Μια νέα έρευνα του Ευρωβαρομέτρου με θέμα «Γνώσεις και στάση των Ευρωπαίων πολιτών έναντι της επιστήμης και της τεχνολογίας», η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα, δείχνει ότι 9 στους 10 πολίτες της ΕΕ (86 %) πιστεύουν ότι η συνολική επίδραση της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι θετική. Αναμένουν ότι μια σειρά τεχνολογιών που βρίσκονται τώρα στο στάδιο της ανάπτυξης θα έχουν θετικό αντίκτυπο στον τρόπο ζωής μας τα επόμενα 20 χρόνια: συγκεκριμένα, η ηλιακή ενέργεια (92 %), τα εμβόλια και η καταπολέμηση των λοιμωδών νόσων (86 %), και η τεχνητή νοημοσύνη (61 %).
Επιπλέον, τα αποτελέσματα δείχνουν υψηλό επίπεδο ενδιαφέροντος για την επιστήμη και την τεχνολογία (82 %), και την επιθυμία των πολιτών να μάθουν περισσότερα σχετικά με το αντικείμενο αυτό σε μέρη όπως τα δημαρχεία, τα μουσεία και οι βιβλιοθήκες (54 %).
Σε πολλά πεδία, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί το ενδιαφέρον, οι προσδοκίες και η συμμετοχή των πολιτών της ΕΕ όσον αφορά την επιστήμη και την τεχνολογία. Οι ερωτηθέντες αναφέρουν συχνότερα την υγειονομική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, όταν ερωτώνται σε ποιους τομείς μπορούν να κάνουν τη διαφορά η έρευνα και η καινοτομία. Τα αποτελέσματα αυτά συνάδουν με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για νέες ιατρικές ανακαλύψεις, με αύξηση από 82 % σε 86 % από το 2010.
Η επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, Μαρίγια Γκαμπριέλ, δήλωσε: «Η συνολικά θετική στάση έναντι της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι καθησυχαστική, καθώς είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας της βιοποικιλότητας, και πολλών άλλων πιεστικών προκλήσεων. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ανταποκριθούμε στις ανησυχίες των πολιτών ότι τα οφέλη της επιστήμης και της τεχνολογίας δεν κατανέμονται ισομερώς, να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στη διάσταση του φύλου στο ερευνητικό περιεχόμενο, και να διερευνήσουμε πώς μπορούν να διεξαχθούν η έρευνα και η καινοτομία με μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων.»
Η έρευνα του Ευρωβαρομέτρου φέρνει επίσης στο προσκήνιο προκλήσεις για την έρευνα και την καινοτομία. Πολλοί πολίτες της ΕΕ πιστεύουν ότι η επιστήμη και η τεχνολογία συμβάλλουν κυρίως στη βελτίωση της ζωής όσων βρίσκονται ήδη σε καλύτερη κατάσταση (57 %), και δεν δίνουν επαρκή προσοχή στις διαφορές μεταξύ των αναγκών των γυναικών και των ανδρών (23 %). Περισσότεροι από τους μισούς θεωρούν ότι οι ερευνητές στην Κίνα (58 %), τις ΗΠΑ (57 %) και την Ιαπωνία (54 %) προηγούνται των ερευνητών στην ΕΕ όσον αφορά τις επιστημονικές ανακαλύψεις. Τα επίπεδα επιστημονικών γνώσεων δείχνουν επίσης μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της κοινωνίας.
Οι πολίτες της ΕΕ έχουν θετική άποψη για τους επιστήμονες και τα καθοριστικά χαρακτηριστικά τους, όπως η ευφυΐα (89 %), η αξιοπιστία (68 %) και το πνεύμα συνεργασίας (66 %). Πάνω από τα δύο τρίτα (68 %) πιστεύουν ότι οι επιστήμονες θα πρέπει να παρεμβαίνουν στις πολιτικές συζητήσεις ώστε να διασφαλίζεται ότι στις αποφάσεις λαμβάνονται υπόψη τα επιστημονικά στοιχεία.
Οι περισσότεροι πολίτες της ΕΕ λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις από την τηλεόραση (63 %), και ακολουθούν τα διαδικτυακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα ιστολόγια (29 %) και οι διαδικτυακές ή έντυπες εφημερίδες (24 %). Η μεγάλη πλειονότητα (85 %) πιστεύει ότι το ενδιαφέρον των νέων για την επιστήμη είναι ουσιαστικής σημασίας για τη μελλοντική ευημερία. Επιπλέον, η πλειονότητα θεωρεί ότι η συμμετοχή μη επιστημόνων στην έρευνα και την καινοτομία διασφαλίζει ότι η επιστήμη και η τεχνολογία ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις αξίες της κοινωνίας (61 %).
Σχεδόν τα τρία τέταρτα (72 %) όσων απάντησαν πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι νέες τεχνολογίες θα είναι προς όφελος όλων, και πάνω από τα τρία τέταρτα (79 %) πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να απαιτήσουν από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις συμμετοχή στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η έρευνα του Ευρωβαρομέτρου που δημοσιεύτηκε σήμερα είναι η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα σχετικά με την επιστήμη και την τεχνολογία όσον αφορά τον αριθμό των συμμετεχόντων (37 103 ερωτηθέντες) και τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα (38 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της ΕΕ, των χωρών της διεύρυνσης της ΕΕ, των κρατών της ΕΖΕΣ και του Ηνωμένου Βασιλείου). Η έρευνα διεξήχθη από τις 13 Απριλίου έως τις 10 Μαΐου 2021, κυρίως μέσω προσωπικών συνεντεύξεων.
Η συμμετοχή των πολιτών, των τοπικών κοινοτήτων και της κοινωνίας των πολιτών θα αποτελέσει κεντρικό στοιχείο του νέου Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, με σκοπό την ενίσχυση της επίδρασης στην κοινωνία και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην επιστήμη.
Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το νέο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ (2021-2027), θα ενισχύσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας, προωθώντας τη συνδημιουργία θεματολογίων Ε&Κ και μέσω της άμεσης συμμετοχής των πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών στην έρευνα και την καινοτομία. Η σύμπραξη αυτή θα εκτείνεται σε ολόκληρο το πρόγραμμα και μέσω ειδικών δραστηριοτήτων, ενώ παράλληλα θα παρακολουθούνται οι συνεισφορές των πολιτών και η υιοθέτηση της Ε&Κ από την κοινωνία.
Οι έρευνες σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με την επιστήμη και την τεχνολογία έχουν αρχίσει εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Μεταξύ των προηγούμενων σχετικών μελετών του Ευρωβαρομέτρου συγκαταλέγονται το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 401 (2013), τα Ειδικά Ευρωβαρόμετρα 340/341 (EB73.1), και τα Ειδικά Ευρωβαρόμετρα 224/225 (EB63.1).
