Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η λέξη λιπαρά και μόνο στο άκουσμά της δημιουργεί στους περισσότερους ένα μικρό άγχος. Σαν να είναι συνώνυμα του «κακού» τα λιπαρά στη διατροφή μας δεν είναι τυχαίο που περιβάλλονται από αρκετούς μύθους. Ας γνωρίσουμε τους μεγαλύτερους απ′ αυτούς για τα λιπαρά στη διατροφή μας και να τους ξεδιαλύνουμε μια για πάντα;
Όλα τα λιπαρά στα τρόφιμα είναι ίδια
Οπως γράφει η Εβίτα Σιατίτσα, διαιτολόγος – διατροφολόγος από την Θεσσαλονίκη, μήπως είμαστε και εμείς από αυτούς που συμβουλεύονται τις ετικέτες τροφίμων για την αγορά ή/και σύγκριση προϊόντων; Αν ναι αρχικά μας αξίζει ένα μπράβο που προσπαθούμε να έχουμε μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα και γνώση του τι καταναλώνουμε. Κατά δεύτερον όμως είμαστε σίγουροι ότι διαβάζουμε σωστά τις ετικέτες αυτές;
Ακόμη ακούγοντας ότι ένα τρόφιμο έχει πολλά λιπαρά μήπως κι εμείς το απορρίπτουμε χωρίς δεύτερη σκέψη. Εδώ πρέπει λοιπόν να διευκρινίσουμε κάτι. Ότι όλα τα λιπαρά στα τρόφιμα δεν είναι ίδια. Με άλλα λόγια δεν είναι όλα τα λιπαρά προς αποφυγή.
Εν ολίγοις στα τρόφιμα συναντάμε τα κορεσμένα λιπαρά, τα trans, τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα δύο πρώτα καλά θα κάνουμε να τα αποφεύγουμε όσο μπορούμε καθώς φαίνεται ότι επιβαρύνουν την υγεία μας κατά πολύ.
Τα δύο τελευταία όμως, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, καλό θα είναι να τα δούμε με άλλο μάτι καθώς όχι δεν μας κάνουν κακό αλλά αντιθέτως φαίνεται να σχετίζονται με την καλή υγεία της καρδιάς, να έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και να προστατεύουν το ανοσοποιητικό μας.
Μπορώ να τρώω όσα καλά λιπαρά θέλω αφού αυτά δεν παχαίνουν
Και αφού γνωρίσαμε ότι υπάρχουν «καλά» λιπαρά στα τρόφιμα έρχεται ο επόμενος μύθος. Δεν είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι αφού για παράδειγμα το ελαιόλαδο περιέχει τα καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα μπορεί να καταναλωθεί άφοβα. Ή ακόμη ότι το αβοκάντο, μία πολύ καλή πηγή ω3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, λογίζεται τόσο «ελαφρύ» σαν λαχανικό και άρα μπορεί να προστεθεί παντού.
Η αλήθεια δεν είναι ακριβώς έτσι. Ακόμη και τα καλά λιπαρά στα τρόφιμα αποτελούν ένα πυκνά θερμιδικά θρεπτικό συστατικό αποδίδοντας 9 kcal ανά γραμμάριο. Αυτό σημαίνει ότι προσθέτοντας μικρή ποσότητα από τρόφιμα με καλά λιπαρά μπορούμε εύκολα να ανεβάσουμε κατά πολύ το θερμιδικό περιεχόμενο του πιάτου μας. Ας μην ξεχνάμε ότι η συστηματική πρόσληψη θερμίδων πέραν των αναγκών μας οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους επιβαρύνοντας όλους τους δείκτες υγείας.
Παν μέτρον άριστον λοιπόν και εδώ. Ναι μεν θα προτιμήσουμε για παράδειγμα ελαιόλαδο αντί για βούτυρο αυτό δεν σημαίνει όμως ότι μπορούμε να προσθέσουμε όσο ελαιόλαδο θέλουμε χωρίς δεύτερη σκέψη.
Πρέπει να κόψω τελείως τα λιπαρά στη διατροφή μου για να χάσω λίπος από το σώμα μου ή Αν δεν τρώω λίπος δεν θα αποθηκεύω και λίπος στο σώμα μου
Δύο μύθοι δύο σε ένα θα έλεγα. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούω «μα πως γίνεται να έχω τόσο λίπος στο σώμα μου αφού δεν τρώω καθόλου λιπαρά». Για πάμε να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει. Το ότι μπορεί να λαμβάνουμε λιπαρά από τροφές που θεωρούμε «καλές» και έτσι δεν τις λαμβάνουμε υπόψιν μας είναι κάτι πολύ πιθανό. Και πάλι όμως δεν φταίει αυτό για την αύξηση του λιπώδους ιστού στο σώμα μας.
