Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα την Εαρινή Δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η οποία επικεντρώνεται στην παροχή δημοσιονομικής καθοδήγησης στα κράτη μέλη, ενόσω συνεχίζουν τη διαδικασία σταδιακής επανεκκίνησης των οικονομιών τους. Σκοπός αυτής της καθοδήγησης είναι να συνδράμει τα κράτη μέλη στην ενίσχυση της οικονομικής τους ανάκαμψης, με τη βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF), του βασικού μέσου που αποτελεί τον πυρήνα του NextGenerationEU. Φέτος το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο είναι τροποποιημένο, λόγω της σύνδεσης με τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών, όπου καθορίζονται οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις που θα χρηματοδοτήσει ο RRF.
Καθοδήγηση δημοσιονομικής πολιτικής και συνέχιση της εφαρμογής της γενικής ρήτρας διαφυγής
Χάρη στην ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης τον Μάρτιο 2020, τα κράτη μέλη μπόρεσαν να αντιδράσουν ταχέως και να λάβουν μέτρα έκτακτης ανάγκης για τον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Στις 3 Μαρτίου 2021, η ανακοίνωση της Επιτροπής διευκρίνισε ότι η απόφαση όσον αφορά την απενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής θα πρέπει να ληφθεί με βάση συνολική αξιολόγηση της κατάστασης της οικονομίας βάσει ποσοτικών κριτηρίων με βασικότερο το επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ σε σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα. Με βάση τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2021 της Επιτροπής, η γενική ρήτρα διαφυγής θα συνεχίσει να εφαρμόζεται το 2022 και αναμένεται να απενεργοποιηθεί από το 2023.
Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να παραμείνει υποστηρικτική το 2021 και το 2022. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφύγουν την πρόωρη απόσυρση της στήριξης και να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη χρηματοδότηση από τον RRF. Η υλοποίηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του RRF θα συμβάλει στη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης, στην προώθηση υψηλότερης δυνητικής ανάπτυξης και απασχόλησης, στη μείωση των ανισορροπιών και στη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών. Το 2022, οι εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να διαφοροποιούνται όλο και περισσότερο, ενώ όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρήσουν επενδύσεις για τη στήριξη της ανάκαμψης. Μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν πολιτικές για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μεσοπρόθεσμα.
Έκθεση δυνάμει του άρθρου 126 παράγραφος 3 όσον αφορά τη συμμόρφωση με τα κριτήρια της Συνθήκης για το έλλειμμα και το χρέος
Η Επιτροπή έχει εγκρίνει έκθεση δυνάμει του άρθρου 126 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, εκτός από τη Ρουμανία, η οποία περιλαμβάνεται ήδη στο διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου. Σκοπός αυτής της έκθεσης είναι να αξιολογηθεί η συμμόρφωση των κρατών μελών με τα κριτήρια της Συνθήκης για το έλλειμμα και το χρέος. Από την ανάλυση προκύπτει ότι το κριτήριο του ελλείμματος πληροί η Βουλγαρία, η Δανία και η Σουηδία, ενώ όλα τα άλλα κράτη μέλη δεν το πληρούν. Δεκατρία 13 κράτη μέλη δεν πληρούν το κριτήριο του χρέους (Βέλγιο, Γερμανία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Κροατία, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία, Αυστρία, Πορτογαλία, Σλοβενία και Φινλανδία).
Η Επιτροπή θεωρεί ότι, στην παρούσα φάση, δεν θα πρέπει να ληφθεί απόφαση σχετικά με το αν τα κράτη μέλη θα υπαχθούν στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Στην περίπτωση της Ρουμανίας, η Επιτροπή συνιστά την επικαιροποίηση της πορείας δημοσιονομικής προσαρμογής της, με στόχο τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματός της το 2024.
Αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών
Η Επιτροπή έχει εντοπίσει μακροοικονομικές ευπάθειες που σχετίζονται με ανισορροπίες και υπερβολικές ανισορροπίες για τα 12 κράτη μέλη που επελέγησαν για εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις με την έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης για το 2021. Τρία κράτη μέλη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υπερβολικές ανισορροπίες (Κύπρος, Ελλάδα και Ιταλία) και άλλα εννέα αντιμετωπίζουν ανισορροπίες (Κροατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία και Σουηδία).
Η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στο πλαίσιο του RRF αναμένεται να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίσθηκαν σε προηγούμενους κύκλους του Εξαμήνου και να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση υφιστάμενων μακροοικονομικών ανισορροπιών.
Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας και εκθέσεις μεταπρογραμματικής εποπτείας
Η Επιτροπή ενέκρινε τη δέκατη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα. Η εν λόγω έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, παρά τις δύσκολες περιστάσεις που προκάλεσε η πανδημία COVID-19, η Ελλάδα έχει αναλάβει τις απαραίτητες ενέργειες για να επιτύχει τις ειδικές της δεσμεύσεις.
Η Επιτροπή έχει επίσης εγκρίνει τις μεταπρογραμματικές εκθέσεις επιτήρησης για την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Κύπρο και την Πορτογαλία. Οι εκθέσεις αυτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ικανότητα αποπληρωμής καθενός από τα εκάστοτε κράτη μέλη παραμένει σταθερή.
Κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση
Οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση ορίζουν κοινές προτεραιότητες για τις εθνικές πολιτικές απασχόλησης με σκοπό να τις καταστήσουν περισσότερο συμπεριληπτικές και δίκαιες. Οι κατευθυντήριες γραμμές, που εγκρίθηκαν τον Οκτώβριο του 2020, επικαιροποιήθηκαν ώστε να ενσωματώσουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την ψηφιακή διάσταση, αντανακλώντας την ανακοίνωση για μια ισχυρότερη κοινωνική Ευρώπη για δίκαιες μεταβάσεις και ενσωματώνοντας τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ). Αφορούσαν επίσης την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης COVID-19, παρέχοντας ειδική καθοδήγηση με στόχο τον μετριασμό των επιπτώσεων της κρίσης στην απασχόληση και στον κοινωνικό τομέα.
Δεδομένης της συνεχιζόμενης σημασίας τους, η Επιτροπή προτείνει να εφαρμοστούν οι ισχύουσες κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση και το 2021, υπογραμμίζοντας τον ρόλο των νέων πρωταρχικών στόχων της ΕΕ που τέθηκαν με το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και των κατευθύνσεων πολιτικής που προέκυψαν από την σύνοδο κορυφής του Πόρτο για κοινωνικά θέματα.
Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:
Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε: «Παρουσιάζουμε αυτήν την “Ειδική Έκδοση” της Εαρινής Δέσμης σε μια κομβική στιγμή, καθώς επίκειται μεν η ανάκαμψή μας, αλλά η μελλοντική πορεία έχει ακόμη πολλές άγνωστες πτυχές. Ως εκ τούτου, θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε όλα τα εργαλεία για να επαναφέρουμε τις οικονομίες μας σε ομαλή πορεία. Παρατείνουμε την εφαρμογή της γενικής ρήτρας διαφυγής για το 2022, με σκοπό την απενεργοποίησή της το 2023. Ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να διατηρήσουν υποστηρικτικές δημοσιονομικές πολιτικές φέτος και του χρόνου, να διατηρήσουν τις δημόσιες επενδύσεις και να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη χρηματοδότηση από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την τόνωση της ανάπτυξης. Ένας άρτιος συνδυασμός δαπανών —με έμφαση στις επενδύσεις και παράλληλο έλεγχο άλλων δαπανών— θα διευκολύνει την επιστροφή σε πιο συνετές θέσεις μεσοπρόθεσμα, κάτι που θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις χώρες με υψηλό χρέος.»
Ο κ. Νικολά Σμιτ, επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων, δήλωσε: «Στην σύνοδο κορυφής του Πόρτο για κοινωνικά θέματα καθορίσαμε την κοινωνική ατζέντα της Ευρώπης για την επόμενη δεκαετία σύμφωνα με το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση που προτείνονται σήμερα ορίζουν κοινές προτεραιότητες για τα κράτη μέλη, εστιάζοντας στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων απασχόλησης, στον εκσυγχρονισμό και τη συμπεριληπτικότητα των αγορών εργασίας, στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, καθώς και σε επαρκή συστήματα κοινωνικής προστασίας και υγείας. Η μετάφραση των αρχών του πυλώνα σε δράση μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα συμβάλει στην ανθεκτική, συμπεριληπτική και βιώσιμη ανάκαμψη της Ευρώπης.»
Ο κ. Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε: «Τη θέση ενός ζοφερού χειμώνα παίρνει μια λαμπρή άνοιξη για την ευρωπαϊκή οικονομία. Εκατομμύρια Ευρωπαίες και Ευρωπαίοι εμβολιάζονται καθημερινά και, καθώς μειώνεται ο αριθμός των κρουσμάτων, χαλαρώνουν οι περιορισμοί και αυξάνεται η εμπιστοσύνη. Το NextGenerationEU αποτελεί επιτέλους πραγματικότητα. Τώρα πρέπει να επιτύχουμε στα επόμενα βήματα. Η ανάκαμψη παραμένει άνιση και η αβεβαιότητα μεγάλη, οπότε η οικονομική πολιτική πρέπει να παραμείνει υποστηρικτική τόσο το 2021 όσο και το 2022. Χάρη επίσης στον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, οι δημόσιες επενδύσεις αναμένεται να ανέλθουν στο υψηλότερο επίπεδό τους εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Το μήνυμά μας σήμερα είναι ότι όλες οι χώρες θα πρέπει επίσης να διατηρήσουν τις εθνικά χρηματοδοτούμενες επενδύσεις. Όταν ,μειωθούν οι υγειονομικοί κίνδυνοι, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να μεταβούν προσεκτικά σε πιο στοχευμένα μέτρα για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους να βρουν τον δρόμο τους στη μετά COVID-19 εποχή.»
Η Επιτροπή καλεί την Ευρωομάδα και το Συμβούλιο να εξετάσουν τη δέσμη μέτρων και να εγκρίνουν τις κατευθύνσεις που προτείνονται σήμερα. Προσβλέπει στην έναρξη εποικοδομητικού διαλόγου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το περιεχόμενο της εν λόγω δέσμης μέτρων, καθώς και για κάθε επόμενο στάδιο στον κύκλο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
