Πώς καθορίζεται και τι συμπεριλαμβάνει ο ορισμός «ποιότητα ζωής» στο κυπριακό συγκείμενο; Υπάρχουν μετρήσιμες μεταβλητές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ορίσουν την αξία της ποιότητας ζωής; Σε τι θα ωφελήσει η ανάπτυξη ενός Εθνικού Δείκτη Ποιότητας Ζωής και πώς θα επηρεάσει την ανάπτυξη πολιτικών και στρατηγικών αποφάσεων στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα;
Ο Εθνικός Δείκτης Ποιότητας Ζωής στοχεύει στη μέτρηση της ποιότητας ζωής στην κυπριακή κοινωνία. Πώς θα μπορούσε να μετρηθεί η πρόοδος και η βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων; Ιδιωτικές εταιρείες, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, η πολιτεία, οι τοπικές αρχές, η δημόσια διοίκηση και οι πολίτες συνεισφέρουν με ποικίλες δράσεις που έχουν τον ίδιο σκοπό. Ωστόσο, δεν υπάρχουν τα εργαλεία μέτρησης για να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τον πραγματικό αντίκτυπο που έχουν αυτές οι δράσεις και κατά πόσο αυτές οι δράσεις και συνέργειες έχουν το επιθυμητό ή το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Το Κέντρο Κοινωνικής Καινοτομίας (Center for Social Innovation – CSI) (https://csicy.com/), σε στρατηγική συνεργασία με το Oxygono (https://oxygono.org), θα αναπτύξουν τον Εθνικό Δείκτη Ποιότητας Ζωής (Cyprus Quality of Life Index), με πρωταρχικό σκοπό να φωτογραφίζουν ετήσια την ποιότητας ζωής των πολιτών, μέσω συλλογής ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων που θα συμβάλλουν στη μέτρηση του αντίκτυπου δράσεων και πολιτικών σε ένα ευρύ φάσμα πτυχών της κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής.
Τα αποτελέσματα του Δείκτη θα μπορούν, σε συνεργασία με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, να αξιοποιηθούν στη δημιουργία πολιτικών, νομοθεσιών, εθνικών στρατηγικών, και δράσεων που θα συμβάλουν στην καλύτερη λειτουργία του κοινωνικού, πολιτικού, και οικονομικού οικοσυστήματος.
Οι δείκτες μέτρησης τάσεων, απόψεων, ποιότητας ζωής και προσδοκιών ανάμεσα στους πολίτες αποτελούν σημαντικό εργαλείο χάραξης πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο, από μεγάλο αριθμό χωρών, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει τα πετυχημένα παραδείγματα των Eurobarometer και European Social Survey. Είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται η ανάπτυξη ενός τέτοιου εργαλείου στην Κύπρο, μέσα από επιστημονικά έγκυρες μεθοδολογίες. Σε αυτό το πλαίσιο και έχοντας λάβει υποστήριξη από δημόσιους, ιδιωτικούς και πολιτειακούς φορείς, ευελπιστούμε ότι ο Εθνικός Δείκτης Ποιότητας Ζωής, θα καθιερωθεί ως ένα υποστηρικτικό μέσο σε όλα τα κέντρα λήψης αποφάσεων και θα συνεισφέρει σε μια πραγματική ανάπτυξη και πρόοδο της κοινωνίας και της αγοράς στην Κύπρο.
Μέσα από έρευνα και συλλογή καλών πρακτικών από τον διεθνή χώρο, διαφάνηκε ότι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για τη δημιουργία ενός Δείκτη μέτρησης της Ποιότητας Ζωής είναι μέσα από τη μέτρηση των ετήσιων εξελίξεων σε ποικίλες πτυχές της ζωής, όπως γίνεται και στη μέτρηση του ποσοστού πληθωρισμού. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν επιλέγει από την επιστημονική ομάδα του CSI και Oxygono, οι ακόλουθες 14 πτυχές της κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής των πολιτών για να συμπεριληφθούν στον Δείκτη: Υγεία, Ισότητα φύλων, Κοινωνική δικαιοσύνη, Διαφθορά, Περιβάλλον, Εκπαίδευση, Αγορά εργασίας, Συμμετοχή στην πολιτική ζωή, Οικονομική ευημερία, Κοινωνική ευθύνη, Ελευθερία μέσων ενημέρωσης, Ψηφιακή πρόσβαση, Ψηφιακός γραμματισμός, Οικονομικός γραμματισμός. Οι πτυχές που έχουν επιλεχθεί με βάση τη σχετική βιβλιογραφία ταυτίζονται και με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals – SDG’s) που έθεσαν τα Ηνωμένα Έθνη το 2015.
