Στο πλαίσιο του προγράμματος «TALOS», ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Κύπρου ανέλαβε την τρισδιάστατη τεκμηρίωση και ψηφιακή ανάλυση του χρυσελεφάντινου αγαλματιδίου του Κούρου του Παλαικάστρου
Στο ντοκιμαντέρ «Ο Κούρος του Παλαικάστρου» παρουσιάζεται η εργασία των ερευνητών του Ερευνητικού Κέντρου Επιστήμης στην Αρχαιολογία και τον Πολιτισμό (STARC) του Ινστιτούτου Κύπρου (ΙΚυ), σχετικά με την τρισδιάστατη τεκμηρίωση και την ψηφιακή ανάλυση του Κούρου του Παλαικάστρου, ενός μοναδικού χρυσελεφάντινου αγαλματιδίου από την Κρήτη, εξαιρετικής δεξιοτεχνίας, το οποίο χρονολογείται από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
Το εν λόγω ντοκιμαντέρ εντάσσεται στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «TALOS», και πρόκειται για μια παραγωγή στην οποία συμμετέχει το Πανεπιστήμιο του Λέουβεν (Βέλγιο) με τον Αρχαιολόγο Jan Driessen, σε συνεργασία με τον Αρχαιολόγο Sandy MacGillivra και την ερευνητική ομάδα του Εργαστήριου Χαρακτηρισμού Τέχνης «Αντρέας Πίττας» (APAC) του ΙΚυ, αποτελούμενη από τους Sorin Hermon, Martina Polig, Valentina Vassallo και Rahaf Orabi. Στο ντοκιμαντέρ συμμετέχουν επίσης η Βελγική Σχολή Αθηνών και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου (ΕΦΑΛΑΣ) με την Χρύσα Σοφιανού και την Κλειώ Ζερβάκη. Την παραγωγή του ντοκιμαντέρ ανέλαβε η AORI FILMS με τους Νίκο Νταγιαντά και Στέλιο Αποστολόπουλο, ενώ σημαντική υπήρξε και η συμβολή του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας.
Το 1987, κατά τη διάρκεια της ανασκαφής του οικισμού της Εποχής του Χαλκού στο Παλαίκαστρο, η Βρετανική Σχολή Αθηνών ανακάλυψε θραύσματα ανθρώπινου αγάλματος σε ελεφαντόδοντο, πέτρα και χρυσό, θαμμένα κάτω από τα ερείπια, έπειτα από μια καταστροφική πυρκαγιά που χρονολογείται γύρω στο 1450 π.Χ.
Κατά τις επόμενες ανασκαφές, οι αρχαιολόγοι ανέσυραν περισσότερα καμένα θραύσματα και μέσω της αποκατάστασης τους απεδείχθη ότι όλα ανήκαν στο ίδιο χρυσελεφάντινο αγαλματίδιο που απεικονίζει έναν άνδρα. Η στάση του αγαλματιδίου, με τις γροθιές σφιγμένες μπροστά από τον κορμό, επαναλαμβάνει μια κοινή στάση με την οποία αναπαρίστανται ανδρικά αγαλματίδια λατρείας του ορεινού Ιερού της κορυφής του Πετσοφά. Τα συγκεκριμένα χρυσελεφάντινα αγάλματα της Εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου είναι εξαιρετικά σπάνια και αντιπροσώπευαν σημαντικές θεότητες.
Στο πλαίσιο αυτό, το ερευνητικό πρόγραμμα «TALOS», διερευνώντας τις πιθανές επιπτώσεις της έκρηξης της Σαντορίνης στην Εποχή του Χαλκού γύρω στο 1540 π.Χ., υποθέτει ότι αυτή η περιβαλλοντική καταστροφή προκάλεσε μεγάλη και διαρκή κοινωνική αναταραχή, συμπεριλαμβανόμενης επίσης μιας σειράς θρησκευτικών αντιδράσεων που πυροδοτήθηκαν από τα φυσικά φαινόμενα που συνόδευσαν την έκρηξη.
Η φιγούρα του νεαρού άνδρα, ύψους 54 εκατοστών, εκτίθεται πλέον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Κύπρου πραγματοποίησαν την τρισδιάστατη ψηφιακή τεκμηρίωση του αγάλματος, με στόχο να επιτύχουν μια πλήρη εικονική ανακατασκευή της αρχικής εμφάνισης του αγάλματος μέσω της ανάλυσης και της επανασύνθεσης των μικρών θραυσμάτων. Αυτή η εργασία συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των λεπτομερειών της καταστροφής του, ενώ μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό τεχνικών και τεχνολογιών που εφαρμόζονταν για την κατασκευή του αγάλματος.
Ο Κούρος του Παλαικάστρου και η έρευνα του Μουσείου Σητείας χρηματοδοτούνται από την ΕΕ στη βάση ενός πιλοτικού ερευνητικού προγράμματος με την επονομασία «4CH». Το εν λόγω πρόγραμμα στόχο έχει την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας για τη Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η τρισδιάστατη τεκμηρίωση και η ανάλυση συμβάλλουν στον καθορισμό πρωτοκόλλων για τη διατήρηση και τη διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς με βάση την επιστήμη και την τεχνολογία.
Αυτές οι δραστηριότητες στοχεύουν στην ανάπτυξη στρατηγικών για τη διατήρηση και τη διατήρηση των μουσείων ως περιουσιακά στοιχεία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, εφαρμόζοντας έναν χάρτη κινδύνων (π.χ. σεισμοί, επισκέπτες μουσείων, περιβαλλοντικές συνθήκες) που μπορούν να βλάψουν τα μουσεία και τα αρχαιολογικά τους ευρήματα.
Μπορείτε να το παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ «Ο Κούρος του Παλαικάστρου» εδώ: https://vimeo.com/730071452/a5809fed81
