Έρευνα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, σε συνεργασία με την Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS και τη Γρηγόρειο Κλινική
Η αύξηση του μηνιαίου επιδόματος κατά 200-300 ευρώ, που δίνεται από το 2018 στους ανθρώπους που ζουν με HIV/AIDS, η θέσπιση νομοθεσίας που να προστατεύει το δικαίωμά τους στη διεκδίκηση θέσεων εργασίας χωρίς υποχρεωτική υποβολή HIV εξέτασης, η επιμόρφωση όλων των επαγγελματιών υγείας σε θέματα που άπτονται του HIV/AIDS σε όλες τις υπηρεσίες του ΟΚΥπΥ, αλλά και των ιδιωτικών ιατρικών κέντρων, η στήριξη της Γρηγορείου Κλινικής από το κράτος για αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών της, αύξηση των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, αλλά και η συχνότερη επαφή των οροθετικών με τη Γρηγόρειο και ευκολότερη πρόσβαση στην αντιρετροϊκή αγωγή, είναι κάποια από τα βασικά αιτήματα μιας κοινότητας στην οποία μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί βήμα για να αρθρώσει λόγο.
Τα αιτήματα των ανθρώπων της Κύπρου που ζουν με HIV/AIDS, διαφάνηκαν μέσα από έρευνα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, σε συνεργασία με την Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS και τη Γρηγόρειο Κλινική, η οποία έθεσε στο μικροσκόπιό της τις ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες της κοινότητας.
Χαιρετίζοντας την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας, ο Υπουργός Υγείας, κ. Μιχάλης Χατζηπαντέλας, ανέφερε ότι στο κομμάτι της διάγνωσης και της θεραπείας η θεραπεία έχει κάνει μεγάλα άλματα και, παρόλο που και στις σύγχρονες κοινωνίες οι προκαταλήψεις απέναντι στα άτομα με HIV/AIDS έχουν σταδιακά εξαλειφθεί, υπάρχουν ακόμα πολλά που χρειάζεται να γίνουν. Αναφερόμενος σε πρόσφατα περιστατικά που είδαν το φως της δημοσιότητας με οροθετικά άτομα, σημείωσε: «Τα περιστατικά αυτά επιβάλλουν την άμεση λήψη δράσης για τερματισμό αυτών των φαινομένων. Όλοι μας έχουμε καθήκον να προστατεύσουμε αυτούς τους συμπολίτες μας και να δημιουργήσουμε γι’ αυτούς ένα περιβάλλον όπου θα αισθάνονται ασφάλεια και το οποίο θα τους επιτρέπει να διαβιούν ισότιμα με τους άλλους».
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, ο Επικεφαλής και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας, Ανώτερος Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς, επισήμανε ότι «Οι άνθρωποι που καθημερινά ζουν με HIV/AIDS αντιμετωπίζουν ρατσιστικές συμπεριφορές και αγωνίζονται να επιβιώσουν σε μια κοινωνία η οποία συχνά τους σκιαγραφεί ως ‘οι άλλοι‘, κατώτεροι, ανήθικοι, απειλητικοί και ‘όχι καλοί χριστιανοί‘. Επιτακτική και άμεση ανάγκη είναι να καταρρίψουμε συμπεριφορές μισαλλοδοξίας, προκαταλήψεων, απόρριψης, αυθαίρετης διαμόρφωσης στερεότυπων, και μυωπικών πεποιθήσεων που επηρεάζουν αρνητικά τις συνθήκες ζωής των οροθετικών συνανθρώπων μας».
Με τη σειρά του, ο Διευθυντής της Γρηγορίου Κλινικής, Δρ. Ιωάννης Δημητριάδης, ανέφερε ότι η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί πολύ σημαντικό εργαλείο για τη συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών που η Γρηγόρειος προσφέρει στους οροθετικούς και πρόσθεσε «Θέλουμε να στηρίξουμε έμπρακτα την κοινότητα των οροθετικών και να βελτιώσουμε σημαντικά τις συνθήκες της καθημερινότητάς τους, και θα το πράξουμε, με τη στήριξη της Πολιτείας, ώστε η Γρηγόρειος να συνεχίσει να αποτελεί το λιμάνι των ανθρώπων αυτών».
Σχετικά με την έρευνα
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο Δεκεμβρίου 2020 – Μαΐου 2021, μέσα από αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο και προσωπικές συνεντεύξεις. Στόχος της έρευνας ήταν η μελέτη και καλύτερη κατανόηση των συνθηκών και ποιότητας ζωής των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS στην Κύπρο, όπως και η καταγραφή των αναγκών τους, με βασικό όραμα τη βελτίωση των υφιστάμενων υπηρεσιών που τους παρέχονται, αλλά και τη δημιουργία νέων, σύγχρονων υπηρεσιών που να ανταποκρίνονται καλύτερα στις σημερινές τους ανάγκες.
Κάνοντας μια σύγκριση της παρούσας έρευνας (2021) με την ίδια έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από 14 χρόνια (2007), διαπιστώνει κανείς ότι ο κοινωνικός στιγματισμός των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS στην Κύπρο συνεχίζει να υφίσταται σε πολλά επίπεδα. Πέραν τούτου, παραμένει αναγκαία η αύξηση του αριθμού των γιατρών και νοσηλευτών στην Γρηγόρειο Κλινική, ο φόρτος της οποίας έχει διπλασιαστεί κατά την τελευταία δεκαετία. Η επιμόρφωση των επαγγελματιών υγείας, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αποτελεί αίτημα των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS, ώστε να ελαχιστοποιηθεί το κοινωνικό στίγμα που καταγράφεται σε ιατρικό, θεσμικό, επαγγελματικό, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο.
