφνικά Σακχαρώδης Διαβήτης, ενώ τίποτα άλλο δεν έχει αλλάξει στην ζωή τους (π.χ. δεν πήραν ξαφνικά πολύ βάρος). Το 32% των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος εμφάνισαν ξαφνικό, «ανεξήγητο» Διαβήτη κατά μέσον όρο 5 μήνες πριν τη διάγνωση. Στους ασθενείς αυτούς χορηγήθηκαν φάρμακα για τον Διαβήτη, αντιδιαβητικές δίαιτες, αποφυγή γλυκών κτλ., χωρίς κανείς γιατρός πρωτοβάθμιας φροντίδας να σκεφτεί την πιθανότητα καρκίνο του παγκρέατος.
Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος. Οι καθυστερήσεις που περιεγράφησαν είναι πολύ μεγάλες και είναι προφανές ότι ένας τόσο, ούτως ή άλλως, επιθετικός καρκίνος έχει όλο τον χρόνο να προχωρήσει, να κάνει μεταστάσεις, να μην αφήσει καμία δυνατότητα θεραπείας και να έχει τόσο κακή πρόγνωση.
Συγχρόνως όμως, αυτό αποτελεί και προφανές πεδίο βελτίωσης για την πρωιμότερη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος. Η ευαισθητοποίηση των γιατρών πρωτοβάθμιας φροντίδας, των οικογενειακών γιατρών, των ενδοκρινολόγων στην αναγνώριση τέτοιων «ύπουλων» συμπτωμάτων θα αποτελούσε κομβικό, καθοριστικό σημείο για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος σε ιάσιμο στάδιο και την σημαντική βελτίωση της πρόγνωσης. πηγή: ygeiamou
