Η ΕΕ υπέβαλε πρόταση για μεγαλύτερη παραγωγή εμβολίων κατά του Covid19

Η ΕΕ υπέβαλε πρότασή επιδιώκοντας τη δέσμευση των μελών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για ένα σχέδιο πολυμερούς εμπορικής δράσης με σκοπό την επέκταση της παραγωγής εμβολίων και θεραπειών για τη νόσο COVID-19 και τη διασφάλιση καθολικής και ισότιμης πρόσβασης σ’ αυτά. Με την πρόταση αυτή προς τον ΠΟΕ, η οποία είναι χωρισμένη σε δύο ανακοινώσεις, η ΕΕ υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο του ΠΟΕ στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 και καλεί τα άλλα μέλη του ΠΟΕ να συμφωνήσουν για μια σειρά δεσμεύσεων, μεταξύ άλλων και για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.

Η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Η ΕΕ έχει αποδείξει ότι είναι αλληλέγγυα με τον υπόλοιπο κόσμο από την αρχή της πανδημίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκρίνει εξαγωγές για τα μισά περίπου από το σύνολο των εμβολίων που παράγονται στην Ευρώπη. Ο άμεσος, επείγων στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε ισότιμη πρόσβαση για τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, να γίνει διαμοιρασμός των εμβολίων σε πιο πολλές χώρες και ταχύτερα. Και συνεχίζουμε να συμβάλλουμε στην αύξηση της παραγωγής. Η ΕΕ προτείνει συγκεκριμένες βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες λύσεις για να εξασφαλίσει καθολική πρόσβαση σε προσιτές τιμές. Είμαι έτοιμη να συζητήσω με τους ηγέτες της G7 την προσεχή εβδομάδα για το πώς θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Πέραν της τρέχουσας κρίσης, έχει σημασία να εξασφαλιστεί η παγκόσμια ετοιμότητα για οποιαδήποτε πανδημία στο μέλλον: διαφοροποίηση της παραγωγής, έτσι ώστε να μην είναι επικεντρωμένη σε μερικές χώρες μόνο και να μπορεί να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των υποδομών της υγειονομικής περίθαλψης στις λιγότερο αναπτυσσόμενες χώρες».

Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Εμπορίου, κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε: «Η πανδημία είναι ακόμα εδώ και δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό. Πρέπει να συγκεντρώσουμε επειγόντως την προσοχή μας σε προτάσεις με τις οποίες επιταχύνεται η ισότιμη κατανομή εμβολίων κατά της COVID-19 σε παγκόσμιο επίπεδο. Απ’ αυτήν την άποψη, τεράστια ώθηση στην καταπολέμηση της COVID-19 θα έδινε μια ισχυρή, πολυμερής απάντηση στον τομέα της εμπορικής δράσης. Στην πραγματικότητα, το κυριότερο πρόβλημα αυτήν τη στιγμή είναι η έλλειψη επαρκούς παρασκευαστικής ικανότητας που θα επέτρεπε ταχεία παραγωγή των απαιτούμενων ποσοτήτων. Ο στόχος πρέπει να είναι να εξασφαλιστεί ότι όπου υπάρχει διαθέσιμη και κατάλληλη παρασκευαστική ικανότητα σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου, αυτή χρησιμοποιείται για την παραγωγή εμβολίων κατά της COVID-19.»

Περισσότερα για την πρόταση της ΕΕ

Η ΕΕ καλεί τις κυβερνήσεις:

1. να διασφαλίσουν ότι τα εμβόλια, οι θεραπείες και τα συστατικά τους κατά της νόσου COVID-19 μπορούν να διασχίζουν ελεύθερα τα σύνορα·
2. να ενθαρρύνουν τους παραγωγούς να επεκτείνουν την παραγωγή τους, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι χώρες που χρειάζονται περισσότερο τα εμβόλια τα λαμβάνουν σε προσιτή τιμή· και
3. να διευκολύνουν τη χρήση υποχρεωτικής παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης στο πλαίσιο της υφιστάμενης συμφωνίας του ΠΟΕ για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (TRIPS). Η συμφωνία TRIPS ήδη παρέχει αυτήν την ευελιξία, η οποία είναι ένα θεμιτό μέσο στη διάρκεια της πανδημίας και μπορεί να χρησιμοποιεί με ευχέρεια όπου είναι ανάγκη.

Το πρώτο στοιχείο αποσκοπεί στον περιορισμό της χρήσης εξαγωγικών περιορισμών και στη διατήρηση ανοικτών αλυσίδων εφοδιασμού. Οι χώρες παραγωγής εμβολίων θα πρέπει να είναι έτοιμες να εξαγάγουν ένα δίκαιο μερίδιο της εγχώριας παραγωγής τους. Οι αλυσίδες εφοδιασμού είναι διασυνδεδεμένες σε μεγάλο βαθμό και δεν θα διαταραχθούν. Επιπλέον, η ΕΕ θεωρεί ότι ο εφοδιασμός του μηχανισμού COVAX (του μηχανισμού παγκόσμιας πρόσβασης σε εμβόλιο κατά της COVID-19) δεν θα πρέπει ποτέ να περιορίζεται και ότι κανένα μέτρο δεν θα πρέπει να περιορίζει το εμπόριο των εισροών που είναι απαραίτητες για την παραγωγή εμβολίων και θεραπειών για τη νόσο COVID-19.

