Το Ευρωκοινοβούλιο ζητά η ΕΕ να απαντήσει αποφασιστικά στην επιθετικότητα της Ρωσίας στην Ουκρανία, στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και στην επιστροφή της πολιτικής των «Μεγάλων Δυνάμεων».
Τις δύο ετήσιες εκθέσεις του σχετικά με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική άμυνας και ασφάλειας της ΕΕ ενέκρινε την Τετάρτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ουκρανία και Μέση Ανατολή
Στην έκθεση για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) που εγκρίθηκε με 378 ψήφους υπέρ, 188 κατά και 105 αποχές, το Κοινοβούλιο προειδοποιεί ότι ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας διαβρώνει την αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης, αποσταθεροποιώντας και απειλώντας τις γειτονικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και τα Δυτικά Βαλκάνια. Η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει ουσιαστικά και να επιταχύνει την παροχή στρατιωτικής και οικονομικής στήριξης, καθώς και χρηματοδοτικής συνδρομής, με κάθε δυνατό τρόπο ώστε η Ουκρανία να βρεθεί σε θέση ισχύος και να αποτραπεί οποιαδήποτε περαιτέρω επίθεση από τη Ρωσία μετά από μια πιθανή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, τονίζουν οι ευρωβουλευτές.
Ανησυχώντας για τις αυξανόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή, οι ευρωβουλευτές ζητούν από την επικεφαλής εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ Kaja Kallas να καταρτίσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ και να αυξήσει την παρουσία της Ευρώπης στην περιοχή. Ζητώντας διαρκή ειρήνη και ασφάλεια για τους Ισραηλινούς και για τους Παλαιστίνιους, οι ευρωβουλευτές χαιρετίζουν την προοπτική της επιστροφής της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα και εκφράζουν την υποστήριξή τους στην Παγκόσμια Συμμαχία για την Εφαρμογή της Λύσης των Δύο Κρατών.
Συνεργασία με εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ
Υπό το πρίσμα των εντεινόμενων προσπαθειών της Κίνας, της Ρωσίας, του Ιράν και άλλων για την αποσταθεροποίηση της υφιστάμενης διεθνούς τάξης και την υπονόμευση ης πολυμερούς διπλωματίας, η έκθεση αναφέρει ότι η ενίσχυση της συνεργασίας και ο συντονισμός της ΕΕ με ομοϊδεάτες εταίρους είναι κομβικής σημασίας. Οι ευρωβουλευτές ανησυχούν για τον ταχύ ρυθμό με τον οποίο η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιστρέφει τις καθιερωμένες εταιρικές σχέσεις και εκφράζουν απογοήτευση τόσο για την πολιτική κατευνασμού της Ρωσίας και όσο και για την στοχοποίηση παραδοσιακών συμμάχων. Τονίζουν ωστόσο ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ να συνεχιστεί η συνεργασία με τις ΗΠΑ. Υπό το πρίσμα αυτό, ενθαρρύνουν τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν διμερείς διπλωματικούς διαύλους με τους ομολόγους τους στις ΗΠΑ ως τη μορφή συνεργασίας που προτιμά η κυβέρνηση των ΗΠΑ, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα ενότητα και δέσμευση για κοινή θέση της ΕΕ.
Ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία
Στην έκθεση για την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), που εγκρίθηκε με 399 ψήφους υπέρ, 198 κατά και 71 αποχές, οι ευρωβουλευτές εκφράζουν τη βαθιά τους ανησυχία για την αλλαγή της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Αποδοκιμάζουν έντονα κάθε απόπειρα εκβιασμού της ηγεσίας της Ουκρανίας να παραδοθεί στον εισβολέα με μοναδικό σκοπό την ανακοίνωση μιας «ειρηνευτικής συμφωνίας».
Το ψήφισμα αναφέρει ότι μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία, η οποία θα σέβεται την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας προκειμένου να αποτραπεί η μελλοντική ρωσική επιθετικότητα. Το Κοινοβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για τις πρόσφατες προσπάθειες στην κατεύθυνση αυτή μεταξύ ομοϊδεατών εταίρων του ΝΑΤΟ, καθώς και για τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ής Μαρτίου 2025, τα οποία υπογραμμίζουν ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να συμβάλουν στις εγγυήσεις ασφάλειας, ιδίως στηρίζοντας την ικανότητα της Ουκρανίας να αμυνθεί αποτελεσματικά.
Στενός συντονισμός και συνεργασία μεταξύ ΕΕ και ΝΑΤΟ
Το ψήφισμα τονίζει περαιτέρω ότι απαιτείται στενός συντονισμός για την αποτροπή και τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για την ανάπτυξη συνεκτικών, συμπληρωματικών και διαλειτουργικών αμυντικών ικανοτήτων και την ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγικής ικανότητας της Ευρώπης. Οι ευρωβουλευτές συμφωνούν με την ευρύτερη φιλοδοξία για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού πυλώνα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, αλλά επαναλαμβάνουν ότι η ανάπτυξη μιας Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης θα πρέπει να συμβαδίζει με την εμβάθυνση της συνεργασίας ΕΕ-ΝΑΤΟ.