Η αύξηση του βάρους μας και κατ’ επέκταση η αύξηση του σωματικού λίπους έρχεται ως αποτέλεσμα θετικού ενεργειακού ισοζυγίου. Τι σημαίνει αυτό με πολύ απλά λόγια; Ότι οι θερμίδες που καταναλώνουμε από τα τρόφιμα είναι περισσότερες από αυτές που καίμε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ακόμη κι αν λαμβάνουμε 0 λιπαρά από τη διατροφή μας (πράγμα βέβαια πρακτικά λίγο δύσκολο) ένα θετικό ισοζύγιο ενέργειας θα αυξήσει την εναπόθεση λίπους στο σώμα μας.
Ακόμη και αν όλες οι θερμίδες που λαμβάνουμε προέρχονται από πρωτεΐνη! Αν λοιπόν φοβόμασταν να φάμε ένα λιπαρό τρόφιμο με την σκέψη ότι θα αποθηκευτεί σαν λίπος στο σώμα μας τότε θα σας πω ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Αν τρώω λιπαρά θα παχύνω
Άλλος ένας φόβος πολλών είναι ότι τα λιπαρά τρόφιμα αυξάνουν το σωματικό μας βάρος. Όπως αναφέραμε και πιο πάνω όμως η αύξηση του βάρους γίνεται μόνο όταν έχουμε περίσσεια ενέργειας από τις τροφές σε σχέση με την ενέργεια που δαπανάμε.
Δεν υπάρχει λόγος να αποφεύγουμε τα καλά λιπαρά λοιπόν αλλά σίγουρα θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με την ποσότητα που καταναλώνουμε όπως ισχύει άλλωστε και με όλα τα τρόφιμα είτε περιέχουν λίπος είτε όχι.
Το πρόβλημα με τα λιπαρά τρόφιμα που συχνά δημιουργεί φόβο είναι ότι σε μικρή ποσότητα μας δίνουν πολλές θερμίδες κάτι που συχνά τρομάζει κάποιον που προσπαθεί να ελέγξει το βάρος του.
Το μέτρο είναι πάντα η λύση όμως. Σίγουρα χρειάζεται να προσέξουμε ώστε να μην υπερβάλλουμε στην κατανάλωση λιπαρών τροφίμων υπό το πρίσμα του υγιεινού, για παράδειγμα ξηροί καρποί, φυστικοβούτυρο, ελαιόλαδο, αβοκάντο, σπόροι κλπ, όχι όμως να φοβόμαστε να τα καταναλώσουμε.
Όσο λιγότερο λίπος παίρνω από τη διατροφή μου τόσο το καλύτερο
Αν προσπαθούμε να μηδενίσουμε τα λιπαρά που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα πιστεύοντας ότι δεν τα χρειαζόμαστε, τότε θα πω να σταματήσουμε να το κάνουμε. Τα λιπαρά είναι απαραίτητα στη διατροφή μας όπως ακριβώς η πρωτεΐνη και οι υδατάνθρακες.
Αρχικά εφοδιάζουν το σώμα μας με απαραίτητα λιπαρά οξέα, δηλαδή λιπαρά οξέα τα οποίο ο οργανισμός μας δεν μπορεί να συνθέσει και πρέπει έτσι οπωσδήποτε να τα λάβει από τις τροφές. Επιπλέον οι λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, Ε, D και Κ χρειάζονται απαραίτητα το λίπος σαν «μεταφορέα» προκειμένου να απορροφηθούν από το σώμα μας. Ας μην ξεχνάμε ότι και στο σώμα μας το λίπος παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές λειτουργίες.
Αν ένα τρόφιμο δεν περιέχει λίπος μπορώ να το καταναλώσω άφοβα
Τελευταίος αλλά όχι λιγότερο επικρατής ο μύθος ότι ένα τρόφιμο με 0% λίπος είναι και 100% ασφαλές ή υγιεινό και άρα μπορούμε άφοβα να το καταναλώσουμε. Η περιεκτικότητα σε λίπος σε ένα τρόφιμο δεν είναι το μοναδικό πράγμα που καθορίζει ένα τρόφιμο, ενώ είδαμε παραπάνω ότι και το είδος των λιπαρών παίζει καθοριστικό ρόλο.
Ας υποθέσουμε όμως ότι ένα τρόφιμο δεν περιέχει καθόλου λιπαρά. Τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι υγιεινό; Και αν σας έλεγα ότι ένα τέτοιο τρόφιμο μπορεί να περιέχει αρκετή ζάχαρη; Δεν είναι λίγες οι φορές που η αναγραφή 0% λιπαρά μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς ως προς ένα τρόφιμο.
Ας θυμηθούμε, ωστόσο, ότι ένα τρόφιμο είναι σύνθετο και επομένως δεν πρέπει να το κρίνουμε μόνο από την περιεκτικότητά του σε λιπαρά. Πηγή: fmh.gr
