Η χρυσή βίζα στην Ιρλανδία έχει προκαλέσει ενστάσεις για την αδιαφάνεια των στοιχείων των νεοεισερχομένων και υποψίες για ξέπλυμα χρήματος
Δύο χρόνια μετά την κατάργηση της χρυσής βίζας από την κυβέρνηση του Δουβλίνου, οι Κινέζοι εκατομμυριούχοι συνωστίζονται κατά εκατοντάδες για να την αποκτήσουν. Πρόκειται για όσους είχαν ασμένως υποβάλει αίτηση για χορήγησή της λίγο προτού καταργηθεί, αλλά και για άλλους που κατάφεραν να παρεισφρύσουν ως υποψήφιοι αργότερα, όπως τεκμαίρεται από ρεπορτάζ των «Irish Times», που αποκαλύπτει τη μεγάλη αδιαφάνεια του όλου συστήματος.
Χρυσή βίζα στην Ιρλανδία: Ένα πρόγραμμα που είχε ψηφιστεί το 2012
Το πρόγραμμα που είχε ψηφιστεί το 2012 εν μέσω κρίσης – η τρόικα είχε χτυπήσει την πόρτα και της Ιρλανδίας – προέβλεπε τη χορήγηση άδειας παραμονής σε εκατομμυριούχους εκτός ΕΕ με αντάλλαγμα επενδύσεις σε εγχώριες εταιρείες και φιλανθρωπικά κληροδοτήματα. Η Ιρλανδία απέφυγε να προτείνει στους ξένους επενδυτές αγορές σε ακίνητα. Η κρίση είχε πλήξει καίρια το τραπεζικό σύστημα και το real estate της χώρας και οι τιμές των ακινήτων είχαν καταρρεύσει.
Είχε επιλέξει η κυβέρνηση του Δουβλίνου να προτείνει πιο παραγωγικές επενδύσεις στους ξένους που επιθυμούσαν ιρλανδική βίζα. Κατ’ αρχάς οι υποψήφιοι έπρεπε να διαθέτουν προσωπική περιουσία τουλάχιστον 2 εκατ. ευρώ για να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα και ήταν υποχρεωμένοι να επενδύσουν είτε 1 εκατ. ευρώ σε μια ιρλανδική επιχείρηση είτε να κάνουν μια φιλανθρωπική δωρεά 500.000 ευρώ.
Αξιωματούχοι του υπουργείου Δικαιοσύνης της χώρας είχαν από τότε προειδοποιήσει για την ανάγκη προστασίας από πιθανώς «παράνομες» και «ανήθικες» πρακτικές εκ μέρους των μεταναστών επενδυτών, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων ήταν Κινέζοι εκατομμυριούχοι.
Οι ροές συνεχίζονται
Το ιρλανδικό πρόγραμμα χορήγησης «χρυσής βίζας» ολοκληρώθηκε αιφνιδιαστικά το Φεβρουάριο του 2023, με προειδοποίηση μόλις μιας ημέρας. Ωστόσο, «εκατοντάδες Κινέζοι εκατομμυριούχοι έχουν λάβει έκτοτε έγκριση για βίζα, αφού οι αιτήσεις που βρίσκονταν σε εξέλιξη κατά τη στιγμή του κλεισίματος παρέμειναν ενεργές παρά τις ανησυχίες για τους αδύναμους ελέγχους», γράφει ο Άρθουρ Μπίσλεϊ στους «Irish Times».
«Η κυβέρνηση δεν έχει αποκαλύψει ποτέ επίσημα τα ονόματα των δικαιούχων επενδύσεων και των χορηγών κληροδοτημάτων και αυτή η έλλειψη διαφάνειας εγείρει ερωτήματα για ένα πρόγραμμα που ανταλλάσσει άδειες παραμονής στη χώρα με χρήματα», προσθέτει ο ιρλανδός ρεπόρτερ.
Κατά την κατάργηση του προγράμματος οι υπουργοί επέτρεψαν την προώθηση χιλιάδων αιτήσεων που υπήρχαν ήδη στο σύστημα. Η απόφαση αυτή ελήφθη παρά την ανησυχία για δυσκολίες στην επικύρωση των αιτημάτων, κατά το ρεπορτάζ. Νεότερα στοιχεία από το υπουργείο Δικαιοσύνης δείχνουν ότι το 2023, το 2024 και το εξάμηνο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2025 εγκρίθηκαν 1.002 αιτήσεις για βίζα.
Κινεζική κυριαρχία
Συγκεκριμένα εγκρίθηκαν 943 αιτήσεις επενδυτών από την Κίνα, 24 επενδυτών από τις ΗΠΑ, 15 από την Ταϊβάν και 20 από χώρες του υπόλοιπου κόσμου. Άλλες 890, κυρίως κινεζικές, απορρίφθηκαν ή αποσύρθηκαν. Οι Κινέζοι επενδυτές κυριαρχούν και αν σκεφτεί κανείς ότι το 2021 και το 2022 είχαν εγκριθεί αντίστοιχα μόνο 251 και 282 αιτήσεις από την Κίνα, αντιλαμβάνεται ότι υπήρξε ένας πρωτοφανής συνωστισμός Κινέζων υποψηφίων της τελευταίας στιγμής.
