Δικλίδα ασφαλείας έναντι της συμμετοχής της Τουρκίας στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα SAFE της ΕΕ, πέτυχε η Κυπριακή Δημοκρατία. Κατόπιν ενεργειών, έχει υιοθετηθεί η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας για το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE, όπως ανακοίνωσε ο ίδιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης κατά την άφιξή του στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.
«Χαίρομαι γιατί η θέση μας σε σχέση με τη συμμετοχή μη κρατών-μελών στο χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE έχει υιοθετηθεί», δήλωσε ο Πρόεδρος, σημειώνοντας ότι «καμία χώρα, τρίτη χώρα, η οποία κατέχει εδάφη ή και απειλεί την ασφάλεια κρατών-μελών, δεν μπορεί επ’ ουδενί λόγο να συμμετάσχει, να αξιοποιήσει τα όποια χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας».
Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης στην στρατηγική σημασία της πρώτης Συνόδου Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αιγύπτου, τονίζοντας ότι «η χώρα μας, μαζί με την Ελλάδα και κάποια άλλα μεσογειακά κράτη, εδώ και καιρό υποστήριζαν την ανάγκη αυτής της στρατηγικής συνεργασίας». Όπως είπε, η συνεργασία αυτή μετουσιώθηκε σε πράξη με την επίσκεψη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Κάιρο το 2024, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος, και συνεχίστηκε χθες με την πρώτη σύνοδο.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που παραχώρησε χθες, στις Βρυξέλλες, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, κληθείς να σχολιάσει αν το Συμβούλιο έφθασε σε συμφωνία για τις προδιαγραφές ενός δανείου προς την Ουκρανία, το οποίο να χρηματοδοτείται από δεσμευμένους Ρωσικούς πόρους, και αν το Βέλγιο ήταν το μόνο μέλος που εξέφρασε ανησυχίες, ο Πρόεδρος απάντησε: «Όχι, δεν ήταν μόνο το Βέλγιο, μπορώ να αναφέρω ότι ήταν περισσότερα από τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ, γιατί, ακριβώς αυτή τη στιγμή που μιλάμε, δεν υπάρχει η νομική καθαρότητα, για να ληφθεί μια τέτοια απόφαση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή –αυτή είναι η μία διάσταση. Η δεύτερη διάσταση είναι οι όποιες ενδεχόμενες επιπτώσεις στα κράτη μέλη και στην ΕΕ μέσα από μια τέτοια απόφαση.
Άρα, η Επιτροπή θα συνεχίσει τη δουλειά προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν έχει ληφθεί η οποιαδήποτε απόφαση. Ήταν κάτι που μπορώ να σας αναφέρω ότι συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της Συνόδου της Ευρωζώνης με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τον Πρόεδρο του Eurogroup για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης. Επαναλαμβάνω, η Επιτροπή θα συνεχίσει την προεργασία και όταν είναι έτοιμη το θέμα αυτό θα συζητηθεί και πάλι σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Και είναι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης, που τονίσαμε την ανάγκη της αποτελεσματικότητας των κυρώσεων. Οι κυρώσεις είναι ένα ισχυρό εργαλείο. Έτυχε, αν δεν με απατά η μνήμη μου, να είναι η πρώτη φορά που χρονικά η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) λαμβάνουν στο ίδιο χρονικό σημείο αποφάσεις για κυρώσεις εναντίον ρωσικών συμφερόντων. Και θα πρέπει αυτές οι κυρώσεις, για να είναι ακόμη πιο αποτελεσματικές, να τυγχάνουν εφαρμογής απ’ όλα τα κράτη, ειδικότερα αυτά τα κράτη που είτε είναι κράτη μέλη του ΝΑΤΟ είτε ενδιαφέρονται να γίνουν κράτη μέλη της ΕΕ. Είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις παραβίασης αυτών των κυρώσεων από πλευράς της Τουρκίας και μάλιστα εξέφρασα την ετοιμότητα είτε οι θεσμοί είτε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ΕΕ θέλει να μοιραστούμε αυτές τις πληροφορίες, είμαστε στη διάθεσή τους να τους τις δώσουμε.»
Αναφορικά με τρόπους που θα μπορούσε η ΕΕ να εμποδίσει την Τουρκία από το να παραβιάζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ο Πρόεδρος είπε: «Πρακτικοί τρόποι δεν υπάρχουν, αλλά κράτη μέλη, τα οποία έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με την Τουρκία, τα οποία δεν θα ήθελα σε αυτή τη φάση να αναφέρω δημόσια, θα μιλήσουν με τον Τούρκο Πρόεδρο, όπως και από πλευράς των θεσμών, έτσι ώστε η Τουρκία να υλοποιήσει, επαναλαμβάνω, τις ευρωπαϊκές και όχι μόνο κυρώσεις. Σας θυμίζω ότι πρόσφατα, κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Τούρκου Προέδρου με τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο Αμερικανός Πρόεδρος δημόσια, κατά τη διάρκεια του καλωσορίσματος του κ. Erdoğan στον Λευκό Οίκο, αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο θέμα της παραβίασης των κυρώσεων από πλευράς Τουρκίας.
