Το ροχαλητό είναι ένας τραχύς θόρυβος που παράγεται στο ρινοφάρυγγα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αφορά μεγάλο αριθμό ανθρώπων, καθώς ροχαλίζουν 4 στους 10 άντρες και 2 στις 10 γυναίκες, ενώ είναι συχνότερο όσο μεγαλώνει η ηλικία.
Η έντασή του μπορεί να μεταβάλλεται από νύχτα σε νύχτα. Κυμαίνεται από ελάχιστα ακουστό έως εξαιρετικά ενοχλητικό αφού είναι δυνατόν να ακούγεται ακόμη και σε διπλανά δωμάτια από αυτό στο οποίο κοιμάται το άτομο που ροχαλίζει. Ο ήχος ενοχλεί κυρίως τους άλλους, συνήθως τον/την σύντροφο ή τους οικείους παρά τον ίδιο τον πάσχοντα. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως συμβαίνει κάποιος να ξυπνά από το ίδιο το ροχαλητό του.
Πρόκειται για μία κατάσταση η οποία μπορεί να έχει σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις. Έτσι δεν είναι σπάνιοι οι διαπληκτισμοί μεταξύ συντρόφων ή συγκατοίκων λόγω της κακής ποιότητας ύπνου από την ενόχληση που προκαλεί.
Το ροχαλητό είναι το αποτέλεσμα του πτερυγισμού (παλινδρομικής κίνησης) των μαλακών μορίων του ρινοφάρυγγα και ιδίως της μαλακής υπερώας. Παράγεται από τον αέρα που περνά μέσα από το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το γεγονός ότι ο άνθρωπος δε ροχαλίζει όσο είναι ξύπνιος υποδηλώνει ότι η μυϊκή χαλάρωση που επέρχεται κατά τον ύπνο είναι μέρος της αιτιολογίας. Στα αίτια του ροχαλητού, συγκαταλέγονται και ανατομικές ανωμαλίες οι οποίες συνεπάγονται στένωση του ανώτερου αεραγωγού. Αποτέλεσμα της στένωσης αυτής είναι να αυξάνεται η ταχύτητα ροής του αέρα και να προκαλείται πιο έντονος πτερυγισμός, και κατά συνέπεια παραγωγή πιο δυνατού ήχου.
Συνήθεις καταστάσεις που μπορούν να μειώσουν το εύρος της ρινικής κοιλότητας, του ρινοφάρυγγα ή του στοματοφάρυγγα είναι οι παρακάτω:
Στραβό ρινικό διάφραγμα
Υπερτροφικές ρινικές κόγχες
Μικρογναθία ή οπισθογναθισμός της κάτω γνάθου
Μακρογλωσσία
Υπερμεγέθης μαλακή υπερώα
Υπερμεγέθη πλευρικά φαρυγγικά τοιχώματα
Υπερτροφία αμυγδαλών και/ή αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια)
Μπορεί το ροχαλητό να γίνει επικίνδυνο για την υγεία;
Το ροχαλητό από μόνο του δεν αποτελεί πάθηση. Όταν όμως είναι μέρος ενός μεγαλύτερου προβλήματος το οποίο ονομάζεται υπνική άπνοια τότε συνοδεύεται από σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία και τη λειτουργικότητα του ατόμου. Πιο αναλυτικά:
Πρωτογενές ροχαλητό
Πρωτογενές ονομάζεται το ροχαλητό το οποίο δε σχετίζεται με αφυπνίσεις ή άλλες παθολογικές καταστάσεις του ύπνου. Οι επιπτώσεις που έχει αφορούν αποκλειστικά στην ψυχολογία και την ηρεμία του ίδιου του πάσχοντα καθώς και του συντρόφου ή των συγκατοίκων του.
Διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο
Αποφρακτική υπνική άπνοια. Πρόκειται για επαναλαμβανόμενα επεισόδια (τουλάχιστον 5 μέσα σε μία ώρα) διακοπής της ροής αέρα για περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα κατά την διάρκεια του ύπνου.
Σύνδρομο αντίστασης του ανωτέρου αεραγωγού. Χαρακτηρίζεται από διακοπές στη ροή του αέρα εξαιτίας αυξημένης αντίστασης στο ανώτερο αναπνευστικό ή από αφυπνίσεις που οφείλονται στη δυσκολία του ασθενή να αναπνεύσει κατά τη διάρκεια του ύπνου του.
Και στις δύο περιπτώσεις επηρεάζεται η καθημερινότητα του ατόμου λόγω της κακής ποιότητας ύπνου. Έτσι, νιώθει συνεχώς κουρασμένο και νυσταγμένο, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί στη δουλειά του και συχνά ταλαιπωρείται από πονοκεφάλους. Η αϋπνία μάλιστα μπορεί να προκαλεί οξυθυμία που πολλές φορές καταλήγει σε διαμάχες με τους οικείους του. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η συγκεκριμένη κατάσταση κατά την οδήγηση ή τον χειρισμό μηχανημάτων και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες θεωρείται υπεύθυνη για εργατικά ατυχήματα. Μακροπρόθεσμα, η έλλειψη ικανοποιητικού σε διάρκεια και ποιότητα ύπνου μπορεί να προκαλέσει αύξηση της αρτηριακής πίεσης, υπερτροφία των αριστερών κοιλοτήτων της καρδιάς, ακόμα και καρδιακή ανεπάρκεια. Επίσης, ασθενείς που πάσχουν από σύνδρομο υπνικής άπνοιας έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποιο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για το ροχαλητό;
Οι προδιαθεσικοί παράγοντες για το ροχαλητό είναι οι παρακάτω:
Ηλικία (όσο μεγαλύτερη τόσο πιο συχνό)
Παχυσαρκία
Χρήση αλκοόλ ή ηρεμιστικών φαρμάκων
Κάπνισμα
Χρόνια ρινική συμφόρηση
Ανατομικές ανωμαλίες όπως για παράδειγμα στραβό ρινικό διάφραγμα, ρινικοί πολύποδες ή υπερτροφικές αμυγδαλές και κρεατάκια.
Μικρό μέγεθος ή οπίσθια θέση της κάτω γνάθου
Αρσενικό φύλο
Μεταεμμηνοπαυσιακή περίοδος.
Εγκυμοσύνη
Κληρονομικότητα
Ροχαλητό – Θεραπεία
Η κατάλληλη θεραπεία εξαρτάται από τα αίτια του ροχαλητού και συνεπώς μπορεί να ποικίλει. Οι προτεινόμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορούν επιγραμματικά να συνοψιστούν στα εξής:
Γενικά μέτρα όπως η απώλεια βάρους, η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή λήψης αλκοόλ και ηρεμιστικών φαρμάκων πριν τον ύπνο.
Η χρήση ορθοδοντικών συσκευών σε περιπτώσεις που το πρόβλημα οφείλεται στην κακή θέση της κάτω γνάθου ή της γλώσσας.
Η χρήση της συσκευή συνεχούς θετικής πίεσης αέρα CPAP
Οι εγχειρήσεις για το ροχαλητό όταν το αίτιο είναι κάποια ανατομική ανωμαλία στην περιοχή της μύτης ή του φάρυγγα.
