Αστρονόμοι διαπίστωσαν ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) ενδέχεται να έχει ήδη εντοπίσει την πρώτη γενιά άστρων που γεννήθηκαν λίγο μετά από το Big Bang.
Τα αρχέγονα αυτά άστρα, γνωστά ως Πληθυσμός ΙΙΙ (POP III), βρίσκονται σε έναν μακρινό γαλαξία με την ονομασία LAP1-B, ο οποίος είχε ήδη μελετηθεί από το διαστημικό τηλεσκόπιο των 10 δισ. δολαρίων. Το φως από τον LAP1-B ταξίδευε για 13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν φτάσει στο JWST, που σημαίνει ότι τον βλέπουμε όπως ήταν μόλις 800 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, Eli Visbal από το Πανεπιστήμιο του Τολέδο, μπορεί να πρόκειται για την πρώτη φορά που βλέπουμε τόσο αρχαία αστέρια. Όπως εξηγεί στο Space.com, η ανίχνευσή τους κατέστη δυνατή χάρη στην ευαισθησία του JWST αλλά και χάρη σε ένα φαινόμενο που προέβλεψε το 1915 ο Άλμπερτ Άινσταϊν: τον βαρυτικό φακό. Η παραμόρφωση του χωροχρόνου από ένα ενδιάμεσο, εξαιρετικά μεγάλο σώμα – στην προκειμένη περίπτωση το σύμπλεγμα γαλαξιών MACS J0416.1-2403 σε απόσταση 4,3 δισ. ετών φωτός – μεγέθυνε το φως του LAP1-B κατά περίπου 100 φορές.
Από την «εποχή του επανιονισμού»
Το JWST παρατηρεί τον LAP1-B όπως ήταν κατά την περίοδο του σύμπαντος που ονομάζεται «εποχή του επανιονισμού», όταν το υπεριώδες φως των πρώτων άστρων και γαλαξιών άρχισε να μετατρέπει το ουδέτερο αέριο υδρογόνο και ήλιο του σύμπαντος στο φορτισμένο υπερθερμασμένο αέριο που ονομάζουμε πλάσμα. Τα αστέρια POP III πιστεύεται ότι σχηματίστηκαν νωρίτερα, περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang, όταν το σύμπαν είχε πλέον διασταλεί και ψυχρανθεί αρκετά ώστε να σχηματιστούν τα πρώτα άτομα υδρογόνου.
«Στο Καθιερωμένο Κοσμολογικό Μοντέλο, τα αστέρια POP III γεννήθηκαν μέσα σε πολύ μικρούς σχηματισμούς σκοτεινής ύλης, που χρησιμεύουν ως δομικά στοιχεία για μεγαλύτερους γαλαξίες. Έτσι, μας διδάσκουν για τα πρώτα στάδια της δημιουργίας και της εξέλιξης των γαλαξιών, αλλά και μαε διαφωτίζουν σχετικά με τις ιδιότητες της σκοτεινής ύλης», δήλωσε ο Visbal.
H ανίχνευση των αστεριών POP III είναι δύσκολη για τους αστρονόμους, καθώς αυτά σχηματίζονται σε πρώιμα στάδια, οπότε βρίσκονται πολύ μακριά και σε μικρά σμήνη – κάτι που τα κάνει πολύ αμυδρά.
100 φορές η μάζα του Ήλιου
Τα άστρα POP III ξεχωρίζουν για τη σχεδόν μηδενική μεταλλικότητά τους, καθώς δημιουργήθηκαν σε μια εποχή όπου το σύμπαν περιείχε σχεδόν αποκλειστικά υδρογόνο και ήλιο. Η απουσία βαρέων στοιχείων επέτρεψε στα άστρα αυτά να φτάσουν σε τεράστιες μάζες, ισοδύναμες με 100 φορές τη μάζα του Ήλιου και περισσότερο, αναφέρεται στη σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό The Astrophysical Journal Letters.
Πράγματι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άστρα στον LAP1-B περιβάλλονται από αέριο με ελάχιστα ίχνη μετάλλων και φαίνεται να συγκεντρώνονται σε ομάδες συνολικής μάζας περίπου 1.000 ηλιακών μαζών. Τα ευρήματα ενισχύουν την ιδέα ότι ο βαρυτικός φακός μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για τον εντοπισμό POP III άστρων σε μεγάλα κοσμικά βάθη. πηγή: cnn.gr
