Κονδύλια ανάκαμψης μόνο για χώρες που σέβονται το κράτος δικαίου
Η πιο πρόσφατη έρευνα δείχνει πως 4 στους 5 ερωτηθέντες (81%) θεωρούν ότι η ΕΕ θα πρέπει να εκταμιεύει πόρους μόνο για κράτη μέλη που σέβονται το κράτος δικαίου και τις δημοκρατικές αξίες.
O πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. David Sassoli δήλωσε: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ξεκαθαρίσει ότι οι πόροι του Σχεδίου Ανάκαμψης της ΕΕ δεν θα πρέπει να διατίθενται σε κυβερνήσεις που δεν τηρούν τις βασικές δημοκρατικές αξίες ή δεν σέβονται το κράτος δικαίου. Αυτή η νέα έρευνα του Ευρωβαρόμετρου επιβεβαιώνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ συμφωνεί. Εάν κάποιος υπονομεύει συστηματικά τις αξίες της ΕΕ, δεν θα πρέπει να αναμένει κονδύλια της ΕΕ.»
Η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από την συζήτηση για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 15 Σεπτεμβρίου αναδεικνύει την σαφή στήριξη των πολιτών όσον αφορά τη διαφάνεια και τον αποτελεσματικό έλεγχο των κονδυλίων της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος NextGenerationEU. Σύμφωνα με την έρευνα, το 53% των Ευρωπαίων πολιτών συμφωνεί απόλυτα ότι πρέπει να υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος, ενώ ένα επιπλέον 32% κλίνει στην κατεύθυνση αυτή. Στην Κύπρο, το ποσοστό που συμφωνεί πλήρως είναι πολύ υψηλότερο (73%), αλλά και στην Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο (61%), ενώ ένα επιπλέον 20% και 28% αντιστοίχως τείνει να συμφωνήσει. Μόνο το 8% όσων απάντησαν κατά μέσο όρο στην ΕΕ δεν συμμερίζεται την άποψη αυτή. Το ποσοστό αυτό είναι κοντά στα αντίστοιχα ποσοστά σε Ελλάδα και Κύπρο (7% και 3%). Αυτή την θέση συμμερίζεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο, παράλληλα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξετάζει με προσοχή αυτή τη στιγμή τα εθνικά σχέδια προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα κονδύλια αυτά θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί για μια πιο πράσινη, ψηφιακή και ανθεκτική ευρωπαϊκή κοινωνία.
Οι πολίτες αξιολογούν θετικά την πρόταση του Σχεδίου Ανάκαμψης της ΕΕ ύψους 800 δισ. ευρώ: Τρεις στους πέντε Ευρωπαίους (60%) πιστεύουν ότι τα έργα του NextGenerationEU θα βοηθήσουν τη χώρα τους να ξεπεράσει τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 67% για την Ελλάδα και στο 76% στην Κύπρο, που καταλαμβάνει και τη δεύτερη θέση πανευρωπαϊκά, πίσω μόνο από τη Μάλτα. Το 59% των Ευρωπαίων (69% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα, 78% στην Κύπρο, στη δεύτερη θέση πάλι σε επίπεδο ΕΕ μετά τη Μάλτα) δηλώνουν επίσης ότι το πρόγραμμα θα βοηθήσει τη χώρα τους να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για μελλοντικές προκλήσεις. Υπό το πρίσμα αυτό, η έρευνα δείχνει επίσης ότι το 53% των Ευρωπαίων έχουν θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ μόνο το 19% έχει αρκετά ή πολύ αρνητική εικόνα. 63% των ερωτηθέντων στην Κύπρο και 50% στην Ελλάδα έχουν θετική εικόνα για την ΕΕ, ενώ μόνο 14% και 21% αντιστοίχως έχουν αρκετά ή πολύ αρνητική εικόνα.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της έρευνας υποδηλώνουν ανησυχίες σε διάφορες χώρες της ΕΕ σχετικά με το πόσο καλά οι εθνικές κυβερνήσεις θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα επιπρόσθετα κονδύλια της ΕΕ. Ενώ κατά μέσο όρο το 44% των Ευρωπαίων εμπιστεύεται τις εθνικές κυβερνήσεις, το 41% των ερωτηθέντων εκφράζουν αμφιβολίες, γεγονός που δείχνει σημαντικές διαφοροποιήσεις στα επίπεδα εμπιστοσύνης σε ολόκληρη την ΕΕ. Στην Κύπρο το 63% και στην Ελλάδα το 53% των ερωτηθέντων αμφισβητούν την ικανότητα της αντίστοιχης κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει κατάλληλα τους χρηματοδοτικούς πόρους του NextGenerationEU – και τα δυο ποσοστά αρκετά υψηλότερα από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η κοινή γνώμη υποστηρίζει επίσης ξεκάθαρα τη θέση που υιοθέτησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη ύπαρξης προϋποθέσεων, ελέγχου και διαφάνειας.
