Ψηφιακά νομίσματα Κεντρικής Τράπεζας
Central Bank Digital Currencies or CBDCs
Αρθρογράφοι
*Μάριος Χαραλαμπίδης, Επιχειρησιακός Διευθυντής, Υπηρεσίες Διεθνών Ιδιωτών Πελατών, Blockchain specialist
*Αλέξανδρος Βακανάς, Senior Associate PwC Κύπρου
Η κυκλοφορία του Bitcoin το 2008 και η τεχνολογία blockchain στην οποία στηρίζεται, έφερε στον κόσμο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών μια νέα επαναστατική λειτουργική υποδομή που βασίζεται στην αποκέντρωση (decentralised concept). Η εξέλιξη του χρήματος, η οποία συμβαδίζει με την κοινωνική αλλαγή, έχει εισέλθει στην εποχή της ψηφιοποίησης με τα νέα ψηφιακά νομίσματα/περιουσιακά στοιχεία να αντικαθιστούν τη μέχρι σήμερα χρήση των παραδοσιακών νομισμάτων (fiat) που επικρατούσαν τα τελευταία 50 χρόνια.
Τα ψηφιακά νομίσματα της Κεντρικής Τράπεζας ή αλλιώς CBDCs (Central Bank Digital Currencies) τα οποία έχουν εκδοθεί τους τελευταίους μήνες αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις που φέρνουν οι αποκεντρωμένες τεχνολογίες. Όπως και τα άλλα κρυπτονομίσματα που ήδη κυκλοφορούν, τα CBDCs είναι μια μορφή εικονικού χρήματος που χρησιμοποιεί την τεχνολογία blockchain για την έκδοση ψηφιακών κουπονιών (tokens) ώστε να αντικαταστήσει τα μετρητά.
Υπάρχουν δύο μοντέλα εφαρμογής που σχετίζονται με τα CBDCs: το λιανικό (retail) και το χονδρικό (wholesale). Τα retail CBDCs είναι μια μορφή ψηφιακού νομίσματος που μπορεί να αποκτηθεί και να χρησιμοποιηθεί από άτομα και επιχειρήσεις, ενώ τα wholesale CBDCs μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε διατραπεζικές συναλλαγές.
Με βάση πρόσφατη δημοσίευση της PwC αναφορικά με το συγκεκριμένο αντικείμενο με τίτλο “Global CBDC Index 2021 (1st Edition)” που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2021, οι πρωτοβουλίες για retail CBDCs έχουν μεγαλύτερη απήχηση σε αναδυόμενες οικονομίες, όπου η ψηφιοποίηση έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση. Παράδειγμα αποτελούν οι Μπαχάμες, που κατατάσσονται στην 1η θέση παγκοσμίως, αφού παρουσίασαν επίσημα το Sand Dollar τον Οκτώβριο του 2020, το οποίο είναι η ψηφιακή έκδοση του τοπικού νομίσματος, με όλους τους πολίτες να έχουν πρόσβαση είτε μέσω μιας εφαρμογής για κινητά είτε μέσω φυσικών καρτών πληρωμής. Το Sand Dollar δίνει τη δυνατότητα στην Κεντρική Τράπεζα στις Μπαχάμες να συλλέγει πληροφορίες σχετικά με τα έσοδα και τις δαπάνες σε καθημερινή βάση, παρέχοντας επιπρόσθετη πληροφόρηση για αιτήσεις μικροδανείων και ενισχύοντας παράλληλα τους ελέγχους τους, όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (Anti-Money Laundering) και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων που σχετίζονται με φυσικά μετρητά.
Όσον αφορά τα wholesale CBDCs σχεδόν το 70% των προγραμματισμένων έργων βρίσκονται σε πιλοτικό στάδιο. Το 2019, η Νομισματική Αρχή του Χονγκ Κονγκ και η Τράπεζα της Ταϊλάνδης εγκαινίασαν το έργο “Inthanon-LionRock” με σκοπό την ανάπτυξη ενός πρωτότυπου λογισμικού που θα επιτρέψει τη διασυνοριακή διευθέτηση των CBDCs και θα διερευνήσει μια σειρά πιθανών χρήσεων.
Ενώ η wholesale δομή είναι πιο διαδεδομένη στις προηγμένες οικονομίες, η χρήση retail CBDCs είναι πιο πιθανό να τύχει ευρείας υιοθέτησης, καθώς οι χρήστες δεν περιορίζονται στα επιτρεπόμενα ιδρύματα.
Το τοπίο των πληρωμών έχει αλλάξει δραστικά, με τις αλλαγές στην τεχνολογία και τις προτιμήσεις των καταναλωτών να αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις σε αυτήν τη μετάβαση στις ηλεκτρονικές πληρωμές.
Στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν και να συμβαδίσουν με τις τάσεις του νέου περιβάλλοντος, οι Κεντρικές Τράπεζες φαίνεται να προσαρμόζουν το υφιστάμενο μοντέλο τους και προβαίνουν σε αλλαγές για εφαρμογή των CBDCs. Η ανάγκη για μετάβαση από μια θεωρητική προσέγγιση σε μια πιο πρακτική πρόταση είναι πλέον επιτακτική.
Αυτό το νέο χρηματοοικονομικό οικοσύστημα θα συμβάλει στη διευκόλυνση της διάδοσης και της υιοθέτησης του ψηφιακού χρήματος στο μέλλον, επεκτείνοντας τις τρέχουσες λειτουργίες των παραδοσιακών νομισμάτων και βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των πληρωμών.
