Ακούσιο τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών, συνήθως κατά τη διάρκεια της νύχτας αλλά ενίοτε και την ημέρα. Αν και το στρες είναι η πιο κοινή αιτία που κρύβεται πίσω από το βρουξισμό, οι επιστήμονες έχουν συνδέσει την κατάσταση και με περιπτώσεις υπνικής άπνοιας.
Το σφίξιμο της γνάθου και το τρίξιμο των δοντιών είναι συχνές ακούσιες αντιδράσεις στον θυμό, τον φόβο ή το άγχος, εξηγούν οι ειδικοί. Μερικοί από εμάς όμως αντιδρούμε έτσι και χωρίς να υπάρχει εμφανής στρεσογόνος παράγοντας. Ο βρουξισμός μπορεί να συμβεί όταν είμαστε ξύπνιοι ή κατά την διάρκεια του ύπνου, μόνο που στην δεύτερη περίπτωση αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά το επόμενο πρωί, κυρίως λόγω του πόνου που αισθανόμαστε στο σαγόνι μας.
Λόγω της δύναμης που ασκείται στην συγκεκριμένη περιοχή κατά τη διάρκεια των επεισοδίων βρουξισμού, η πάθηση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα τόσο στα δόντια όσο και στην γνάθο.
Βρουξισμός και ύπνος
Αν και συχνότερα η κατάσταση εκδηλώνεται όταν είμαστε ξύπνιοι, ο νυχτερινός βρουξισμός είναι εκείνος που κυρίως μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία μας.
Κατά την διάρκεια του φαινομένου, σημειώνεται ακούσια κίνηση των μασητικών μυών, εξηγούν οι γιατροί. Και μάλιστα με εξωφρενική δύναμη κατά τους ειδικούς, που υποστηρίζουν ότι η πίεση που ασκείται ακούσια μπορεί ακόμα και να ξεπεράσει τα 100 κιλά!
Το φαινόμενο καταγράφεται συχνότερα σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες χωρίς να αποκλείονται και οι μεγαλύτερες ηλικίες.
Σχετικές μελέτες αναφέρουν ότι αφορά ποσοστό 6% έως σχεδόν 50% των παιδιών επηρεάζοντας τα ακόμα και με την εμφάνιση μόλις των πρώτων τους δοντιών. Σε αυτές τις ηλικίες, οι παιδίατροι έχουν εντοπίσει μια σειρά επιπλέον συμπτωμάτων όπως η υπνική ομιλία, η υπνοβασία και η ενούρηση στο κρεβάτι, τα οποία εκτιμούν ότι συνοδεύουν ή αυξάνουν τον κίνδυνο βρουξισμού.
Στους εφήβους, ο επιπολασμός του φαινομένου στον ύπνο εκτιμάται ότι είναι περίπου 15% με την πάθηση να γίνεται λιγότερο συχνή καθώς η ηλικία αυξάνει.
Πώς θα καταλάβουμε ότι πάσχουμε από βρουξισμό
Το κύριο σύμπτωμα του νυχτερινού βρουξισμού είναι το ακούσιο σφίξιμο και τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι κινήσεις μοιάζουν με το μάσημα αλλά γενικά περιλαμβάνουν περισσότερη δύναμη.
Αυτή η ιδιότυπη κατάσταση μάσησης δεν γίνεται αδιάλειπτα όλη τη νύχτα. Αντίθετα, σημειώνονται εναλλασσόμενα επεισόδια που συνήθως διαρκούν έως και ένα δευτερόλεπτο και με διαφορετική συχνότητα αφού κάποιο βράδυ μπορεί να είναι λιγοστά και το επόμενο να φτάσουν ακόμα και τα 100.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι κάποιες ακούσιες κινήσεις της στοματικής κοιλότητας κατά την διάρκεια του ύπνου είναι φυσιολογικές και συμβαίνουν σε όλους.
Η διαφορά στα άτομα που υποφέρουν από βρουξισμό είναι η συχνότητα και η δύναμη που ασκείται κατά την διάρκεια αυτών των κινήσεων. Τα περισσότερα επεισόδια δε, καταγράφονται νωρίς στον κύκλο του ύπνου, κατά τα στάδια 1 και 2 της non-REM φάσης.
Πώς καταλαβαίνουμε ότι κάτι μας συμβαίνει; Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις από πόνους στη γνάθο αλλά και στον αυχένα που γίνονται αντιληπτοί όταν ξυπνήσουμε.
