Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Μπιλ Γκέιτς ανακοίνωσαν τη σύναψη μιας πρωτοποριακής σύμπραξης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του προγράμματος Breakthrough Energy με σκοπό την ενίσχυση των επενδύσεων σε κρίσιμες κλιματικές τεχνολογίες που θα καταστήσουν δυνατή την οικονομία μηδενικού ισοζυγίου ανθρακούχων εκπομπών. Η νέα αυτή σύμπραξη, η οποία παρουσιάστηκε με την ευκαιρία της έκτης υπουργικής συνόδου της αποστολής «Καινοτομία», αποσκοπεί στην κινητοποίηση νέων επενδύσεων ύψους έως 820 εκατ. ευρώ / 1 δισ. δολαρίων την περίοδο 2022-26 για την κατασκευή μεγάλης κλίμακας εμπορικών έργων επίδειξης για καθαρές τεχνολογίες με σκοπό τη μείωση του κόστους τους, την επιτάχυνση της εφαρμογής τους και τη σημαντική μείωση των εκπομπών CO2 σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού. Αυτή η νέα σύμπραξη έχει ως στόχο να επενδύσει σε ένα χαρτοφυλάκιο έργων υψηλού αντικτύπου με έδρα στην ΕΕ, αρχικά στους ακόλουθους τέσσερις τομείς που εμφανίζουν μεγάλες δυνατότητες συμβολής στην υλοποίηση των οικονομικών και κλιματικών φιλοδοξιών της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας:
Πράσινο υδρογόνο·
Βιώσιμα καύσιμα αεροσκαφών·
Απευθείας δέσμευση από τον αέρα·
Αποθήκευση ενέργειας για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκει την κλιμάκωση των βασικών κλιματολογικά έξυπνων τεχνολογιών και την επιτάχυνση της μετάβασης της Ευρώπης προς βιώσιμες βιομηχανίες.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά: «Με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία μας, η Ευρώπη επιδιώκει να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Η Ευρώπη έχει επίσης τη μεγάλη ευκαιρία να γίνει η ήπειρος της κλιματικής καινοτομίας. Για τον σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κινητοποιήσει μαζικές επενδύσεις σε νέες και μετασχηματιστικές βιομηχανίες κατά την επόμενη δεκαετία. Γι’ αυτό ακριβώς χαίρομαι που ενώνουμε τις δυνάμεις μας με το ίδρυμα Breakthrough Energy. Η σύμπραξή μας θα στηρίξει τις επιχειρήσεις και τους φορείς καινοτομίας της ΕΕ ώστε να αποκομίσουν τα οφέλη των τεχνολογιών μείωσης των εκπομπών και να δημιουργήσουν τις θέσεις εργασίας του αύριο.»
Ο Μπιλ Γκέιτς, ιδρυτής του ιδρύματος Breakthrough Energy, δήλωσε: «Η απανθρακοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας αποτελεί τη μεγαλύτερη ευκαιρία για καινοτομία που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης. Η Ευρώπη θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο, αφού έχει επιδείξει από νωρίς συνεπή δέσμευση υπέρ του κλίματος και της μακροχρόνιας υπεροχής στους τομείς της επιστήμης, της μηχανικής και της τεχνολογίας. Μέσω της σύμπραξης αυτής, η Ευρώπη θα θέσει στέρεες βάσεις για ένα μέλλον μηδενικού ισοζυγίου ανθρακούχων εκπομπών, στο οποίο οι καθαρές τεχνολογίες θα είναι αξιόπιστες, διαθέσιμες και οικονομικά προσιτές για όλους και για όλες.»
Η σύμπραξη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του δικτύου Breakthrough Energy θα επικεντρωθεί σε τεχνολογίες με αναγνωρισμένες δυνατότητες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίες όμως τη στιγμή αυτή είναι πολύ δαπανηρές, ώστε να εφαρμοστούν σε κλίμακα που θα τους επιτρέπει να ανταγωνιστούν τις καθιερωμένες τεχνολογίες που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα. Ο κόσμος δεν μπορεί να περιμένει να αναπτυχθούν οι τεχνολογίες αυτές ως διά μαγείας. Η σύμπραξη αυτή επιτυγχάνει τη συνένωση των δυνάμεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα με σκοπό την πραγματοποίηση επενδύσεων σε μεγάλης κλίμακας έργα επίδειξης, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του κόστους αυτών των κρίσιμων τεχνολογιών και επιταχύνοντας τη διάδοση και τη χρήση τους. Θα συμβάλει έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η επιστημονική υπεροχή για να τεθούν τα θεμέλια των βιώσιμων βιομηχανιών του μέλλοντος. Η στήριξη προς τις νέες αυτές τεχνολογίες θα λάβει τη μορφή χρηματοδοτικών μέσων και επιχορηγήσεων.