Το Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να αυξήσει το κοινό χρέος ώστε να παράσχει στην Ένωση τη δημοσιονομική ικανότητα να δανείζεται σε έκτακτες καταστάσεις και καταστάσεις κρίσης, παρούσες και μελλοντικές, λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το NextGenerationEU, καθώς η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με την επείγουσα ανάγκη να ενισχύσει την ασφάλεια και την άμυνά της για την προστασία των πολιτών της ΕΕ, αλλά και την επαναφορά της ικανότητας αποτροπής της. Στο πλαίσιο αυτό, τονίζει ότι η επιβάρυνση που απορρέει από αυτή την ενέργεια πρέπει να επιμεριστεί δίκαια.
Σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας
Μεταξύ άλλων σημείων στις δύο εκθέσεις σχετικών με την Τουρκία, το Κοινοβούλιο σημειώνει με λύπη τον ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία στην αποσταθεροποίηση ορισμένων περιοχών ενδιαφέροντος για την ΕΕ και τις γειτονικές της χώρες, επισημαίνει τις παράνομες δραστηριότητες κατά των ευρωπαϊκών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο και καταδικάζει εκ νέου την υπογραφή των μνημονίων μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Εκφράζει ακόμη την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι, παρά τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης, η Τουρκία εξακολουθεί να διατηρεί την απειλή του casus belli κατά της Ελλάδας και καταδικάζει έντονα τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων της παραβίασης του καθεστώτος της πράσινης γραμμής, της αυξημένης στρατιωτικοποίησης των κατεχόμενων, αλλά και της στάσης της στην περιοχή των Βαρωσίων.
Το Κοινοβούλιο επαναλαμβάνει την έκκληση να επιδιώξει η Τουρκία μια εποικοδομητική προσέγγιση στη γειτονία της. Υπενθυμίζει δε ότι η διαδικασία προσχώρησης της Τουρκίας εξαρτάται από την πλήρη συμμόρφωσή της με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και από την εξομάλυνση των σχέσεών της με όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και ζητά να τηρηθούν το καθεστώς της Πράσινης Γραμμής και η εντολή της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο. Προτρέπει επίσης την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή ηγεσία να πάψουν και να αναστρέψουν όλες τις μονομερείς δραστηριότητες, καθώς και την επίτευξη πραγματικής προόδου στις συνομιλίες για τη διευθέτηση του Κυπριακού, απαρέγκλιτα εντός του συμφωνημένου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο αποτελεί το μόνο αποδεκτό πλαίσιο από την ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα, και σύμφωνα με το δίκαιο, τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ. Τέλος, το Κοινοβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την άτυπη διευρυμένη συνεδρίαση που συγκάλεσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών στις 18 Μαρτίου 2025 στη Γενεύη. Δείτε μαγνητοσκοπημένη τη σχετική δήλωση της προέδρου του ΕΚ Roberta Metsola στην ολομέλεια και τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων πολιτικών ομάδων που πραγματοποιήθηκαν νωρίτερα την Τετάρτη.
Ο εισηγητής για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας David McAllister (ΕΛΚ, Γερμανία) δήλωσε: «Υπογραμμίζουμε τη σημασία μιας αποφασιστικής, πειθαρχημένης και δυναμικής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ για την αντιμετώπιση γεωπολιτικών προκλήσεων, όπως ο ρωσικός επιθετικός πόλεμος κατά της Ουκρανίας, οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και ο αυξανόμενος γεωπολιτικός ανταγωνισμός. Η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να εκπληρώνει και να υπερασπίζεται τους δικούς της στρατηγικούς στόχους στη διεθνή σκηνή. Η συμβολή του Κοινοβουλίου μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός μεσοπρόθεσμου έως μακροπρόθεσμου στρατηγικού οράματος που θα καθοδηγεί τις προτεραιότητες της ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ καθ’ όλη τη διάρκεια της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου και στο μέλλον.»
Ο εισηγητής για την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας Nicolás Pascual de la Parte (ΕΛΚ, Ισπανία) δήλωσε: «Η παρούσα έκθεση αποτελεί μια αφετηρία για το πώς η ΕΕ θα πρέπει να ανταποκριθεί στη μεταστροφή των γεωπολιτικών προσεγγίσεων που παρατηρούμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πάρει το μέλλον της στα χέρια της. Θα πρέπει να συνεργαστούμε στενά τα επόμενα χρόνια με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλεια και την άμυνα, αλλά μακροπρόθεσμα, η ΕΕ πρέπει επίσης να δημιουργήσει την δική της αξιόπιστη αποτρεπτική ισχύ. Για να γίνει αυτό, πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στην ασφάλεια και την άμυνά μας, επιδεικνύοντας παράλληλα πολιτική ενότητα και αποφασιστικότητα. Πρέπει επίσης να συνεχίσουμε να παρέχουμε ισχυρή στήριξη στην Ουκρανία, καθώς αυτή συνεχίζει να υπερασπίζεται την εδαφική ακεραιότητα, την ανεξαρτησία και τις αξίες της Ευρώπης.»
