Η ειλικρίνεια θεωρείται αρετή είτε είμαστε σε σχέση είτε όχι. Όμως, για τα ζευγάρια, συχνά αντιμετωπίζεται ως θεμέλιο.
Η διαφάνεια και το «να τα λέμε όλα» προβάλλονται ως η κόλλα που κρατά τη σχέση ενωμένη. Και πράγματι, η ειλικρίνεια είναι βασική: δεν μπορεί να στηριχθεί μια υγιής σχέση χωρίς τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο αλήθειας.
Ωστόσο, αν η απόλυτη ειλικρίνεια ήταν πάντα και παντού το σωστό, τότε φράσεις όπως «μερικά πράγματα είναι καλύτερα να μη λέγονται» δεν θα είχαν περάσει από γενιά σε γενιά.
Η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη: δεν είναι κάθε αλήθεια ωφέλιμη, ούτε κάθε σιωπή ψέμα.
Όπως δείχνουν και σύγχρονες ψυχολογικές έρευνες, σε ορισμένες περιπτώσεις το να επιλέγουμε σιωπή αντί για «ωμή ειλικρίνεια» μπορεί να προστατεύσει τη σχέση μας περισσότερο.
Ακολουθούν δύο παραδείγματα καταστάσεων στις οποίες, σύμφωνα με την επιστήμη, το να κρατήσεις κάτι για τον εαυτό σου δεν είναι ανειλικρίνεια – είναι σοφία.
Οι αλλαγές στο σώμα του/της συντρόφου σου
Είναι λογικό να παρατηρήσεις αλλαγές στο σώμα του/της συντρόφου σου: λίγα κιλά παραπάνω, κάποιες ρυτίδες ή ένα ξαφνικό σπυράκι. Ίσως ακόμα να σκεφτείς ότι είναι «για καλό» να το επισημάνεις – από αγάπη, για να βοηθήσεις.
Όμως, όπως δείχνει μελέτη στο περιοδικό Family, Systems, & Health, πάνω από τους μισούς ανθρώπους που δέχονται σχόλια για το σώμα τους από τον/τη σύντροφό τους νιώθουν χειρότερα μετά τη συζήτηση. Κι αυτό ισχύει είτε το σχόλιο είναι άμεσο, αστειάκι ή «ενθαρρυντικό».
Η αλήθεια είναι πως το άτομο γνωρίζει το σώμα του καλύτερα από οποιονδήποτε. Αν παρατήρησες κάτι, το πιθανότερο είναι ότι το έχει παρατηρήσει και το ίδιο, και ίσως ήδη να το επεξεργάζεται εσωτερικά. Δεν χρειάζεται άλλο ένα βάρος.
Το σώμα μας αλλάζει με τα χρόνια – είναι φυσιολογικό και ανθρώπινο. Όμως, τα πρότυπα ομορφιάς μάς έχουν μάθει να βλέπουμε αυτές τις αλλαγές ως «ελαττώματα». Έτσι, ακόμα και το πιο καλοπροαίρετο σχόλιο μπορεί να ενεργοποιήσει ανασφάλειες και ντροπή.
Αντί να εστιάζουμε σε αυτές τις αλλαγές, μπορούμε να τις δούμε αλλιώς: λίγα κιλά παραπάνω μπορεί να σημαίνουν κοινά γεύματα γεμάτα αγάπη· ραγάδες ίσως σημαίνουν κοινή ωρίμανση και εμπειρίες· ρυτίδες, τα χαμόγελα και τις συζητήσεις που μοιραστήκατε. Αν δεν είναι απαραίτητο να ειπωθεί, ίσως είναι πιο καλοσυνάτο να παραμείνει ανείπωτο.
Κριτική που δεν βοηθά
Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν πράγματα που δεν μας αρέσουν στον/στη σύντροφό μας – π.χ. πώς διαχειρίζεται το άγχος, αν αργεί να κάνει πράγματα ή κάποιες παρέες του/της. Δεν σημαίνει πως δεν τους αγαπάμε. Όμως, το να το πούμε χωρίς να έχουμε πρόθεση να βοηθήσουμε, μπορεί να λειτουργήσει σαν επίθεση και όχι σαν φροντίδα.
Σχόλια όπως «πάλι σπαταλάς χρήματα» ή «δεν πρέπει να τρως αυτό» σπάνια φέρνουν θετικό αποτέλεσμα. Συνήθως, το μόνο που καταφέρνουν είναι να προκαλέσουν αμυντική στάση και συναισθηματική απόσταση.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Behavior Therapy δείχνει πως αυτό που έχει σημασία δεν είναι μόνο τι λέμε, αλλά πώς το λέμε. Αν το σχόλιο εκλαμβάνεται ως εχθρικό οδηγεί σε χαμηλότερη ικανοποίηση από τη σχέση. Αντίθετα, η καλοπροαίρετη, υποστηρικτική παρατήρηση μπορεί να ενισχύσει τον δεσμό.
Το «κλειδί» βρίσκεται στη συναισθηματική αυτορρύθμιση. Όσοι καταφέρνουν να ελέγχουν τον εκνευρισμό τους και να επαναδιατυπώνουν τις σκέψεις τους πριν μιλήσουν, εκλαμβάνονται ως πιο υποστηρικτικοί. Αν, αντίθετα, το σχόλιο βγαίνει από θυμό ή εκνευρισμό, ακόμη και αν έχεις δίκιο, χάνει την ουσία του.
Πριν πεις κάτι, ρώτα τον εαυτό σου: «Το λέω για να βοηθήσω ή απλώς για να πω ότι έχω δίκιο;». Αν η απάντηση γέρνει προς το δεύτερο, τότε ίσως είναι προτιμότερο να μην το πεις καθόλου.
Συμπέρασμα
Η ειλικρίνεια είναι πράγματι σημαντική. Όμως, όταν δεν συνοδεύεται από ενσυναίσθηση και πρόθεση για σύνδεση μπορεί να πληγώσει -και όχι να χτίσει- τη σχέση. Δεν πρόκειται για ψέμα ή απόκρυψη, αλλά για επιλογή καλοσύνης.
Γιατί μερικές φορές το να σιωπήσεις είναι πιο δυνατό από το να μιλήσεις. Πηγή: iefimerida
