Με στόχο να διασφαλίσει ένα ισχυρότερο πλαίσιο προστασίας για τους επενδυτές και την ομαλή λειτουργία της αγοράς, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) ενισχύει την εποπτεία μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών και άλλων εργαλείων. Αυτό τόνισε ο Πρόεδρος της ΕΚΚ, Δρ Γιώργος Θεοχαρίδης, στη διάρκεια διάσκεψης Τύπου που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 01 Φεβρουαρίου 2022, με επίκεντρο τους στόχους της ΕΚΚ για το 2022 και την πορεία του τομέα το 2021.
Κάνοντας έναν σύντομο απολογισμό της χρονιάς που πέρασε, ο Δρ Θεοχαρίδης ανέφερε ότι ο τομέας των επενδυτικών υπηρεσιών συνέχισε να παρουσιάζει σταθερή ανάπτυξη. Ειδικότερα, τέλος του έτους η ΕΚΚ είχε υπό την εποπτεία της 806 οντότητες, σε σύγκριση με 788 στο τέλος του 2020, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 2,28%, με το ενδιαφέρον δραστηριοποίησης στον τομέα να παραμένει σταθερό.
Εποπτικοί έλεγχοι
Το Τμήμα Εποπτείας το 2021 πραγματοποίησε 308 εξ’ αποστάσεως και θεματικούς ελέγχους σε ΚΕΠΕΥ. Επίσης, στη διάρκεια της χρονιάς ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εξ αποστάσεων ελέγχων που διενεργήθηκαν εντός του 2020, ενώ έγινε αξιολόγηση 18 ετήσιων εκθέσεων λειτουργίας συμμόρφωσης και εσωτερικού ελέγχου και μιας έκθεσης για εσωτερική διαδικασία αξιολόγησης κεφαλαιακής επάρκειας (ICAAP). Παράλληλα, η ΕΚΚ παρακολούθησε τo διαφημιστικό υλικό 27 ΚΕΠΕΥ.
Το Τμήμα Εποπτείας διενήργησε επίσης 460 εξ αποστάσεως ελέγχους και ελέγχους επί εγγράφων σε Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων και εξ αποστάσεως έλεγχο στο Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων (ΚΑΤ).
Το 2021, το Τμήμα Παρεμπόδισης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες, διενήργησε ελέγχους για την αξιολόγηση της επάρκειας και της καταλληλόλητας των σχετικών μέτρων και διαδικασιών, που εφαρμόζονται από τις εποπτευόμενες οντότητες. Εντός του 2021 ολοκληρώθηκαν επίσης οι επιτόπιοι έλεγχοι σε 60 εποπτευόμενες οντότητες. Σε ό,τι αφορά εξ αποστάσεως ελέγχους, το Τμήμα διενήργησε έλεγχο σε 478 ετήσιες εκθέσεις που αφορούσαν τις εκθέσεις των λειτουργών συμμόρφωσης και του Εσωτερικού Ελέγχου για το 2020, περιλαμβανομένων των σχετικών πρακτικών των Διοικητικών Συμβουλίων για 239 ΚΕΠΕΥ, ΕΠΔΥ και ΔΟΕ. Επίσης έλαβε πληροφορίες από 431 εποπτευόμενες οντότητες, βάσει της Εγκυκλίου 416 του 11/2020, με θέμα «Επιχειρηματική σχέση με πρόσωπα που έχουν αποκτήσει κυπριακή υπηκοότητα με κατ’ εξαίρεση πολιτογράφηση βάσει του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ)».
Το Τμήμα Ερευνών και Παρακολούθησης της Αγοράς διερεύνησε υποθέσεις σε σχέση με ενδεχόμενες παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας από Εκδότες, ΚΕΠΕΥ και ΕΠΔΥ, προχωρώντας σε 4 εισόδους-έρευνες, ολοκλήρωσε 41 έρευνες, ενώ στο τέλος του έτους βρίσκονταν σε εξέλιξη άλλες 30 έρευνες. Παράλληλα, αποστάλθηκαν 4 υποθέσεις στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για να αποφανθεί κατά πόσο προκύπτουν ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα εκ μέρους εταιρειών ή φυσικών προσώπων.