Αναλυτικά αποτελέσματα
Η έρευνα επικεντρώθηκε σε 19 τομείς αναγκών των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS και παρακολουθούνται στη Γρηγόρειο Κλινική, όπως στέγαση, εισοδήματα, χρήση ουσιών, άγχος και κατάθλιψη, ερωτική ζωή και συντροφικότητα, αυτοπεποίθηση, εκπαίδευση, ίσες ευκαιρίες στην εργοδότηση, σχέσεις με γιατρούς, σχέσεις με οικογένεια και φίλους, κ.ά.. Το ποσοστό όσων είχαν βιώσει προβλήματα σχετικά με άγχος ή κατάθλιψη κατά τους τελευταίους 12 μήνες σχεδόν διπλασιάστηκε από 36% το 2007 σε 63,6% το 2021, ενώ τα προβλήματα που προκαλούν άγχος στους οροθετικούς και αναφέρθηκαν στην έρευνα του 2007 (το οικονομικό, η έλλειψη εργασίας, η δυσκολία στη μετακίνηση προς και από τη Γρηγόρειο, η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση) αναφέρθηκαν εκ νέου στην παρούσα έρευνα (2021). Επιπρόσθετα υπήρξαν και ανησυχητικές αναφορές που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, όπως το άγχος ως αποτέλεσμα χρήσης ουσιών, αλλά και λόγω της έλλειψης φαρμάκων HIV που παρατηρήθηκε κατά το έτος 2020 (λόγω της πανδημίας Covid-19), καθώς και δεδηλωμένες αυτοκτονικές τάσεις.
Το 52% όσων συμμετείχαν στην έρευνα απάντησε ότι έχει κάνει χρήση ουσιών έστω και μια φορά στο παρελθόν, ενώ από αυτούς/ες, οι μισοί/ες έχουν κάνει χρήση κατά τους τελευταίους 12 μήνες. Το 16% όσων συμμετείχαν δηλώνει ότι αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα εθισμού σε ουσίες/αλκοόλ.
Τα θετικά ευρήματα αναφέρουν ότι το 97.4% των συμμετεχόντων/ουσών λαμβάνει τακτικά την αγωγή του, ενώ το 81.8% γνωρίζει ότι ο ιός είναι μη-ανιχνεύσιμος και οι ίδιοι/ες μη-μεταδοτικοί/ες[1]. Ταυτόχρονα, ένα ποσοστό 8% των συμμετεχόντων/ουσών δηλώνει ότι πάντα αποκαλύπτει το HIV status σε ερωτικούς συντρόφους, ενώ 53.8% το αποκαλύπτει κάποιες φορές. Το 37.7% των συμμετεχόντων/ουσών δηλώνει ότι έχει σταθερό/η σύντροφο και από αυτούς/ες τα 2/3 έχουν μοιραστεί το HIV status τους με τους/τις συντρόφους τους.
Η μεγάλη πλειονότητα των συμμετεχόντων/ουσών στην έρευνα (85.7% δήλωσε ομοφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό), εκτός από το κοινωνικό στίγμα για το HIV/AIDS, έχει να αντιμετωπίσει και το στίγμα που προέρχεται από τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα/έκφραση φύλου (πολυεπίπεδο στίγμα). Και στις δύο έρευνες οι συμμετέχοντες/ουσες αναφέρθηκαν ρητώς στο στίγμα και στην αρνητική στάση έναντι στην ομοφυλοφιλία. Τέλος, το κοινωνικό στίγμα εμφανίζεται εντός της ίδιας της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, αλλά και με άλλους Επαγγελματίες Υγείας, εκτός Γρηγορείου (π.χ. Οδοντίατροι, Νοσηλευτές σε υπηρεσίες, ακτινολόγοι), στο εργασιακό περιβάλλον, στην οικογένεια, ακόμα και σε σχέση με το γονεϊκό ρόλο και τα γονεϊκά δικαιώματα.
Ερευνητική Ομάδα
Επικεφαλής και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας ήταν ο Ανώτερος Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς, ενώ την ερευνητική ομάδα αποτελούσαν o Δρ. Ιωάννης Δημητριάδης, Πνευμονολόγος και Διευθυντής της Γρηγορείου Κλινικής, ο Δρ. Γεώργιος Σιακαλλής, Ειδικός Λοιμωξιολόγος στη Γρηγόρειο Κλινική, η Γεωργία Χαραλάμπους, υποψήφια διδακτόρισσα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, η Ivonne Valdes Paez Πέτρου, Κλινική Ψυχολόγος της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS, τοποθετημένη στη Γρηγόρειο Κλινική, η Ζωή Κακότα, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS και ο Χρίστος Κρασίδης, Εκτελεστικός Συντονιστής της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS.
Βρείτε τα αναλυτικά αποτελέσματα της έρευνας εδώ:
Greek: http://CyCheckpoint.org/2020-21/2021-survey-greek.pdf
English: http://cycheckpoint.org/2020-21/2021-survey-english.pdf
Fact Sheet εδώ:
Greek: http://cycheckpoint.org/2020-21/Fact-Sheet-gr.pdf
English: http://cycheckpoint.org/2020-21/Fact-Sheet-en.pdf
[1] U=U: Undetectable equals Untransmittable (Μη ανιχνεύσιμος = Μη Μεταδοτικός). http://StopHIVstigma.com