Κληθείς να σχολιάσει τη στάση του Ουκρανού Προέδρου σχετικά με τις κυρώσεις, ο Πρόεδρος είπε: «Δεν θέλω να μιλήσω εκ μέρους του κ. Zelenskyy, αλλά εκείνο που μπορώ να σας πω –γιατί ήταν παρών στο πρώτο μέρος της συζήτησης και στη συνέχεια ο κ. Zelenskyy αποχώρησε και έγινε συζήτηση στο επίπεδο των 27– είναι ότι γνωρίζει πολύ καλά ποιοι παραβιάζουν τις ευρωπαϊκές και τις αμερικανικές κυρώσεις.»
Επιπλέον, αναφορικά με το στεγαστικό και τη λήψη κονδυλίων από την ΕΕ και τη διοχέτευσή τους προς τους πολίτες, ο Πρόεδρος ανέφερε: «Είναι σημαντικό ότι ήδη από το υφιστάμενο Ταμείο Συνοχής έχει αποφασιστεί ότι τα κράτη μπορεί να κάνουν ανακατανομές σε προγράμματα, τα οποία έχουν, και να συμπεριλάβουν σε αυτά ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις στα θέματα της άμυνας, της στέγασης και της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Και είναι κάτι που και εμείς ως Κυπριακή Δημοκρατία, την ερχόμενη εβδομάδα μάλιστα, θα διερευνήσουμε αυτό το ενδεχόμενο. Από εκεί και πέρα, υπάρχει το πλάνο της προσιτής στέγης που αναμένουμε να υποβάλει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εντός Δεκεμβρίου. Με αφορμή τις συζητήσεις που γίνονται σε σχέση με το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), δεν θα πρέπει να αποκλείεται να υπάρξει στο νέο ΠΔΠ κάτι συγκεκριμένο για το θέμα του στεγαστικού. Από εκεί και πέρα, θέλω να σας αναφέρω –συζητήθηκε και σήμερα– ότι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων έχει ήδη ενημερώσει και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη και είναι κάτι, το οποίο εξετάζουμε και εμείς. Να σας θυμίσω ότι όταν πρόσφατα στην Κύπρο, στη Λεμεσό, ήταν η συνάντηση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ήταν ένα θέμα που συζητήσαμε και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προχώρησε σε συγκεκριμένα δανειοδοτικά εργαλεία για το θέμα της στέγασης.»
Αναφορικά με την ηλεκτρική διασύνδεση, ο Πρόεδρος είπε: «Δεν συζητήθηκε το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης συγκεκριμένα. Εκείνο που συζητήθηκε είναι περισσότερο στο πλαίσιο της συζήτησης για την ανταγωνιστικότητα και τους στόχους της πράσινης μετάβασης. Ένα βασικό μέσο, για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο είναι και η ηλεκτρική διασύνδεση. Αλλά, στο πλαίσιο της συζήτησης δεν έγινε συγκεκριμένη αναφορά.»
Όσον αφορά ρεαλιστικούς στόχους για την πράσινη μετάβαση, ο Πρόεδρος ανέφερε: «Θεωρώ ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί, και αυτό ήταν το συμπέρασμα της συζήτησης, είναι πολύ φιλόδοξοι. Είναι στόχοι, οι οποίοι για να επιτευχθούν χρονικά δεν είναι εφικτό και την ίδια στιγμή θα επηρεάσουν την ανταγωνιστικότητα της ίδιας της ΕΕ. Γιατί αντιλαμβάνεστε ότι –για να μιλήσω συγκεκριμένα για το θέμα που εμείς ζητήσαμε να γίνει συγκεκριμένη αναφορά στα συμπεράσματα– θα αυξήσει την τιμή του ηλεκτρισμού, κάτι που θα επηρεάσει όχι μόνο τους οικιακούς καταναλωτές, αλλά και τις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση την ανταγωνιστικότητα της ίδιας της ΕΕ.»
Σχετικά με την κυπριακή πρόταση για τη Γάζα και την υιοθέτησή της από την ΕΕ ως βάση για πιο μεγαλεπήβολο ευρωπαϊκό σχέδιο, ο Πρόεδρος είπε: «Η υλοποίηση της κυπριακής πρότασης χρειάζεται και την ευρωπαϊκή στήριξη και την αξιοποίηση ευρωπαϊκών μηχανισμών, αλλά και τη συνεργασία των κρατών της περιοχής, με τους οποίους είμαστε σε επαφή αυτή τη στιγμή. Μέχρι να δημιουργηθούν οι συνθήκες για να μπορεί να αναπτυχθεί η κυπριακή πρόταση, εκεί που επικεντρώνεται η προσπάθειά μας –είναι γι’ αυτόν τον λόγο που υπάρχει και συγκεκριμένη αναφορά στα συμπεράσματα– είναι ο θαλάσσιος ανθρωπιστικός διάδρομος. Γιατί εκείνο που επείγει αυτή τη στιγμή που μιλάμε είναι η απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Και είναι σημαντικό το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσα από τη συγκεκριμένη πρόταση, έχει δοκιμαστεί, έχει φέρει αποτελέσματα. Άρα, σε αυτό το πλαίσιο, η πρότασή μας που έγινε έχει ιδιαίτερη σημασία και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ειδικότερα την Πρόεδρο της Επιτροπής, η οποία το συζήτησε και κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχε με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο.»