Πρόστιμα ύψους €1,34 εκατ.
Αναφερόμενος στις διοικητικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν ως αποτέλεσμα των ερευνών και εποπτικών ελέγχων, ο κ. Θεοχαρίδης τόνισε ότι άγγιξαν τα €1,34 εκατ., εκ των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία αφορά πρόστιμα και συμβιβασμούς σε ΚΕΠΕΥ για παράβαση της νομοθεσίας που διέπει τις επενδυτικές υπηρεσίες γνωστή ως MiFID II.
Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν επιβληθεί διοικητικές κυρώσεις που ξεπερνούν τα €4,53 εκατ., εκ των οποίων πέραν των €3 εκατ. επιβλήθηκαν στις ΚΕΠΕΥ. Τα τελευταία εννέα χρόνια έχουν επιβληθεί πρόστιμα πέραν των €31 εκατ. Το 2021 η ΕΚΚ προχώρησε επίσης σε αναστολή της άδειας λειτουργίας 6 ΚΕΠΕΥ, σε ανάκληση της άδειας λειτουργίας 4 ΚΕΠΕΥ και κάλεσε πέραν των 70 εποπτευόμενων οντοτήτων να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος για αδυναμίες και/ή παραλείψεις που είχαν εντοπιστεί κατά τους εποπτικούς ελέγχους.
Ενίσχυση εποπτείας
Υιοθετώντας πρόσθετα εργαλεία και εφαρμόζοντας στρατηγικές που ενισχύουν την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητά της, η ΕΚΚ επιδιώκει να ενδυναμώσει την ικανότητά της να εντοπίζει εγκαίρως τυχόν κακές πρακτικές και να λειτουργεί προληπτικά, ώστε να αποτρέπει την εφαρμογή τους.
Η ενισχυμένη εποπτική προσέγγιση της ΕΚΚ περιλαμβάνει:
- Τη χρήση νέας τεχνολογίας για την παρακολούθηση και την επίβλεψη των δραστηριοτήτων μάρκετινγκ και μέσων κοινωνικής δικτύωσης των εποπτευόμενων οντοτήτων. Η ΕΚΚ έχει αποκτήσει ένα εξειδικευμένο σύστημα παρακολούθησης, το οποίο ενισχύσει περαιτέρω την ικανότητά της να συλλέγει, να αναλύει και να παρακολουθεί τις πρακτικές μάρκετινγκ των ΚΕΠΕΥ. Συγκεκριμένα, το σύστημα έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει όλες τις σχετικές αναφορές από οποιαδήποτε πηγή διεθνώς, συμπεριλαμβανομένων των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, ενώ καλύπτει 187 γλώσσες. Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο, με ενεργοποίηση άμεσης ειδοποίησης, οποιουδήποτε συνδυασμού λέξεων-κλειδιών, ενώ το ιστορικό παρακολούθησης μπορεί να πάει μέχρι 13 μήνες πίσω.
- Την ενίσχυση της εποπτικής ομάδας της ΕΚΚ για την περαιτέρω βελτίωση του επιπέδου και της συχνότητας της εποπτείας. Τον Οκτώβριο του 2021 προσλήφθηκαν 32 νέοι λειτουργοί, εκ των οποίων οι 15 απασχολούνται σε εποπτικά καθήκοντα.
