H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τα προκαταρκτικά αριθμητικά στοιχεία για τους θανάτους από τροχαία δυστυχήματα το 2020. Εκτιμάται ότι πέρυσι σκοτώθηκαν 18 800 άτομα σε τροχαία δυστυχήματα, μια πρωτοφανή ετήσια μείωση της τάξης του 17 % σε σύγκριση με το 2019.
Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 4 000 λιγότεροι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ το 2020 σε σύγκριση με το 2019.
Η μείωση του όγκου της κυκλοφορίας, ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19, είχε σαφή αντίκτυπο, αν και μη μετρήσιμο, στον αριθμό των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα.
Οι δρόμοι της ΕΕ είναι μακράν οι ασφαλέστεροι στον κόσμο
Κατά τη δεκαετία μεταξύ του 2010 και του 2020, ο αριθμός των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα μειώθηκε κατά 36 %. Το ποσοστό αυτό υπολείπεται του στόχου μείωσης των θανάτων κατά 50 % που είχε τεθεί για την εν λόγω δεκαετία. Ωστόσο, στην ΕΕ σημειώθηκαν 42 θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων, γεγονός που σημαίνει ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι η ήπειρος με τους ασφαλέστερους δρόμους στον κόσμο. Ο αντίστοιχος παγκόσμιος μέσος όρος υπερβαίνει τους 180 θανάτους.
Βάσει των προκαταρκτικών στοιχείων, δεκαοκτώ κράτη μέλη κατέγραψαν τον χαμηλότερο αριθμό νεκρών από τροχαία δυστυχήματα το 2020. Κατά μέσο όρο, οι θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα σε ολόκληρη την ΕΕ μειώθηκαν κατά 17 % σε σύγκριση με το 2019, αλλά η μείωση αυτή δεν ήταν ομοιόμορφη. Οι μεγαλύτερες μειώσεις (20 % ή περισσότερο) σημειώθηκαν στο Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Δανία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Κροατία, την Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα και τη Σλοβενία. Αντίθετα, πέντε κράτη μέλη (Εσθονία, Ιρλανδία, Λετονία, Λουξεμβούργο και Φινλανδία) κατέγραψαν αύξηση στον αριθμό των θανάτων, αν και ο αριθμός αυτός έχει την τάση να παρουσιάζει διακυμάνσεις από έτος σε έτος στις μικρές χώρες .
Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ο αριθμός των θανάτων στους δρόμους της Ευρώπης είχε μειωθεί κατά 36 % μεταξύ του 2010 και του 2020, ποσοστό χαμηλότερο από τον στόχο του 50 % που είχε θέσει η ΕΕ. Μόνο η Ελλάδα (54 %) υπερέβη τον στόχο, ακολουθούμενη από την Κροατία (44 %), την Ισπανία (44 %), την Πορτογαλία (43 %), την Ιταλία (42 %) και τη Σλοβενία (42 %). Συνολικά, εννέα κράτη μέλη κατέγραψαν μείωση κατά 40 % ή περισσότερο.
Παρά το γεγονός ότι οι πρωτοφανείς εξελίξεις που σημειώθηκαν το 2020 οδήγησαν σε ορισμένες αλλαγές στην κατάταξη των χωρών όσον αφορά το ποσοστό θανάτων από τροχαία δυστυχήματα, οι ασφαλέστεροι δρόμοι εξακολουθούν να βρίσκονται στη Σουηδία (18 θάνατοι ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων), ενώ η Ρουμανία (85 θάνατοι ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων) κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό το 2020. Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 42 θάνατοι ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων.
Ο αντίκτυπος της πανδημίας είναι δύσκολο να μετρηθεί
Η μείωση του όγκου της κυκλοφορίας, ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19, είχε σαφή αντίκτυπο, αν και μη μετρήσιμο, στον αριθμό των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα. Ωστόσο, προκαταρκτικά στοιχεία στις ΗΠΑ δείχνουν, παραδείγματος χάριν, ότι αυξήθηκαν τα τροχαία δυστυχήματα το 2020 παρά τον χαμηλότερο όγκο της κυκλοφορίας. Πράγματι, τα στοιχεία σε ορισμένες χώρες της ΕΕ υποδηλώνουν επίσης αυξημένη συμπεριφορά ανάληψης κινδύνων, ιδίως υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, σε περιόδους κατά τις οποίες είχαν επιβληθεί μέτρα εγκλεισμού.
