H Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε σε λειτουργία την πλατφόρμα δημοσιεύσεων Open Research Europe για επιστημονικά έγγραφα η οποία θα είναι προσβάσιμη σε όλους. Η πλατφόρμα θα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, καθώς και το προκάτοχό του «Ορίζων 2020».
Η πλατφόρμα Open Research Europe θα δώσει σε όλους, ερευνητές και πολίτες, δωρεάν πρόσβαση στις τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις.
Αντιμετωπίζει άμεσα σημαντικές δυσκολίες που συνδέονται συχνά με τη δημοσίευση επιστημονικών αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένων των καθυστερήσεων και των φραγμών στην περαιτέρω χρήση των αποτελεσμάτων και του υψηλού κόστους. Η πλατφόρμα αποτελεί προαιρετική υπηρεσία για τους δικαιούχους των προγραμμάτων «Ορίζων Ευρώπη» και «Ορίζων 2020», ώστε να μπορούν να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις χρηματοδότησής τους για άμεση ανοικτή πρόσβαση, χωρίς κόστος για αυτούς.
Έχουν ήδη υποβληθεί περίπου 40 επιστημονικές μελέτες από πολύ διαφορετικούς τομείς έρευνας, οι οποίες είναι διαθέσιμες στην επιστημονική κοινότητα για ανάγνωση και επανεξέταση.
Στην ανακοίνωση με τίτλο «Ένας νέος ΕΧΕ για την έρευνα και την καινοτομία», η Επιτροπή εισάγει την Open Research Europe ως πλατφόρμα δημοσίευσης ανοικτής πρόσβασης για τη δημοσίευση έρευνας που απορρέει από τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων «Ορίζων 2020» και «Ορίζων Ευρώπη» σε όλους τους θεματικούς τομείς των επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών, καθώς και των κοινωνικών επιστημών, των τεχνών και των ανθρωπιστικών επιστημών
Η πλατφόρμα Open Research Europe δεν θα συμβάλει μόνο σε ανοικτές, ταχείες και οικονομικά αποδοτικές επιστημονικές δημοσιεύσεις. Θα καταστήσει επίσης ευκολότερο για τους δικαιούχους των προγραμμάτων «Ορίζων 2020» και «Ορίζων Ευρώπη» να συμμορφώνονται με τους σχετικούς όρους ανοικτής πρόσβασης της χρηματοδότησής τους: άμεση ανοικτή πρόσβαση, όπως απαιτείται από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και αυτόματη υποβολή σε αποθετήριο γενικού σκοπού (για λόγους σύγκρισης, το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» επέτρεπε περίοδο αναστολής πρόσβασης 6-12 μηνών). Η πλατφόρμα Open Research Europe θα προσφέρει στους ερευνητές έναν χώρο δημοσιεύσεων για να μοιράζονται γρήγορα τα αποτελέσματα και τις γνώσεις τους, και θα διευκολύνει ανοικτές, εποικοδομητικές συζητήσεις στον τομέα της έρευνας. Η πλατφόρμα διαθέτει ευρύ φάσμα δεικτών για τη μέτρηση του επιστημονικού και κοινωνικού αντικτύπου των άρθρων και την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη χρήση και την επαναχρησιμοποίησή τους.
Αναλαμβάνοντας νέο ρόλο, η Επιτροπή προτίθεται να δώσει το παράδειγμα υποστηρίζοντας ενεργά τις πρακτικές ανοικτής επιστήμης και προωθώντας τη διαφάνεια στη διαδικασία δημοσίευσης. Στόχος της είναι να εμπνεύσει άλλους χρηματοδότες, ιδίως σε εθνικό επίπεδο, να πράξουν το ίδιο. Με την ενσωμάτωση της Open Research Europe στα προγράμματα «Ορίζων 2020» και «Ορίζων Ευρώπη», η Επιτροπή εισάγει καινοτόμες λύσεις στην ακαδημαϊκή επικοινωνία στο επόμενο επίπεδο.
Επί του παρόντος, το 91 % όλων των δημοσιεύσεων και το 95 % του συνόλου των δημοσιεύσεων που έχουν αξιολογηθεί από ομοτίμους και χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» είναι ανοικτής πρόσβασης, δηλαδή εξαιρετικά υψηλά ποσοστά σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, φιλοδοξία είναι να δοθεί ανοικτή πρόσβαση σε όλες τις επιστημονικές δημοσιεύσεις που προέρχονται από τη χρηματοδότηση της έρευνας της Επιτροπής. Ειδικότερα, στόχος του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» είναι η ελεύθερη πρόσβαση στις δημοσιεύσεις από τη στιγμή της δημοσίευσής τους, κάτι που επιτρέπει η πλατφόρμα.
Η ανοικτή επιστήμη είναι μια προσέγγιση που βασίζεται σε ανοικτή συνεργατική εργασία και συστηματική ανταλλαγή γνώσεων και εργαλείων όσο το δυνατόν νωρίτερα και ευρύτερα στην ερευνητική διαδικασία. Καθιστά τα συστήματα έρευνας και καινοτομίας πιο αποδοτικά και δημιουργικά και ενισχύει την αριστεία και την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στην επιστήμη. Αυτό οφείλεται στο ότι η ανοικτή πρόσβαση και η κοινή χρήση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και δεδομένων, η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και η αναπαραγωγιμότητά τους, καθώς και η δυνατότητα πρόσβασης στις ερευνητικές υποδομές, αποτελούν τη βάση για τον έλεγχο από ομοτίμους και τον επιστημονικό διάλογο, που εξασφαλίζουν την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της περαιτέρω αξιοποίησης των προβληματισμών, της ανάλυσης και της καινοτομίας που σχετίζονται με την έρευνα.
Η αντίδραση της ΕΕ στην πανδημία του κορονοϊού κατέδειξε τις δυνατότητες της ανοικτής επιστήμης να αυξήσει τη συνεργασία, καταδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο η άμεση ανοικτή πρόσβαση σε δημοσιεύσεις και δεδομένα ήταν ζωτικής σημασίας για να βοηθηθούν οι ερευνητές να βρουν νέες θεραπείες, διαγνωστικά μέσα και εμβόλια. Η πλατφόρμα Open Research Europe αποτελεί το επόμενο βήμα σε αυτή τη διαδικασία.
Η Επιτροπή έχει προκηρύξει διαγωνισμό για την παροχή της υπηρεσίας και προσέλαβε έναν πεπειραμένο ανάδοχο, την F1000 Research.