- Υιοθέτηση συστημάτων διαχείρισης Όγκου Δεδομένων. Η ΕΚΚ ανταποκρίνεται στην ανάγκη διαχείρισης του τεράστιου όγκου δεδομένων που λαμβάνει με την υιοθέτηση συστημάτων εποπτικής τεχνολογίας (RegTech) που θα χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη και Cloud Computing. Αυτές οι λύσεις θα επιτρέψουν στην ΕΚΚ να ελέγχει γρήγορα δεδομένα που αντιπροσωπεύουν μεγάλους και ποικίλους όγκους συναλλαγών, προκειμένου να εντοπίζει αυτόματα κινδύνους και παρατυπίες σε προγενέστερο στάδιο και, επομένως, να είναι σε θέση να λαμβάνει προληπτικά μέτρα για αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων και παρατυπιών. Ειδικότερα:
- Η EKK βρίσκεται στη διαδικασία υλοποίησης ενός συστήματος εισαγωγής, επεξεργασίας, αποθήκευσης και αναφοράς δεδομένων συναλλαγών για τη διαχείριση χρήσιμων πληροφοριών που θα χρησιμοποιούνται για την εποπτεία δεδομένων συναλλαγών συνδεδεμένων οντοτήτων στην αγορά. Αυτό το σύστημα θα συνδέεται στον κόμβο της ESMA και θα πραγματοποιεί τη λήψη και εισαγωγή σχετικών δεδομένων, επιτρέποντας στην ΕΚΚ να τα αποθηκεύει με ασφάλεια. Θα δημιουργεί τυποποιημένες αναφορές με βάση τα συγκεντρωτικά δεδομένα και θα μπορεί να υποστηρίζει ad-hoc ερωτήματα και αναφορές. Το έργο θα υλοποιηθεί μέχρι τον Ιούνιο 2022.
- Η ΕΚΚ βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης διαδικασιών και μεθοδολογιών, οι οποίες, με την κατάλληλη τεχνολογική υποδομή, θα ενισχύσουν την άσκηση εποπτείας με τη χρήση δεδομένων, που απορρέουν από Κανονισμούς όπως το EMIR, το MIFIR και το SFTR, προκειμένου να εντοπίζει αυτόματα πιθανούς κινδύνους και παρατυπίες σε πρώιμο στάδιο. Το έργο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
- Η ΕΚΚ ολοκλήρωσε πρόσφατα τη διαμόρφωση ενός σχεδίου δράσης για τη δημιουργία ενός Πλαισίου Διακυβέρνησης Δεδομένων (ΠΔΔ). Το ΠΔΔ, θα χρησιμεύσει ως μια ολιστική προσέγγιση για τη διαχείριση των δεδομένων της ΕΚΚ, διαχωρίζοντας όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τα δεδομένα σε τρεις βασικούς πυλώνες: (α) άτομα, ρόλοι και αρμοδιότητες, (β) πολιτικές και διαδικασίες και (γ) τεχνολογικές υποδομές, εργαλεία και συστήματα. Με την αξιοποίηση της κατάλληλης τεχνολογίας, σε συνδυασμό με την απαραίτητη τεχνική κατάρτιση και τις δομημένες διαδικασίες που διέπουν όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των δεδομένων, η ΕΚΚ αποσκοπεί στην αυτοματοποίηση σημαντικών εσωτερικών διαδικασιών της. Η εφαρμογή του σχεδίου δράσης θα αρχίσει εντός του 2022.
- Τη δημιουργία ενός Πλαισίου Διαχείρισης Επιχειρησιακών Κινδύνων (ΠΔΕΚ). Η αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων, ως μια συνεχής και εξελισσόμενη διαδικασία, θα επιτρέψει στην ΕΚΚ να προσεγγίζει και να αξιολογεί κινδύνους που προέρχονται από παλαιότερες, τρέχουσες και μελλοντικές δραστηριότητες.
- Εντός του 2021 έγιναν αναβαθμίσεις στο σύστημα του Πλαισίου Διαχείρισης Κινδύνων για τους Εποπτευόμενους (Risk Based Supervision Framework, RBS-F), ώστε να επικαιροποιείται συνεχώς και να λαμβάνει υπόψιν οποιεσδήποτε εξελίξεις και αλλαγές που ενδεχομένως να ενέχουν κινδύνους για την αγορά.
Νέες νομοθεσίες
Σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισμό του ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει την κεφαλαιαγορά, ο Δρ Θεοχαρίδης τόνισε ότι παραμένει ψηλά στις προτεραιότητες της ΕΚΚ, ενώ αναφέρθηκε στις κυριότερες νομοθετικές εξελίξεις του 2022.