Ως προς το δεύτερο στοιχείο, καλούνται οι κυβερνήσεις να ενθαρρύνουν σθεναρά και να στηρίξουν τους παρασκευαστές και τους φορείς ανάπτυξης εμβολίων ώστε να επεκτείνουν την παραγωγή τους και να διασφαλίσουν την οικονομικά προσιτή προμήθεια εμβολίων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Στις ενέργειες αυτές μπορούν να περιλαμβάνονται συμφωνίες παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης, ο διαμοιρασμός τεχνογνωσίας, η κλιμακωτή τιμολόγηση, συμπεριλαμβανομένης της μη κερδοσκοπικής πώλησης σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, η παραγωγή βάσει συμβάσεων και νέες επενδύσεις σε παραγωγικές εγκαταστάσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η ΕΕ αναμένει απ’ όλους τους παραγωγούς και τους φορείς ανάπτυξης εμβολίων να αναλάβουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την αύξηση του εφοδιασμού σε ευάλωτες αναπτυσσόμενες χώρες. Ως προς αυτό, η ΕΕ χαιρετίζει εν προκειμένω τη δέσμευση εταιρειών όπως οι BioNTech και Pfizer, Johnson & Johnson και Moderna, οι οποίες έχουν ήδη δεσμευτεί να παραδώσουν φέτος 1,3 δισεκατομμύρια δόσεις σε χώρες χαμηλού εισοδήματος χωρίς κέρδος και σε χώρες μεσαίου εισοδήματος με χαμηλότερο κόστος.

Το τρίτο στοιχείο, που αφορά τη διανοητική ιδιοκτησία, ορίζει ότι οι εθελοντικές άδειες είναι το αποτελεσματικότερο μέσο για τη διευκόλυνση της επέκτασης της παραγωγής και του διαμοιρασμού της εμπειρογνωσίας. Ωστόσο, όταν αποτυγχάνει η εθελοντική συνεργασία, οι υποχρεωτικές άδειες εκμετάλλευσης όπου μια κυβέρνηση παραχωρεί στοχευμένη άδεια εκμετάλλευσης για να μπορεί ο παραγωγός που το επιθυμεί να παρασκευάζει εμβόλια χωρίς τη συναίνεση του κατόχου του διπλώματος ευρεσιτεχνίας, αποτελούν θεμιτό εργαλείο στο πλαίσιο μιας πανδημίας. Η ΕΕ θεωρεί ότι όλα τα μέλη του ΠΟΕ θα πρέπει να είναι έτοιμα:

• να συμφωνήσουν σχετικά με το ότι η πανδημία COVID-19 αποτελεί εξαιρετική περίσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης και ότι η απαίτηση για διαπραγμάτευση με τον κάτοχο των δικαιωμάτων μπορεί να αίρεται νομίμως, όπου χρειάζεται·
• να υποστηρίξουν τους παρασκευαστές που είναι έτοιμοι να παράγουν εμβόλια και/ή θεραπείες σε προσιτές τιμές στο πλαίσιο υποχρεωτικής παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης, έτσι ώστε το ύψος της αμοιβής που καταβάλλεται από τον εν λόγω παρασκευαστή στον κάτοχο του διπλώματος ευρεσιτεχνίας να αντικατοπτρίζει αυτές τις προσιτές τιμές·
• να συμφωνήσουν ότι η υποχρεωτική άδεια θα μπορούσε να καλύπτει όλες τις εξαγωγές που προορίζονται για χώρες που δεν διαθέτουν παρασκευαστική ικανότητα, μεταξύ άλλων μέσω του μηχανισμού COVAX.

Η ΕΕ καταθέτει, επίσης, ειδική ανακοίνωση για το θέμα της διανοητικής ιδιοκτησίας στο όργανο του ΠΟΕ που είναι επιφορτισμένο με την εφαρμογή της συμφωνίας για τις εµπορικές πτυχές των δικαιωµάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (Συμβούλιο TRIPS). Στην ανακοίνωση αυτή, η ΕΕ παρουσιάζει λεπτομερέστερα και με σαφήνεια καθένα από τα τρία σημεία για τη διανοητική ιδιοκτησία και τα συνδέει με ειδικές διατάξεις της συμφωνίας TRIPS. Όσον αφορά την ευρεία παρέκκλιση που προτείνουν ορισμένα μέλη του ΠΟΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ είναι έτοιμη να συζητήσει όποια εναλλακτική πρόταση βοηθά να τελειώσει η πανδημία όσο γίνεται ταχύτερα, δεν είναι πεπεισμένη ότι η εξαίρεση αυτή θα παρείχε την καλύτερη, άμεση απόκριση για την επίτευξη του στόχου της όσο το δυνατόν ευρύτερης και έγκαιρης κατανομής εμβολίων κατά της COVID-19 για τα οποία υπάρχει επείγουσα ανάγκη. Οι σημερινές προτάσεις αποσκοπούν στην επίτευξη του εν λόγω στόχου γρήγορα και αποτελεσματικά*.