Σε πρώτο στάδιο ήταν σημαντικό να ερευνήσουμε και να κατανοήσουμε τις αντιλήψεις και απόψεις του κοινού ως προς τις προαναφερθέντες 14 πτυχές. Για τον σκοπό αυτό, αναπτύχθηκε ένα επιστημονικά έγκυρο ερωτηματολόγιο και η δειγματοληψία διεκπεραιώθηκε από ανεξάρτητο ερευνητικό οργανισμό με δείγμα 1000 άτομα. Τα δεδομένα που συλλέξαμε μας παρέχουν μια βασική, αρχική μέτρηση για να συντάξουμε το βαρόμετρο ποιότητας ζωής στην Κύπρο. Στο ερωτηματολόγιο οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν τον αντίκτυπο που έχει η κάθε μία από τις 14 πτυχές στη ζωή τους, όπως και το επίπεδο ικανοποίησης τους σήμερα, πριν 5 χρόνια (προ πανδημίας) και πριν 10 χρόνια (προ οικονομικής κρίσης).
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων πρόσφερε κάποια σημαντικά δεδομένα αναφορικά με τις πτυχές που έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη ζωή των 1000 συμμετεχόντων, με το 85% να υποδεικνύει την Κοινωνική ευθύνη και την Εκπαίδευση αντίστοιχα, το 83% την Οικονομική ευημερία, το 78% το Περιβάλλον και την Αγορά εργασίας αντίστοιχα, το 73% την Ψηφιακή πρόσβαση, το 69% τη Διαφθορά και τον Ψηφιακό γραμματισμό αντίστοιχα, το 66% την Ισότητα φύλων, το 63% την Υγεία, το 57% τον Οικονομικό γραμματισμό, το 56% την Ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, το 55% την Κοινωνική δικαιοσύνη και τέλος, το 30% τη Συμμετοχή στην πολιτική ζωή.
Σημαντικό ήταν όμως να μελετήσουμε και το βαθμό ικανοποίησης των συμμετεχόντων για κάθε μία από τις 14 πτυχές σήμερα, καθώς η εικόνα δεν φαίνεται να συνάδει με την πιο πάνω, υποδεικνύοντας ότι για τις πλείστες πτυχές που έχουν ψηλό αντίκτυπο στη ζωή τους, ο βαθμός ικανοποίησης τους είναι χαμηλός. Το 56% δήλωσε τουλάχιστον πολύ ικανοποιημένοι με την Ψηφιακή πρόσβαση, το 39% με τον Ψηφιακό γραμματισμό, το 32% με την Ισότητα φύλων, το 31% με την Υγεία, το 27% με την Εκπαίδευση, το 18% με την Κοινωνική δικαιοσύνη, το 17% με τον Οικονομικό γραμματισμό και την Αγορά εργασίας αντίστοιχα, το 15% με την Κοινωνική ευθύνη, το 13% με την Οικονομική ευημερία και το Περιβάλλον αντίστοιχα, το 12% την Ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και το 5% με τη Συμμετοχή στην πολιτική ζωή. Τέλος, το 84% θεωρεί ότι το επίπεδο διαφθοράς είναι τουλάχιστον πολύ ψηλό.
Τα αποτελέσματα του βαρόμετρου παρουσιάστηκαν λεπτομερώς στην εκδήλωση “Introducing the Cyprus Quality of Life Index” που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Cyprus Forum 2022, στις 21 Σεπτεμβρίου 2022 στα κεντρικά γραφεία του Κέντρου Κοινωνικής Καινοτομίας στη Λευκωσία, παρουσία μέσων ενημέρωσης και διαφόρων αρμόδιων φορέων της ζωής του τόπου – πολιτικοί, ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες, πολίτες.
Αυτή η χρονιά σημαδεύει την έναρξη της πορείας του Εθνικού Δείκτη Ποιότητας Ζωής και σκοπός της έρευνας που διεκπεραιώθηκε ήταν να συλλεγούν πληροφορίες για τον παλμό τον πολιτών, δημιουργώντας με τις μετρήσεις αυτές τη βάση πάνω στην οποία θα αναπτυχθεί ο Εθνικός Δείκτης Ποιότητας Ζωής τον επόμενο χρόνο. Στο άμεσο μέλλον τα σχέδια της επιστημονικής ομάδας συμπεριλαμβάνουν τη σύσταση μιας συμβουλευτικής επιτροπής και τη διεκπεραίωση εις βάθος έρευνας για κάθε μία από τις 14 πτυχές μέσα από συλλογή ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων. Ο Δείκτης θα ανακοινώνεται κάθε χρόνο με σκοπό την αξιοποίηση του από όλους τους φορείς λήψης αποφάσεων, ευελπιστώντας ότι οι πολιτικές και στρατηγικές που θα αναπτύσσονται θα είναι προς όφελος μιας καλύτερης κοινωνίας όπου όλοι οι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εκδήλωση και τον Εθνικό Δείκτη Ποιότητας Ζωής μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Δρα Κατερίνα Θεοδωρίδου στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected] ή στο τηλέφωνο 22610714.
Το Κέντρο Κοινωνικής Καινοτομίας (Center for Social Innovation – CSI) είναι ένας οργανισμός που ιδρύθηκε και εργάζεται τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπιση συστημικών κοινωνικών προκλήσεων. Ο δικός μας βασικός στόχος είναι να εντοπίσουμε τις κοινωνικές προκλήσεις, να ορίσουμε και να αναπτύξουμε καινοτόμες λύσεις για αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και να εισάγουμε αυτές τις λύσεις στην κοινότητα με ένα βιώσιμο τρόπο.
