Οι μεγάλες αλλαγές που επέφερε η πανδημία στον τρόπο οργάνωσης της ζωής και της εργασίας σε όλο τον κόσμο, πολύ δύσκολα μπορούσαν να προβλεφθούν. Σήμερα, πλέον, βασικό ζητούμενο για όλα τα κράτη είναι η οικοδόμηση των κατάλληλων συνθηκών, που θα τους επιτρέψουν την ταχεία ανάκαμψη. Το ποια από τα κράτη θα το πετύχουν και σε ποιο βαθμό, καθορίζεται από σειρά παραμέτρων. Μεταξύ αυτών, θα ξεχώριζα την ικανότητα ή μη των κυβερνήσεων, να προωθήσουν πολιτικές που θα αξιοποιούν τα στρατηγικά πλεονεκτήματα κάθε χώρας, ενώ ταυτόχρονα θα αντιλαμβάνονται τις μεγάλες αλλαγές που προκλήθηκαν την περίοδο της πανδημίας και θα παραμείνουν παρούσες.
Η κυβερνητική πολιτική στην Κύπρο, με τον διακηρυγμένο στόχο της προσέλκυσης ξένων εταιρειών για την εγκατάσταση των κεντρικών τους γραφείων στη χώρα (headquartering), φαίνεται να λαμβάνει υπόψη τα νέα δεδομένα. Για παράδειγμα, το ότι η δια ζώσης επικοινωνία με πελάτες, συνεργάτες και εργαζομένους θα έχει διαρκώς μικρότερη σημασία. Αντίθετα οι επιχειρήσεις θα στραφούν σε αναζήτηση περιοχών που θα χαρακτηρίζονται από φιλικότητα στο doing business, θα εγγυώνται ένα σύγχρονο, πολιτικά σταθερό, περιβάλλον για τα στελέχη τους και θα διασφαλίζουν ποιότητα ζωής για τους εργαζόμενους.
Το κατά πόσο η Κύπρος θα πετύχει τον στόχο αυτό, εναπόκειται όχι μόνο στην ικανότητα των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου αλλά και στην υποστήριξη που αυτές θα λάβουν από το κράτος. Στον τομέα που μας αφορά άμεσα, σε αυτόν της ανάπτυξης γης και οικοδομών, η Κύπρος έχει να επιδείξει αξιοζήλευτα κατασκευαστικά έργα, όπως οι σύγχρονες μαρίνες, τα γήπεδα γκολφ, το μεγαλύτερο πολυθεματικό θέρετρο-καζίνο της Ευρώπης, σύγχρονα κτήρια που προορίζονται για οικιστικές ή επαγγελματικές χρήσεις και άλλα. Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα έργα του ιδιωτικού τομέα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ξένων επενδυτών, τα οποία σε συνδυασμό με τα σύγχρονα δίκτυα υποδομών της χώρας και την ολοένα διερευνώμενη αεροπορική και θαλάσσια συνδεσιμότητά της, της προσδίδουν πολλά από τα χαρακτηριστικά που αναζητά ένας διεθνή οργανισμός. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου θα πρέπει να βοηθηθούν με συγκεκριμένα κίνητρα, προκειμένου να εντάξουν στον σχεδιασμό τους έργα που θα απευθύνονται στην εξειδικευμένη εκείνη αγορά των ξένων εταιρειών. Κατ’ ανάλογο τρόπο το κυπριακό τραπεζικό σύστημα οφείλει να σταθεί δίπλα σε εγχειρήματα που αναδεικνύουν το ρόλο της χώρας στην ευρύτερη περιοχή, προσελκύοντας σημαντικού ύψους Άμεσες Ξένες Επενδύσεις.
Σε αυτό το επίπεδο, της προσέλκυσης ξένων εταιρειών για headquartering, η εμπειρία δείχνει πως η ζήτηση δεν αφορά μόνο σύγχρονες αναπτύξεις γραφειακών χώρων. Η μεταφορά της έδρας μίας εταιρείας, συχνά συνεπάγεται την εγκατάσταση των οικογενειών των στελεχών της. Επομένως οι ανάγκες είναι ευρύτερες και αφορούν τη στέγαση, τις δημόσιες υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, τα ποιοτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, το σύγχρονο δίκτυο μεταφορών, το άρτιο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και άλλα. Τομείς, δηλαδή, στους οποίους η Κύπρος μπορεί και πρέπει να επενδύσει, προκειμένου να ανταποκριθεί στην ποιότητα ζωής που επιζητούν οι διοικήσεις και τα στελέχη των ξένων εταιρειών.
Πέραν ωστόσο των μεγάλων αλλαγών που απαιτούνται από τη μεριά του κράτους σε αυτούς τους τομείς, δεν μπορώ παρά να σταθώ στο μείζον ζήτημα. Αυτό της ίδιας της λειτουργίας της κυπριακής κρατικής μηχανής, η οποία παραμένει βραδυκίνητη, δυσκολευόμενη να ακολουθήσει τους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής. Δυστυχώς οι επιχειρηματίες του κλάδου, αλλά και οι πολίτες που χρειάστηκε να συνδιαλλαγούν με μία υπηρεσία που σχετίζεται με την οικοδομή, γνωρίζουν σε τι αναφέρομαι. Δεν νοείται το 2022 τόσο σε επίπεδο νομοθεσίας όσο και σε επίπεδο διαδικασιών η Κύπρος να παραμένει ουραγός της Ευρώπης και χιλιάδες ανθρώπων να εγκλωβίζονται επί έτη, απλώς για να αποκτήσουν τον τίτλο ιδιοκτησίας του σπιτιού τους. Το ίδιο ισχύει και για άλλες πτυχές της οικοδομικής δραστηριότητας, όπως η έκδοση πολεοδομικής και οικοδομικής άδειας. Στις περιπτώσεις δε των μεγάλων Δήμων, οι οποίοι λειτουργούν ως πολεοδομικές αρχές, παρατηρούνται σοβαρές καθυστερήσεις, που ταλαιπωρούν πολίτες και επιχειρηματίες καθυστερώντας την έναρξη και εξέλιξη των έργων. Αυτό που χρειάζεται άμεσα, είναι να επικρατήσει η κοινή λογική για την αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών και η αξιοποίηση των -ευτυχώς σχεδόν απεριόριστων- δυνατοτήτων που μας δίνει η τεχνολογία, για την επίσπευση των διαδικασιών.
Η χώρα μας έχει πληθώρα χαρακτηριστικών, τα οποία αποτελούν συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Ήδη ορισμένες μεγάλες επενδύσεις στον χώρο της τεχνολογίας (ICT) έχουν ανοίξει τον δρόμο για τη δημιουργία ενός περιφερειακού hub μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Σε αυτή λοιπόν τη θετική παρακαταθήκη, θα πρέπει η Κυπριακή Δημοκρατία και οι επιχειρηματίες του κλάδου να συνεργαστούμε με στόχο την παροχή σύγχρονων λύσεων που θα προσελκύσουν νέες εταιρείες και καταξιωμένους επαγγελματίες, ωφελώντας εν τέλει το σύνολο των Κυπρίων.