Ο αντίκτυπος της COVID-19 στην αστική κινητικότητα
Η δημοτικότητα της χρήσης ποδηλάτων έχει αυξηθεί σημαντικά και σε πολλές πόλεις ανά τον κόσμο ανακατανεμήθηκε (προσωρινά) οδικός χώρος σε ποδηλάτες και πεζούς. Η ενθαρρυντική αυτή εξέλιξη μπορεί να έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα του αέρα και στην κλιματική αλλαγή, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί νέες προκλήσεις όσον αφορά την οδική ασφάλεια.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, το 70 % περίπου των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα σε αστικές περιοχές αφορά ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, μεταξύ των οποίων οι πεζοί, οι μοτοσικλετιστές και οι ποδηλάτες. Συνεπώς, η οδική ασφάλεια στις πόλεις αποτελεί βασικό τομέα εστίασης και η Επιτροπή επιθυμεί να εξασφαλίσει ότι η οδική ασφάλεια λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού της αστικής κινητικότητας. Η οδική ασφάλεια θα αποτελέσει σημαντικό στοιχείο της νέας πρωτοβουλίας για την αστική κινητικότητα που θα παρουσιάσει η Επιτροπή εντός του τρέχοντος έτους. Στο πλαίσιο αυτό, δύο ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, το Ελσίνκι και το Όσλο, πέτυχαν το ορόσημο του μηδενικού αριθμού θανάτων πεζών και ποδηλατών το 2019 και ανέφεραν ότι η μείωση της ταχύτητας είχε ουσιαστική σημασία για να επιτευχθεί πρόοδος.
Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύονται στο πλαίσιο της διάσκεψης της ΕΕ για τα αποτελέσματα σχετικά με την οδική ασφάλεια, στην οποία συμμετέχουν υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, η κοινωνία των πολιτών και επαγγελματίες στον τομέα της οδικής ασφάλειας προκειμένου να αξιολογήσουν την κατάσταση της οδικής ασφάλειας στην ΕΕ και να εξετάσουν τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί το «όραμα μηδενικών απωλειών».
Η Διακήρυξη της Στοκχόλμης του Φεβρουαρίου του 2020 άνοιξε τον δρόμο για την ανάληψη νέας παγκόσμιας πολιτικής δέσμευσης με το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για την οδική ασφάλεια, με το οποίο η περίοδος 2021-2030 κηρύσσεται ως η Δεύτερη Δεκαετία Δράσης για την Οδική Ασφάλεια και στο οποίο περιλαμβάνεται νέος στόχος μείωσης για το 2030. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ είχε ήδη αναλάβει ηγετικό ρόλο και έθεσε νέο στόχο για μείωση των θανάτων κατά 50 % —και, για πρώτη φορά, για μείωση των σοβαρών τραυματισμών— έως το 2030. Αυτοί οι στόχοι καθορίστηκαν το 2018 και το 2019 στο στρατηγικό σχέδιο δράσης για την οδική ασφάλεια και στο πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την οδική ασφάλεια για την περίοδο 2021-2030 της Επιτροπής, στα οποία επίσης ορίζονται φιλόδοξα σχέδια οδικής ασφάλειας για την επίτευξη του στόχου να μην σημειωθεί κανένας θάνατος από τροχαία δυστυχήματα έως το 2050 («όραμα μηδενικών απωλειών»). Για τον σκοπό αυτόν, καθορίστηκαν βασικοί δείκτες επιδόσεων όσον αφορά το ασφαλές οδικό και παρόδιο δίκτυο, τα ασφαλή οχήματα, την ασφαλή χρήση του οδικού δικτύου, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης ασφαλούς ταχύτητας, της νηφάλιας οδήγησης, της πρόληψης των παραγόντων που προκαλούν διάσπαση της προσοχής κατά την οδήγηση και της χρήσης της ζώνης ασφαλείας και του προστατευτικού εξοπλισμού, καθώς και την ταχεία και αποτελεσματική περίθαλψη μετά από τροχαίο ατύχημα.
Θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων — προκαταρκτικά στοιχεία για το 2020
2010 |
2019 | 2020 | % μεταβολή 2019-2020 | % μεταβολή 2010-2020 | |
| ΕΕ-27 | 67 | 51 | 42 | -17 % | -36 % |
| Βέλγιο | 78 | 56 | 44 | -22 % | -40 % |
| Βουλγαρία | 105 | 90 | 67 | -26 % | -40 % |
| Τσεχία | 77 | 58 | 48 | -16 % | -35 % |
| Δανία | 46 | 34 | 27 | -22 % | -39 % |
| Γερμανία | 45 | 37 | 33 | -11 % | -25 % |
| Εσθονία | 59 | 39 | 45 | 15 % | -24 % |
| Ιρλανδία | 47 | 29 | 30 | 6 % | -30 % |
| Ελλάδα | 113 | 64 | 54 | -16 % | -54 % |
| Ισπανία | 53 | 37 | 29 | -21 % | -44 % |
| Γαλλία | 64 | 50 | 39 | -21 % | -36 % |
| Κροατία | 99 | 73 | 58 | -20 % | -44 % |
| Ιταλία | 70 | 53 | 40 | -25 % | -42 % |
| Κύπρος | 73 | 59 | 54 | -8 % | -20 % |
| Λετονία | 103 | 69 | 74 | 7 % | -35 % |
| Λιθουανία | 95 | 67 | 63 | -6 % | -41 % |
| Λουξεμβούργο | 64 | 36 | 42 | 18 % | -19 % |
| Ουγγαρία | 74 | 62 | 46 | -25 % | -39 % |
| Μάλτα | 31 | 32 | 21 | -31 % | -15 % |
| Κάτω Χώρες | 32 | 34 | 31 | -8 % | 1 % |
| Αυστρία | 66 | 47 | 38 | -19 % | -39 % |
| Πολωνία | 103 | 77 | 65 | -15 % | -37 % |
| Πορτογαλία | 80 | 63 | 52 | -18 % | -43 % |
| Ρουμανία | 117 | 96 | 85 | -12 % | -31 % |
| Σλοβενία | 67 | 49 | 38 | -22 % | -42 % |
| Σλοβακία | 69 | 50 | 45 | -9 % | -33 % |
| Φινλανδία | 51 | 38 | 40 | 4 % | -19 % |
| Σουηδία | 28 | 22 | 18 | -14 % | -29 % |
| Ελβετία | 42 | 22 | 26 | 21 % | -31 % |
| Νορβηγία | 43 | 20 | 18 | -11 % | -54 % |
| Ισλανδία | 25 | 17 | 22 | 33 % | 0 % |
Το 2020 σημειώθηκε ένας θάνατος από τροχαίο δυστύχημα στο Λιχτενστάιν, ενώ το 2010 και το 2019 δεν σημειώθηκε κανένας θάνατος.
Στις 15 Απριλίου, η Κοινότητα Μεταφορών δημοσίευσε παρόμοια στοιχεία σχετικά με τους θανάτους που σημειώθηκαν το 2020 για τους περιφερειακούς συμμετέχοντες στα Δυτικά Βαλκάνια (https://www.transport-community.org/wp-content/uploads/2021/04/Annual-Statistics-2020.pdf)
Τα στοιχεία για το 2020 βασίζονται σε προσωρινά στοιχεία για ορισμένες χώρες και ενδέχεται να τροποποιηθούν μετά τη δημοσιοποίηση των τελικών στοιχείων το φθινόπωρο του 2021. Οι ποσοστιαίες μεταβολές στον πίνακα βασίζονται στον απόλυτο αριθμό των θανάτων και όχι στο ποσοστό ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων.