Αυτό αντικατοπτρίζεται στη συνεχή στήριξη των πολιτών όσον αφορά την ανάγκη σεβασμού του κράτους δικαίου ως προϋπόθεσης για τη διάθεση κονδυλίων της ΕΕ. Τέσσερις στους πέντε ερωτηθέντες (81%) συμφωνούν ότι «η ΕΕ θα πρέπει να παρέχει χρηματοδοτικούς πόρους στα κράτη μέλη μόνο με την προϋπόθεση να εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις τους το κράτος δικαίου και τις δημοκρατικές αρχές». Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι το επίπεδο στήριξης είναι υψηλό ομοιογενώς σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η Κύπρος καταλαμβάνει την πρώτη θέση πανευρωπαϊκά με 93% των ερωτηθέντων να συμφωνούν, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 90% (τρίτη θέση πανευρωπαϊκά). Ο σεβασμός του κράτους δικαίου αποτελεί μείζον μέλημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Μεταβαλλόμενες πολιτικές προτεραιότητες
Ερωτώμενοι σχετικά με τα ζητήματα που θα πρέπει να θέσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως πολιτικές προτεραιότητες, οι Ευρωπαίοι επαναφέρουν στην πρώτη θέση τη δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής (43%). Άλλες προτεραιότητες που ανάφεραν οι ερωτηθέντες (οι οποίες συμπίπτουν με τις προτεραιότητες του ΕΚ για την ανάκαμψη μετά την πανδημία) είναι τα μέτρα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (32%), η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας (31%). Η δημόσια υγεία, καθώς και η μετανάστευση και το άσυλο, καταλαμβάνουν από κοινού την τέταρτη θέση με 27% αντιστοίχως. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι πολίτες στην Ουγγαρία και την Πολωνία τοποθετούν το ζήτημα της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, το οποίο στην ΕΕ βρίσκεται κατά μέσο όρο στην 8η θέση, στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2η θέση στην Πολωνία και 3η στην Ουγγαρία).
Στην Κύπρο, την πρώτη θέση με 50% καταλαμβάνει η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού ενώ με το ίδιο ποσοστό στην Ελλάδα καταλαμβάνει τη πρώτη θέση η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αντίστροφα, στην Κύπρο τη δεύτερη θέση καταλαμβάνει η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (43%) και στην Ελλάδα τα μέτρα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (41%). Στην τρίτη θέση και για τις δύο χώρες βρίσκεται η δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής (Κύπρος 39%, Ελλάδα 35%).
Η έρευνα «Flash Ευρωβαρόμετρο» διενεργήθηκε διαδικτυακά εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την Ipsos European Public Affairs από τις 17 έως τις 25 Αυγούστου 2021. Στην έρευνα πήραν μέρος 26.459 Ευρωπαίοι ηλικίας άνω των 15 από τα 27 κράτη μέλη. Το μέγεθος του δείγματος ανά χώρα ήταν 500 συνεντεύξεις στο Λουξεμβούργο, την Κύπρο, τη Μάλτα και 1000 συνεντεύξεις σε όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ.
