Του Κυριάκου Μικέλλη*
Η νέα κυβέρνηση υπό την ηγεσία του νεοεκλεγέντα Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας σε μια περίοδο με πρωτόγνωρες προκλήσεις. Ανάμεσα σε αυτές, ξεχωρίζουν σαφώς οι προκλήσεις στον τομέα της Υγείας, καθώς διανύουμε ήδη τον πέμπτο χρόνο από την έναρξη εφαρμογής του ΓεΣΥ, ενώ εξακολουθούν να εκκρεμούν λύσεις σε κομβικής σημασίας ζητήματα. Καθόλη την προεκλογική περίοδο ο τομέας της Υγείας έμεινε εκτός πολιτικής αντιπαράθεσης, ενδεχομένως λόγω του ότι όλοι οι υποψήφιοι αναγνώριζαν τις ελλείψεις, τις παραλείψεις και τις αδυναμίες του συστήματος και συμπεριέλαβαν στο πρόγραμμά τους σωρεία θέσεων που ως ένα βαθμό ικανοποιούσαν την κοινωνία και τους ασθενείς.
Πλέον όμως, η προεκλογική περίοδος ανήκει στο παρελθόν και η νέα κυβέρνηση καλείται να προβεί άμεσα σε πολύ συγκεκριμένες πράξεις προς επίλυση όλων των σημαντικών ζητημάτων στον τομέα αυτό. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα φάρμακα και δη τα καινοτόμα φάρμακα, πρέπει να γίνουν πολλά για να βελτιώσουν την υφιστάμενη κατάσταση. Η Κύπρος καλείται να κάνει γοργά βήματα έτσι ώστε να μετακινηθεί από την ουρά της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την ένταξη και αποζημίωση των νέων φαρμάκων. Δεν νοείται από τη μια να προβάλλουμε την οικονομική ανάκαμψη και ανάπτυξη της χώρας, να μιλάμε για στήριξη της καινοτομίας και της έρευνας και από την άλλη να παραμένουμε επί της ουσίας ουραγοί στην πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες σε επίπεδο ΕΕ. Όπως δε νοείται επίσης, να προσπαθούμε να αντιγράψουμε αποσπασματικά και επιλεκτικά πρακτικές από άλλες χώρες, οι οποίες μάλιστα δεν αποτελούν πρότυπο για τα μέχρι σήμερα επιτεύγματά τους στον τομέα, θεωρώντας ότι θα είναι αποδοτικές και αποτελεσματικές για την Κύπρο, η οποία λειτουργεί σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες.
Το κράτος και κατ’ επέκταση το σύστημα υγείας οφείλει να διασφαλίσει την καταλληλότερη θεραπεία για τους ασθενείς/δικαιούχους κατά περίπτωση και όταν την χρειάζονται. Επιβάλλεται να ξεφύγουμε από αναχρονιστικές πρακτικές του παρελθόντος με τις οποίες εξασφαλιζόταν ένα μόνο φάρμακο, ενώ δεν μπορούν να τίθενται επίσης οροφές στις ανάγκες των ασθενών. Τόσο το Υπουργείο Υγείας όσο και οι αρμόδιες Αρχές, πρέπει να επικεντρωθούν στον στρατηγικό και εποπτικό τους ρόλο, να εισάγουν μετρήσιμα κριτήρια και στοιχεία, να διεξάγουν ποιοτικούς ελέγχους, αλλά και ελέγχους τήρησης διαδικασιών, πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων οδηγιών. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να είναι δημόσια προσβάσιμα, με τη διασφάλιση βέβαια όλων των προσωπικών δεδομένων.
Οι διαδικασίες ένταξης και αποζημίωσης φαρμάκων ορίζονται ξεκάθαρα από την υφιστάμενη νομοθεσία. Αν θέλουμε να μιλάμε για κανόνες χρηστής διοίκησης και διαφάνειας, θα πρέπει άμεσα η νομοθεσία και τα χρονοδιαγράμματα που προβλέπονται σε αυτήν, να τεθούν σε εφαρμογή. Οι αρμόδιες Αρχές σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς καλούνται να βρουν λύσεις σε ότι αφορά την επίσπευση ένταξης των φαρμάκων στο σύστημα, καθώς βάσει της νομοθεσίας, η αξιολόγηση και απάντηση σε μια αίτηση ένταξης νέου φαρμάκου θα πρέπει να ολοκληρώνεται εντός 90 ημερών, κάτι που σαφώς δεν συμβαίνει μέχρι σήμερα.
Η Συμβουλευτική Επιτροπή Φαρμάκων θα πρέπει να λειτουργεί με βάση επιστημονικά κριτήρια και ανεξάρτητα από τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας, ενώ θα πρέπει άμεσα να συσταθεί το Αναθεωρητικό Συμβούλιο Φαρμάκων, καθώς είναι αδιανόητο να διάγουμε ήδη τον πέμπτο χρόνο λειτουργίας του ΓεΣΥ και να μην έχει τεθεί σε λειτουργία ένα τόσο σημαντικό Σώμα.
Σημαντικό παράγοντα στην ορθή και αποτελεσματική ένταξη καινοτόμων φαρμάκων στο σύστημα αποτελεί η υιοθέτηση κατευθυντήριων γραμμών και πρωτοκόλλων, τα οποία να συνάδουν με τα αντίστοιχα διεθνή ή/και ευρωπαϊκά. Ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος και οι επιστημονικές του εταιρείες θα πρέπει να έχουν πρωτεύοντα ρόλο και λόγο στη διαδικασία αυτή και όχι απλώς να καλούνται τα μέλη τους να αποδεχτούν αποφάσεις και πρακτικές που δεν εδράζονται σε τεκμηριωμένη κλινική πρακτική και δεν εξυπηρετούν με τον καλύτερο τρόπο την υγεία των ασθενών τους.
Πρωταρχικής σημασίας για την επόμενη μέρα του συστήματος υγείας στην Κύπρο είναι και η εξασφάλιση της απαραίτητης επένδυσης στην καινοτομία στα φάρμακα, όπως επίσης και ο αποδοτικότερος καταμερισμός του προϋπολογισμού, έτσι ώστε να συνάδει με τα διεθνή/ευρωπαϊκά δεδομένα. Σύμφωνα με τα υφιστάμενα δεδομένα η δαπάνη για τα φάρμακα στην Κύπρο, υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου της ΕΕ. Θα πρέπει άλλωστε άμεσα να προωθηθεί και να ψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων η δημιουργία της Εθνικής Φαρμακευτικής Αρχής, η οποία εκκρεμεί εδώ και κάποια χρόνια.
Σε όλη αυτή την προσπάθεια η Κυπριακή Ένωση Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ), είναι έτοιμη να συμβάλει εποικοδομητικά όπως άλλωστε πράττει από την πρώτη ημέρα εφαρμογής του ΓεΣΥ, με γνώμονα την απρόσκοπτη πρόσβαση σε όλα τα φάρμακα εντός συστήματος για κάθε ασθενή.
*Πρόεδρος της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ)