Αυτή η επώδυνη ενόχληση προκύπτει ως αποτέλεσμα της σύσφιξης συγκεκριμένων μυών κατά τη διάρκεια των επεισοδίων βρουξισμού. Οι πρωινοί πονοκέφαλοι είναι ένα ακόμα πιθανό σύμπτωμα όπως και οι ανεξήγητες φθορές στα δόντια.
Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες του βρουξισμού στον ύπνο περιλαμβάνουν βλάβες στην οδοντοστοιχία που αφορούν ακόμα και σε οδοντικές στεφάνες, σφραγίσματα και εμφυτεύματα που υπάρχουν στην στοματική κοιλότητα.
Το τρίξιμο των δοντιών επίσης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων στην άρθρωση που συνδέει την κάτω γνάθο με το κρανίο, γνωστή ως κροταφογναθική άρθρωση και μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στη μάσηση, χρόνιο πόνο στη γνάθο, θόρυβο κατά την διάρκεια κινήσεων, ακόμα και “κλείδωμα” της γνάθου με αποτέλεσμα να μην εκτελούνται όλες οι φυσιολογικές κινήσεις.
Οι γιατροί επισημαίνουν πάντως ότι οι σοβαρές αυτές συνέπειες δεν εμφανίζονται σε όλους όσους υποφέρουν από βρουξισμό, καθώς εξαρτώνται από την συχνότητα και την ένταση των επεισοδίων.
“Γιατί τρίζω τα δόντια μου;”
Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης βρουξισμού στον ύπνο και έτσι είναι σχετικά δύσκολο να εντοπιστεί μια μεμονωμένη αιτία. Ωστόσο, οι κυριότεροι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση του φαινομένου είναι:
Υψηλά επίπεδα στρες
Το άγχος είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου. Εξάλλου, το σφίξιμο των δοντιών όταν αντιμετωπίζουμε αρνητικές καταστάσεις είναι μια συνηθισμένη αντίδραση, η οποία μπορεί να μεταφερθεί και στον ύπνο.
Γενετική προδιάθεση
Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι ο βρουξισμός στον ύπνο έχει μια γενετική συνιστώσα και μπορεί να εμφανιστεί σε ολόκληρες οικογένειες. Περίπου τα μισά από τα άτομα με βρουξισμό, έχουν ακόμα ένα στενό μέλος της οικογένειας που επίσης παρουσιάζει την πάθηση.
Ακανόνιστα μοτίβα ύπνου
Τα επεισόδια τριξίματος των δοντιών φαίνεται να συνδέονται με την αλλαγή της ρουτίνας του ύπνου ή τις μικροδιεγέρσεις κατά την διάρκεια του. Τα επεισόδια συχνά προηγούνται μιας αύξησης στην εγκεφαλική ή καρδιαγγειακή δραστηριότητα.
Τρόπος ζωής
Άλλοι παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με το φαινόμενο είναι το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης, η κατάθλιψη και το ροχαλητό.
Φάρμακα
Η έρευνα δείχνει ότι ορισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), των αμφεταμινών και των αντιψυχωσικών μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο βρουξισμού στον ύπνο.
Υπάρχει θεραπεία;
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θεραπευτικό πρωτόκολλο που μπορεί να εξαλείψει ή να θεραπεύσει εντελώς το τρίξιμο των δοντιών και έτσι η αντιμετώπιση του αφορά κυρίως στα συμπτώματα.
Η μείωση της έκθεσης σε στρεσογόνες καταστάσεις ωφελεί πολλούς από τους ασθενείς.
Ανά περίπτωση, χορηγείται φαρμακευτική αγωγή με σκευάσματα που μειώνουν τη μυϊκή δραστηριότητα που εμπλέκεται στο τρίξιμο των δοντιών. Οι ενέσεις Botox είναι ένας άλλος τρόπος περιορισμού της μυϊκής κίνησης και έχουν δείξει αποτελεσματικότητα σε πιο σοβαρές περιπτώσεις βρουξισμού.
Πολύ συχνά χρησιμοποιούνται και τα γνωστά “μασελάκια”, οι οδοντικοί νάρθηκες δηλαδή που προστατεύουν τα δόντια από φθορές λόγω του τριξίματος. Μπορεί να καλύπτουν μόνο ένα τμήμα των δοντιών ή μια ευρύτερη περιοχή, όπως ολόκληρη την άνω ή την κάτω σειρά των δοντιών.
Άλλοι τύποι επιστόμιων, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να σταθεροποιήσουν το στόμα και τη γνάθο σε μια συγκεκριμένη θέση αποτρέποντας το ακούσιο σφίξιμο. Πηγή: newshealth.gr
