Μια μαθήτρια της τετάρτης δημοτικού επιστρέφει στο σπίτι κλαίγοντας. Κάποιος στον οποίο είχε εμπιστευτεί ένα μυστικό το αποκάλυψε σε όλη την τάξη. Οι μικροί ώμοι της καμπουριάζουν με αυτόν τον χαρακτηριστικό τρόπο που αναγνωρίζουν οι γονείς -ένα μείγμα θυμού, ντροπής και της παρόρμησης να αποκηρύξει την φιλία μια για πάντα. Η μητέρα της την ακούει και της δίνει ένα βάζο με βόλους. Αυτή η μητέρα ήταν η ερευνήτρια και συγγραφέας best seller Dr. Brene Brown, η οποία μοιράστηκε την ιστορία της κόρης της Ellen στο podcast The Diary of a CEO με τον Steven Bartlett. Από τότε, το βίντεο έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 4.6 εκατ. προβολές στο Instagram και η συμβουλή της Brown για το πώς να χτίζουμε την εμπιστοσύνη ανάμεσα σε εμάς και τους άλλους, έχει γίνει viral.
Πώς χτίζεται η εμπιστοσύνη;
Οι περισσότεροι πιστεύουμε πως κερδίζεται με μεγάλες πράξεις, εντυπωσιακές κινήσεις ή υποσχέσεις. Όμως, η αλήθεια είναι πολύ πιο απλή. Η εμπιστοσύνη γεννιέται στις μικρές στιγμές -όταν κάποιος κρατά τον λόγο του, όταν ακούει με προσοχή, όταν δεν αποκαλύπτει κάτι που του είπαμε εμπιστευτικά. Αυτές οι μικρές, σχεδόν αόρατες πράξεις, είναι οι “μικροί βόλοι” που γεμίζουν σιγά σιγά το “βάζο” της σχέσης μας.
Η ιδέα αυτή, γνωστή ως “Marble Jar Theory” ή “Θεωρία του βάζου με τους βόλους”, προέρχεται από τη συγγραφέα και ερευνήτρια Brené Brown. Η Brown περιγράφει μια ιστορία από το σχολείο της κόρης της: ο δάσκαλος είχε ένα μεγάλο γυάλινο βάζο στην τάξη. Κάθε φορά που οι μαθητές συνεργάζονταν, ήταν ευγενικοί ή βοηθούσαν ο ένας τον άλλον, έβαζαν ένα βόλο μέσα. Όταν φέρονταν άσχημα ή δεν τηρούσαν τους κανόνες, έβγαζαν ένα. Όταν το βάζο γέμιζε, η τάξη έκανε μια μικρή γιορτή. Η Brown συνειδητοποίησε ότι έτσι λειτουργεί και η εμπιστοσύνη μεταξύ ανθρώπων. Δεν προκύπτει από μια μεγάλη πράξη, αλλά δημιουργείται μέσα από πολλές μικρές. Κάθε φορά που κάποιος δείχνει συνέπεια, καλοσύνη ή σεβασμό, βάζει ένα βόλο στο βάζο μας. Κάθε φορά που προδίδει, απογοητεύει ή αγνοεί, τον αφαιρεί.
Μικρές πράξεις, μεγάλο αποτέλεσμα
Η θεωρία αυτή δείχνει πως η εμπιστοσύνη είναι κάτι που κερδίζεται σταδιακά. Δεν είναι δεδομένη ούτε μόνιμη. Όταν νιώθουμε ότι κάποιος μας ακούει, μας στηρίζει ή κρατά τα μυστικά μας, ο δεσμός δυναμώνει. Όταν, αντίθετα, κάποιος μάς προδίδει ή μας αγνοεί, ο δεσμός αδυνατίζει. Και το σημαντικότερο: ένα μόνο λάθος μπορεί να αδειάσει το βάζο πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι γέμιζε. Η εμπιστοσύνη θέλει χρόνο για να χτιστεί, αλλά μπορεί να χαθεί σε μια στιγμή.
Στις φιλίες, στις σχέσεις ή στη δουλειά, το βάζο λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Ένας συνάδελφος που τηρεί τις υποσχέσεις του, που παραδέχεται τα λάθη του και σέβεται τους άλλους, γεμίζει σταδιακά το βάζο των γύρω του. Ένας προϊστάμενος που υποτιμά ή αδιαφορεί, το αδειάζει. Αντίστοιχα, στις προσωπικές σχέσεις, κάθε μικρή πράξη έχει βαρύτητα: ένα μήνυμα που δείχνει ενδιαφέρον, ένα «σε σκέφτηκα», μια πράξη κατανόησης όταν ο άλλος δυσκολεύεται. Αυτοί είναι οι βόλοι που κρατούν το βάζο γεμάτο.
Όταν το βάζο αδειάσει
Αργά ή γρήγορα ωστόσο, όλοι χάνουμε βόλους. Κάποια παρεξήγηση, μια σκληρή κουβέντα, μια αθέτηση υπόσχεσης. Δεν σημαίνει ότι η εμπιστοσύνη τελειώνει, αλλά ότι χρειάζεται χρόνο και συνέπεια για να ξαναγεμίσει. Οι συγγνώμες έχουν αξία, αλλά δεν αρκούν από μόνες τους. Μόνο οι πράξεις, επαναλαμβανόμενες και σταθερές, μπορούν να ξαναγεμίσουν το βάζο.
Η θεωρία του βάζου βέβαια, δεν μιλά μόνο για το πώς κερδίζουμε εμπιστοσύνη, αλλά και για το ποιον εμπιστευόμαστε. Δεν χρειάζεται να γεμίζουμε το βάζο μας με όλους. Κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν αποδείξει ότι το αξίζουν. Και αυτό είναι εντάξει. Το να επιλέγουμε με ποιον χτίζουμε εμπιστοσύνη είναι κι αυτό μια πράξη σεβασμού προς τον εαυτό μας.
Ίσως η μεγαλύτερη δύναμη της θεωρίας να βρίσκεται στην απλότητά της. Δεν στηρίζει ψυχολογική ανάλυση ή περίπλοκες έννοιες. Θυμίζει απλώς ότι η εμπιστοσύνη δεν είναι κάτι μαγικό αλλά είναι αποτέλεσμα συνέπειας, καλοσύνης και ειλικρίνειας. Κάθε μικρή πράξη είναι ένας βόλος. Κάθε σωστή επιλογή γεμίζει το βάζο. Και μέσα από αυτές τις μικρές κινήσεις, χτίζουμε τις πιο σημαντικές σχέσεις της ζωής μας -αυτές που αντέχουν στον χρόνο. πηγή: newmoney