«Πρέπει να σημειωθεί ότι μια εγκεκριμένη αίτηση χορήγησης βίζας δεν εγγυάται ότι ο αιτών θα έρθει υποχρεωτικά στην χώρα για να λάβει την άδεια μετανάστευσης. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα δεδομένα δείχνουν μόνο τον αριθμό των αιτήσεων επενδυτών που εγκρίθηκαν και δεν περιλαμβάνουν πιθανά μέλη της οικογένειας που ενδέχεται επίσης να φτάσουν μετά από μια εγκεκριμένη αίτηση», δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Τον Ιούλιο ο υπουργός Δικαιοσύνης Τζιμ Ο’Κάλαχαν απαντώντας σε ερώτηση συναδέλφου του στο ιρλανδικό Κοινοβούλιο είχε δηλώσει ότι περίπου 1.600 αιτήσεις επενδυτών για χρυσή βίζα βρίσκονται ακόμα υπό εξέταση ή πρόκειται να εξεταστούν και τόνισε ότι η επεξεργασία τους θα διαρκέσει χρόνια.
Πάνω από μισό δισ.
Μετά την κατάργηση του προγράμματος χρυσής βίζας εισέρευσαν επενδυτικά κεφάλαια 650 εκατ. ευρώ στην Ιρλανδία. Συγκεκριμένα, εγκρίθηκαν επενδύσεις 189,5 εκατ. ευρώ το 2023, 314,3 εκατ. ευρώ το 2024 και 146,3 εκατ. ευρώ τους πρώτους έξι μήνες του 2025. Να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση επέλεξε να κλείσει αιφνιδιαστικά το πρόγραμμα στις 15 Φεβρουαρίου 2023 φοβούμενη ότι «αν δινόταν περισσότερος χρόνος, θα προκαλείτο πλημμύρα αιτήσεων της τελευταίας στιγμής», γράφουν οι «Irish Times».
Ωστόσο, τα αρχεία δείχνουν ότι το 2023 κατατέθηκαν 1.954 αιτήσεις – πρόκειται για αριθμό-ρεκόρ. Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι το 2024 ήταν μια χρονιά ρεκόρ για τις επιτυχείς αιτήσεις, με περισσότερες εγκρίσεις και επενδύσεις κεφαλαίων από οποιοδήποτε άλλο έτος από την έναρξη του προγράμματος το 2012. Παρά ταύτα, «το πρόγραμμα είναι κλειστό για αιτήσεις που σχετίζονται με νέες προτάσεις έργων», ανέφερε το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Παραγωγικές επενδύσεις
Πώς εξηγείται το φαινόμενο; «Όταν οι προτάσεις έργων (που υποβλήθηκαν πριν από το κλείσιμο του προγράμματος) στη συνέχεια εγκριθούν, οι επενδυτές έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν συμπληρωματικές αιτήσεις για αυτά τα έργα έως το συνολικό ποσό που εγκρίθηκε», εξηγεί το υπουργείο. Εκπρόσωπος του υπουργείου όταν κλήθηκε όμως να κατονομάσει τους δικαιούχους επενδύσεων και χρηματοδότησης, απάντησε ότι «το υπουργείο δεν δημοσιοποιεί τις λεπτομέρειες των μεμονωμένων αιτήσεων».
Αυτό σημαίνει ότι, υποθετικά, οι τελικές επενδύσεις Κινέζων στις ιρλανδικές επιχειρήσεις ξεπερνούν κατά πολύ το 1 εκατ. ευρώ, που είναι το κατώτατο όριο για τη χορήγηση της βίζας στον μεμονωμένο αιτούντα. Πέρα από την αδιαφάνεια, το σημαντικό στην όλη υπόθεση είναι ότι το Δουβλίνο για να στηρίξει το 2012 τις ιρλανδικές τράπεζες και να προσελκύσει κεφάλαια, επέλεξε να διοχετεύσει τα κεφάλαια αυτά σε πολύ παραγωγικότερες επενδύσεις από το real estate.
Προτού κλείσει το πρόγραμμα το 2023 ήταν γνωστό ότι επενδύθηκαν κεφάλαια σε εταιρείες κατασκευής ακινήτων όπως η Bartra και η Fitzwilliam. Κεφάλαια όμως (άγνωστο πόσα) διοχετεύθηκαν και στο Trinity College του Δουβλίνου, το University College του Κορκ και επίσης σε φιλανθρωπικές οργανώσεις στέγασης iCare και το Peter McVerry Trust, σε οργανώσεις δηλαδή που διαχειρίζονται φθηνές εργατικές κατοικίες.
Υποψίες για ξέπλυμα
Ανέκαθεν πάντως εγείρονταν ερωτήματα από την αντιπολίτευση αλλά και εντός της κυβέρνησης σχετικά με την «καταλληλότητα των πλούσιων ανθρώπων που επενδύουν και οι οποίοι δεν είχαν σημαντικούς δεσμούς με το ιρλανδικό κράτος εκτός από την άδεια παραμονής και μετακίνησης εντός της ΕΕ, που αποκτούν».
Ένας εσωτερικός έλεγχος που διενεργήθηκε το 2019 στο τμήμα χορήγησης αδειών παραμονής ζήτησε αυστηρότερους ελέγχους για την επιβεβαίωση του «υποβάθρου των αιτούντων». Ζήτησε επίσης «αυστηρότερες αξιολογήσεις σχετικά με την πηγή χρηματοδότησης των επενδύσεων».
Η έκθεση που συνέταξαν οι ελεγκτές του υπουργείου ήταν αφορμή για να αναθέσει η ιρλανδική κυβέρνηση στην εταιρεία ορκωτών λογιστών ΕΥ να διενεργήσει ξεχωριστή εξωτερική επαναξιολόγηση των δικαιούχων βίζας, που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι ιδιωτικοί πάροχοι εκθέσεων αξιολόγησης ενδέχεται να υποστούν πιέσεις για να παρέχουν ευνοϊκές εκθέσεις στους αιτούντες», όπως σημειώνεται στο ρεπορτάζ. Πηγή: ot.gr