Η χρηματοδότηση της σύμπραξης από την ΕΕ προβλέπεται να γίνει από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το Ταμείο Καινοτομίας στο πλαίσιο του InvestEU, σύμφωνα με τις καθιερωμένες διαδικασίες διακυβέρνησης. Το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst, με τη σειρά του, θα κινητοποιήσει ισοδύναμα ιδιωτικά κεφάλαια και κεφάλαια φιλανθρωπικού σκοπού για τη χρηματοδότηση των έργων που θα επιλεγούν. Στο πλαίσιο της σύμπραξης, θα είναι επίσης δυνατή η πραγματοποίηση εθνικών επενδύσεις από τα κράτη μέλη της ΕΕ μέσω του InvestEU ή σε επίπεδο έργων.
Η ΕΕ στηρίζει μια σειρά συμπράξεων στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» (με βάση εκείνες που στηρίζονται από προηγούμενα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ), οι οποίες κινητοποιούν ιδιωτική χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση πιεστικών παγκόσμιων προκλήσεων και για τον εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας μέσω της έρευνας και της καινοτομίας. Ένα επενδυτικό ταμείο με κεφάλαια 100 εκατ. ευρώ που συστάθηκε με την Breakthrough Energy Ventures το 2019 πραγματοποίησε πολλά υποσχόμενες επενδύσεις σε μείζονες τομείς που σχετίζονται με την ενέργεια, στους οποίους είναι απολύτως αναγκαίο να καταβληθούν προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Το ίδρυμα Breakthrough Energy σκοπεύει να ενώσει τις δυνάμεις του με υφιστάμενα προγράμματα της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το Ταμείο Καινοτομίας, για τη χρηματοδότηση της νέας σύμπραξης, η οποία θα υλοποιηθεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα ενδιαφερόμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU.
Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για δυνητικούς εταίρους υλοποίησης του InvestEU έχει ήδη δημοσιευτεί και θα παραμείνει ανοικτή έως τις 30 Ιουνίου 2021. Η Επιτροπή διοργανώνει δημόσια ενημερωτική συνεδρίαση πριν από την εν λόγω προθεσμία, προκειμένου να παρουσιάσει τις ευκαιρίες που δημιουργεί η σύμπραξη με το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst.
Το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst
Το Breakthrough Energy Catalyst είναι ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα για την επίδειξη τρόπων για τη χρηματοδότηση, την παραγωγή και την αγορά των νέων λύσεων που θα στηρίξουν μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Το πρόγραμμα αυτό επιδιώκει να φέρει σε επαφή τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για τη χρηματοδότηση εμπορικών έργων επίδειξης για κρίσιμες τεχνολογίες απανθρακοποίησης. Θα αντιμετωπίσει την έλλειψη χρηματοδότησης που παρατηρείται κατά τα πρώτα στάδια της εφαρμογής των τεχνολογιών αυτών και θα δημιουργήσει μια δομή για την επιτάχυνση της εμπορευματοποίησής τους.
Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει με τη χρηματοδότηση έργων σε τέσσερις τεχνολογίες: το πράσινο υδρογόνο, τα βιώσιμα καύσιμα αεροσκαφών, την απευθείας δέσμευση από τον αέρα και την αποθήκευση ενέργειας για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Στο μέλλον, το πρόγραμμα Breakthrough Energy Catalyst προτίθεται να επεκτείνει το ίδιο πλαίσιο σε άλλες αναγκαίες καινοτομίες, όπως ο χάλυβας και το τσιμέντο που παράγουν χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές. Η σύμπραξη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του προγράμματος Breakthrough Energy Catalyst θα συμβάλει ώστε το κόστος των τεχνολογιών απανθρακοποίησης να υποχωρήσει σε επίπεδα που θα τις καταστήσει προσιτές στις οικονομίες του πλανήτη που επιδιώκουν την απαλλαγή τους από τις εκπομπές άνθρακα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ίδρυμα Breakthrough Energy θα εργαστούν περαιτέρω για τη διαμόρφωση του προγράμματος κατά τους προσεχείς μήνες, ενόψει μάλιστα και της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP-26) που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο στη Γλασκόβη, με στόχο τη χρηματοδότηση έργων υψηλού αντικτύπου που μειώνουν το κόστος των κρίσιμων κλιματικών τεχνολογιών, οικοδομούν βιομηχανίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και δημιουργούν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
