Ένα ενδημικό φυτό, αρωματικό και ιδιαίτερα όμορφο, τη ρίγανη την καρδιόφυλλη, που θα βρίσκεται σε πλήρη άνθηση μέχρι και τον Αύγουστο, επέλεξε να παρουσιάσει το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος με τον ερχομό του Ιούλη. Η καρδιόφυλλη ρίγανη φέρει το επιστημονικό όνομα Origanum cordifolium (Ορίγανον το καρδιόφυλλον).
Το όνομα του γένους Origanum προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «όρος», δηλαδή βουνό, και «γάνος», που σημαίνει ομορφιά, λαμπρότητα, που δηλώνει ένα φυτό κόσμημα των βουνών. Το επίθετο του είδους cordifolium προέρχεται από τις λατινικές λέξεις cordis (καρδιά) και folium (φύλλο), λόγω του καρδιοειδούς σχήματος του φύλλου του φυτού.
Μια ρίγανη διαφορετική!
Πρόκειται για είδος που απαντά αποκλειστικά στην Κύπρο και περιορίζεται σε πέντε θέσεις στο Δάσος Πάφου, στις κοιλάδες Ρουδιά και Ξερού, σε υψόμετρο 250-925 μέτρα. To συναντάμε σε υγρές, σκιερές, βραχώδεις πλαγιές, κοντά σε ρεματιές και πρανή δρόμων. Το συναντάμε επίσης σε πυριγενή πετρώματα και αποτελεί χαρακτηριστικό είδος του οικοτόπου «Χασοφυτική βλάστηση πυριγενών βράχων» του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας των Οικοτόπων. Το φυτό περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου και χαρακτηρίζεται ως «Εύτρωτο» (Vulnerable). Ο συνολικός πληθυσμός του είδους ανέρχεται σε περίπου 6.500 φυτά και βρίσκεται σε προστατευόμενη δασική γη που περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000. Απειλείται από πυρκαγιές και, σε κάποιες περιοχές, από υπερβόσκηση από τα αγρινά.
Η καρδιόφυλλη ρίγανη αποτελεί αρωματικό είδος με κοσμητική αξία. Τα επίγεια τμήματα του φυτού παράγουν αιθέριο έλαιο με κύριο συστατικό την α-τερπινεόλη, με αμυντική λειτουργία. Για την καρδιόφυλλη ρίγανη δεν εντοπίστηκαν μαρτυρίες ή πληροφορίες για τη χρήση της. Παρόλα αυτά, είναι ευρέως γνωστή η αξιοποίηση των ειδών ρίγανης τόσο ως μπαχαρικό στη μαγειρική, όσο και ως φαρμακευτικό προϊόν στην ιατρική, λόγω των αντιβακτηριδιακών, αντιοξειδωτικών, αντιμικροβιακών και αντικαρκινικών τους ιδιοτήτων.
Το γένοςOriganum περιλαμβάνει περίπου 35 είδη και υποείδη, με εξάπλωση στην Ευρώπη, τη Μεσόγειο και ανατολικά, μέχρι την κεντρική Ασία. Στην Κύπρο, το γένος αντιπροσωπεύεται με 6 ιθαγενή είδη. Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Lamiaceae), που αριθμεί πάνω από 3000 είδη σε ολόκληρο τον κόσμο, με την πλειονότητα αυτών να αξιοποιούνται ως καλλωπιστικά, φαρμακευτικά και αρτυματικά φυτά, λόγω των αιθέριων ελαίων που περιέχουν, αλλά και του ιδιαίτερα ευχάριστου αρώματός τους.
Η καρδιόφυλλη ρίγανη είναι αρωματικός ημίθαμνος, ύψους 40-60 εκατοστών που ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Οι νεαροί βλαστοί του είναι στρογγυλοί ή ελαφρώς τετράγωνοι, συχνά με πορφυρό χρώμα με άνθη διαταγμένα σε επιμήκεις, κρεμαστούς στάχεις. Τα βράκτια είναι σχεδόν κυκλικά, άτριχα, πορφυρά ή ρόδινα ενώ ο κάλυκας είναι δίχειλος με 13 νεύρα. Φέρει στεφάνη δίχειλη, λευκή ή ρόδινη και διαθέτει 4 στήμονες. Ο καρπός του φυτού αποτελείται από 4 μικρά, καστανά, πλατιά ελλειψοειδή κάρυα.
Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος απευθύνει έκκληση σε όλους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να συμβάλουν στην προστασία των δασών, της πλούσιας βιοποικιλότητας και των σπάνιων ενδημικών φυτών της χώρας μας από τις πυρκαγιές, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, που ο κίνδυνος έκρηξης και εξάπλωσης πυρκαγιάς είναι αυξημένος.
