Oι νέοι κανόνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλάζουν τα πάντα στις άδειες οδήγησης

Στα θέματα για τα οποία θα εξετάζονται οι υποψήφιοι οδηγοί θα συμπεριλαμβάνονται οι κίνδυνοι που εγκυμονούν τα τυφλά σημεία, το πώς λειτουργούν τα συστήματα υποβοήθησης οδηγού, πώς ανοίγει κανείς με ασφάλεια τις πόρτες του οχήματός του και πόσο επικίνδυνη είναι η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Επίσης, χάρη στην πίεση που άσκησαν ευρωβουλευτές, οι νέες προδιαγραφές εκπαίδευσης και εξέτασης οδηγών θα δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στους κινδύνους που αφορούν τους πεζούς, τα παιδιά, τους ποδηλάτες και άλλους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου.

Οι νέες άδειες οδήγησης θα ισχύουν για 15 έτη για μοτοσικλέτες και αυτοκίνητα. Στις χώρες όπου η άδεια οδήγησης χρησιμοποιείται και ως δελτίο ταυτότητας, η ισχύς της θα μπορεί να μειωθεί στα 10 έτη. Οι άδειες οδήγησης για φορτηγά και λεωφορεία θα ισχύουν για πέντε έτη. Οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν επίσης να μειώσουν τη διάρκεια ισχύος της άδειας για οδηγούς ηλικίας άνω των 65 ετών και να τους υποχρεώσουν να υποβάλλονται σε συχνότερους ιατρικούς ελέγχους ή να παρακολουθούν επαναληπτικά μαθήματα.

Πριν από την έκδοση της πρώτης άδειας οδήγησης ή κατά την υποβολή αίτησης για ανανέωση, οι οδηγοί θα πρέπει να υποβάλλονται σε ιατρικό έλεγχο που θα περιλαμβάνει εξετάσεις για την όραση και την καρδιαγγειακή τους υγεία. Οι χώρες της ΕΕ ωστόσο θα μπορούν να υποκαταστήσουν τον ιατρικό έλεγχο με τη συμπλήρωση εντύπων αυτοαξιολόγησης ή άλλα συστήματα αξιολόγησης για οδηγούς αυτοκινήτων και μοτοσικλετών.

Για πρώτη φορά οι κανόνες της ΕΕ προβλέπουν δοκιμαστική περίοδο διάρκειας τουλάχιστον δύο ετών για τους αρχάριους οδηγούς. Για τους οδηγούς αυτούς θα ισχύουν αυστηρότεροι κανόνες και κυρώσεις όταν οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ, δεν φορούν ζώνη ασφαλείας ή δεν χρησιμοποιούν παιδικά καθίσματα, όταν στο όχημά τους επιβαίνουν παιδιά. Επιπλέον, οι νεαροί οδηγοί θα μπορούν να αποκτήσουν άδεια οδήγησης αυτοκινήτου (κατηγορίας Β) από τα 17 τους χρόνια, αλλά θα μπορούν να οδηγούν μόνο υπό την επίβλεψη έμπειρου οδηγού μέχρι να συμπληρώσουν τα 18.

Για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη επαγγελματιών οδηγών, οι νέοι κανόνες θα επιτρέπουν να αποκτούν άδεια οδήγησης φορτηγού (κατηγορίας Γ) νέοι 18 ετών και άνω, και άδεια οδήγησης λεωφορείου (κατηγορίας Δ) νέοι 21 ετών και άνω, υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτουν πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας. Αν δεν έχουν τέτοιο πιστοποιητικό, τα όρια ηλικίας για την απόκτηση αυτών των αδειών οδήγησης θα είναι τα 21 και τα 24 έτη αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, η ψηφιακή άδεια οδήγησης, η οποία θα είναι διαθέσιμη σε κινητά τηλέφωνα, θα γίνει σταδιακά η κύρια μορφή άδειας οδήγησης στην ΕΕ. Ωστόσο, οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι οι οδηγοί θα συνεχίσουν να μπορούν να ζητούν την άδειά τους και σε έντυπη μορφή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η άδεια θα πρέπει να εκδίδεται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση και, κατά κανόνα, εντός τριών εβδομάδων.

Για να περιοριστεί η επικίνδυνη οδήγηση στο εξωτερικό, η αφαίρεση, η αναστολή ή ο περιορισμός της άδειας οδήγησης θα κοινοποιείται στη χώρα της ΕΕ που την εξέδωσε, ώστε να διασφαλίζεται η διασυνοριακή επιβολή των κυρώσεων. Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να κοινοποιούν η μία στην άλλη χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση αποφάσεις σχετικά με την αφαίρεση άδειας οδήγησης για σοβαρές τροχαίες παραβάσεις, όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών, η εμπλοκή σε θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα ή η υπερβολική υπέρβαση του ορίου ταχύτητας (π.χ. οδήγηση με ταχύτητα 50χλμ./ώρα μεγαλύτερη από το όριο ταχύτητας).

Η εισηγήτρια για τις άδειες οδήγησης, Jutta Paulus (Πράσινοι, Γερμανία), δήλωσε: «Έως το 2030, η νέα οδηγία για την ευρωπαϊκή άδεια οδήγησης θα εισαγάγει την ψηφιακή άδεια οδήγησης, παρέχοντας παράλληλα στους πολίτες πλήρη ελευθερία επιλογής μεταξύ ηλεκτρονικής και φυσικής κάρτας. Η εκπαίδευση στην ασφαλή οδήγηση θα περιλαμβάνει περισσότερα στοιχεία για την ασφάλεια των πεζών και των ποδηλατών. Οι εθελοντές, όπως οι πυροσβέστες και οιδιασώστες, θα μπορούν να οδηγούν ευκολότερα τα οχήματα έκτακτης ανάγκης, ενώ οι νέοι κανόνες για την κατάρτιση και την αναγνώριση θα καταστήσουν τα επαγγέλματα του τομέα των μεταφορών πιο ελκυστικά και προσβάσιμα. Οι πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη θα επωφεληθούν άμεσα από αυτές τις απτές βελτιώσεις.»

Ο εισηγητής για την αφαίρεση αδειών οδήγησης, Matteo Ricci (Σοσιαλιστές, Ιταλία), τόνισε: «Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προόδου για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Η εισαγωγή σαφέστερων και πιο έγκαιρων κριτηρίων για την αναστολή των δικαιωμάτων οδήγησης σε περιπτώσεις σοβαρών παραβιάσεων, συμβάλλει στην προστασία όχι μόνο των υπεύθυνων οδηγών αλλά ολόκληρης της κοινότητας. Ένα ισχυρότερο και αποτελεσματικότερο σύστημα παρακολούθησης και επιβολής θα συμβάλει στην πρόληψη ατυχημάτων και στη διάσωση ανθρώπινων ζωών.»

Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι χώρες της ΕΕ θα έχουν στη διάθεσή τους τρία χρόνια για να μεταφέρουν τις νέες διατάξεις στο εθνικό τους δίκαιο και έναν επιπλέον χρόνο για να προετοιμάσουν την εφαρμογή τους.

Οι αναθεωρημένοι κανόνες της ΕΕ για τις άδειες οδήγησης αποτελούν μέρος της δέσμης μέτρων για την οδική ασφάλεια, την οποία παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο του 2023. Η συγκεκριμένη δέσμη μέτρων έχει στόχο να βελτιώσει την ασφάλεια για όλους τους χρήστες του οδικού δικτύου και να μειώσει τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα στην ΕΕ στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο έως το 2050 («Όραμα για μηδενικές απώλειες»).